Anatomik Tanımlar ve Genel Bilgiler

Tıp biliminde kullanılan terimler, genellikle Latince kökenlidir.

Bu bölümde; anatominin tanımı, anatomik pozisyon, anatomikplanlar, eksenler, vücudun boşlukları ve bölgeleri ile oluşumların yerlerinin belirlenmesinde kullanılan terimler anlatılmıştır.

İnsan vücudunun yapısını ve şeklini, vücudu oluşturan organların yerini, yapısını, şeklini, fonksiyonunu ve komşuluk ilişkilerini inceleyen bilim dalına anatomi denir.

Anatomi; makroskobik ve mikroskobik anatomi olmak üzere iki bölüme ayrılmaktadır.

Makroskobik anatomi; topografik anatomi ve sistematik anatomi olmak üzere iki kısma ayrılır.

Mikroskobik anatomi; histoloji ve sitoloji olmak üzere iki bölüme ayrılır. Dokuları inceleyen bilim dalına histoloji, hücreleri inceleyen bilim dalına sitoloji denir.

Ayakta dik duran bir şahsın başı dik, her iki kolu yan taraflarda sarkık el ayaları karşıya bakar durumda, ayak topukları birleştirilmiş duruşa anatomik pozisyon denir.

Anatomide; planum sagittale, planum horizontale (transversale) ve planum coronale (frontale) olmak üzere üç ana plan; axis transversalis, axis sagittalis ve axis verticalis olmak üzere üç ana eksen bulunur.

Düzlemler ve eksenler insan vücudunda bulunan organ ve oluşumların hangi bölgelerde yer aldığını tespit için gereklidir.

Düzlemler birbirleriyle dik açı yaparlar.

Axis sagittalis'te yapılan hareketler abduksiyon ve adduksiyondur.

Axis transversalis'te yapılan hareketler fleksiyon ve extansiyondur.

Axis verticalis'te yapılan hareketler rotasyondur.

Vücudun ön tarafında bulunan boşluklar: Cavitas thoracis (göğüs boşluğu), cavitas abdominalis (karın boşluğu), cavitas pelvis (leğen boşluğu).

Vücudun arka tarafında bulunan boşluklar: Cavitas Cranii (beyin boşluğu), cavitas spinalis (omuriliğin bulunduğu boşluk).

Karın boşluğu dört kadrana ayrılır.

Göbek (umbilicus) bölgesinden geçen dikey ve yatay iki eksen karın boşluğunu (abdomen) dört kadrana ayırır.

Bu kadranlar, abdomende bulunan organlara ait ağrı lokalizasyonu için önemlidir.

Vücudun bölümleri: Baş (caput), boyun (collum), gövde (truncus), üst ekstremite, alt ekstremite.

Gövde bölümünün üç alt bölgesi bulunmaktadır: Thorax, abdomen, pelvis.

Üst ekstremite üç bölgeye ayrılır:

Brachium (kol): Bu bölgede humerus isimli kemik bulunur. Omuz eklemi ile dirsek eklemi arasındaki bölümdür.
Antebrachium (önkol): Bu bölgenin dış tarafında radius (döner kemik), iç bölgesinde ise ulna kemiği bulunur. Dirsek ekleminden el bilek eklemine kadar olan bölümdür.
Manus (el): Bu bölgedede üç grup kemik bulunur. Carpal (8),metacarpal (5) ve phalanks (14). El bileğinden el parmak uçlarına kadar olan bölümdür.

Alt ekstremite üç bölgeye ayrılmıştır:

Uyluk bölgesi (femoral bölge): Bu bölgede femur kemiği bulunur. Kalça eklemi ile diz eklemi arasındaki bölgeye verilen addır.
Crus bölgesi (bacak bölgesi): Bu bölgenin iç tarafında tibia, dış tarafında ise fibula kemiği bulunur. Diz eklemi ile ayak bilek eklemi arasındaki bölgeye verilen addır
Pes bölgesi (ayak bölgesi): Üç bölgeye ayrılır.
Tarsal kemikler (7)
Metatarsal kemikler (5)
Phalanks kemikleri (14). Bu bölge ayak bileği ile ayak parmakları arasındaki bölgedir.

İnsan vücudunun yön ve hareketleri:

Superior: Vücudun üst tarafı için kullanılan kelimedir.
İnferior: Vücudun alt tarafı için kullanılan kelimedir.
Anterior: Vücudun ön tarafı için kullanılan kelimedir.
Posterior: Vücudun arka tarafı için kullanılan kelimedir.
Ventral: Önde olan, karın tarafı için kullanılan kelimedir.
Dorsal: Arkada olan, sırt taraf için kullanılan kelimedir.
Median: Orta, tam ortada bulunan oluşum için kullanılır.
Lateral: Dış, dışa yakın olan, median hattan uzakta bulunan
Medial: İç, içe yakın olan, median hatta yakın olan oluşum için kullanılır.
Internus: İç taraf için kullanılan kelimedir.
Externus: Dış taraf için kullanılan kelimedir.
Cranialis: Baş taraf,baş bölgesine yakın olan oluşum için kullanılır.
Caudalis: Kuyruk tarafı, ayak tarafı için kullanılan bir kelimedir.
Dexter: Sağ taraf,vücudun sağ tarafında bulunan oluşumlar için kullanılır.
Sinister: Sol taraf, vücudun sol tarafında bulunan oluşum için kullanılır.
Proximalis: Vücuda yakın bölüm için kullanılan kelimedir.
Distalis: Vücuda uzak bölüm için kullanılan kelimedir.