Örme Yüzeyler
Tekstil sanayi önemli kolu durumundaki örme sektörü, modanın etkisi ve örmeye olan talebe dayalı hızla gelişerek değişmektedir. Örme tekstil yüzeyleri ipliğin en hızlı yüzey oluşturulduğu sistemdir. Örme yüzeyler diğer tekstil yüzeylere oranla daha esnek, elastik, dolgun ve yumuşak yüzeyli ürünlerdir.
Örmenin Tanımı ve Sınıflandırılması
Örme; yatay yönde hareket eden tek bir ipliğin veya çözgü şeklinde dikey olarak birden çok ipliklerin makinede bulunan iğne ve yardımcı parçalar ile ilmek oluşturmasıdır. Atkılı ve çözgülü örme olarak ikiye ayrılır.
Atkılı Örme
İlmeklerin tek iplik sistemi ile yatay yönde bağlantı yaparak yüzey oluşturulur. Düz örmede iğneler sabit, iplik ve sistemler hareketli, yuvarlak örmede iplik sabit, iğneler hareketlidir.
Çözgülü Örme
Makinede bulunan iğne sayısı kadar her bir iğneye dikey olarak gelen ipliğin, iğne etrafında boyuna yönde bağlantı yaparak oluşturduğu çok iplikli örme yüzeyidir.
İmek Yapıları
Atkılı Örme İlmek Yapısı
İlmek, atkılı örme kumaşların oluşmasını sağlayan temel birimdir, baş, gövde, ayak olarak üç bölümdür. Her ilmek iki üst iki alt dört yerden bağlantılıdır.
Çözgülü Örme İlmek Yapısı
Çözgülü örmede açık ve kapalı ilmek vardır. İlmekler her zaman boyuna yönde bağlantı yapar.
Temel İğne Hareketleri
Atkılı örmede desen iğne hareketlerine bağlıdır. Askı ve atlamanın yanı sıra aktarma/transfer, ilmek düşürme, plaka kaydırma hareketleri de vardır.
Askı İğne Hareketi
Örgüde askı olacak iğnenin normal ilmek için gerekli yüksekliğe çıkarılmadan ipliğin iğneye gelmesine uygun bir konuma getirilmesi ile oluşur.
Atlama İğne Hareketi
Tek veya çift plakalı makinelerde örgüde atlama yapılacak iğnelerin örülmeden beklemesi ile oluşmaktadır.
Aktarma/Transfer İğne Hareketi
Aktarılacak ilmeğin sağ, sol veya karşı plakada bulunan diğer iğneye aktarmaktır. Desenledirme ve şekillendirmede kullanılır.
İlmek Düşürme İğne Hareketi
Örmede seçilen iğnelerdeki ilmeklerin düşürülerek örmede delik ve kaçık oluşması sağlanarak farklı desenler oluşturulmaktadır.
Plaka Kaydırma İğne Hareketi
Çift plakada ilmekleri olan iğnelerin arka plakasının (yatak) her sırada sağ veya sol yönde belli iğne aralığı kadar kaydırılmasıdır.
Örme Yüzey Görünümleri ve Örgüleri
Temel örme yüzey görünümleri ilmek bağlantılarının görünüşüne (R ve L ilmek) göre adlandırılır ve sınıflandırılırlar. Örme yüzeyde R ilmek yapısı hâkimse yüz (düz örgü) L ilmek yapısı hâkimse (ters örgü) denir.
Örme yüzey görünümleri başlıca üç grupta toplanır.
- RL örgü yüzeyi
- RR örgü yüzeyi
- LL örgü yüzeyi
RL Yüzey
Bu yüzeyler tek plaka atkılı düz ve tek plaka yuvarlak örme makinelerinde üretilmektedir. Ön yüzey R, arka L ilmek yapısına sahiptir.
Süprem örgü
Süprem kumaşlar RL ilmek yapısında bir tarafı düz diğeri ters görünümdedir.
RR Yüzey
Çift plakada üretilen çift katlı örmelerdir. Kumaşın ön ve arka yüzü aynıdır.
Ribana örgü
Ribana örgü, RR örmedir. Çift plakalı atkılı düz, yuvarlak ve çözgülü örme makinelerinde üretilen çift katlı örgülerdir.
İnterlok örgü
Silindir ve kapak iğnelerinin birbirlerine dik, karşılıklı şekilde yerleştirilen çift plakalı yuvarlak örme makinelerinde, çift yüzlü, çift katlı örmelerdir.
LL Yüzey
Ön yüzü ve arka yüzü L ilmek olup örmenin iki yüzü aynı görünümdedir. Düz ve yuvarlak çift plaka örme makinelerinde iki ucu kancalı dilli iğnelerle tek katlı olarak üretilir.
Haraşo örgü
Haroşa örme yüzeyler, may boyunca hem düz hem de ters ilmeklerin olduğu tek katlı örmelerdir.
Örme Yüzey Genel Özellikleri
Süprem Örme Yüzeylerin Genel Özellikleri
- Ön ve arka yüz görünümü farklıdır,
- Açık en ya da tüp şeklinde üretilebilir,
- Kenarları kıvrılır,
- En ve boydan esnemesi azdır,
- Desenlendirme düşüktür,
- May boyunca sökülebilir,
Ribana Örme Yüzeylerin Genel Özellikleri
- L ve R ilmekleri eşit sayıda iken kumaşın ön ve arka yüzü aynı görüntüde olup çift yüzlü örme yüzeydir,
- Çift plakada oluşması nedeniyle, süprem kumaşlardan fazla iplik harcanır.
- Yüksek elastikiyet ve geri dönme özelliği vardır,
- Lastik örgüler iç ve dış giyimde esnek olması istenen kol, yaka, bel kısımlarında tercih edilmektedir,
- May boyunca kolay sökülür.
İnterlok Örme Yüzeylerin Genel Özellikleri
Ön ve arka yüzde R (düz) ilmeğe sahip olan interlok örme çift katlı, çift yüzlüdür,
- Desen ve yüzey tasarımı sınırlıdır,
- Her iki yüzü düzgün, dengeli, homojendir.
Haraşo Örme Yüzeylerin Genel Özellikleri
- Haraşo örme yüzey LL yüzeylidir,
- Dengeli, düzgün yapılı kumaş olduklarından kenarları kıvrılmaz,
- Enine esneklikleri süprem kumaşla aynı, boyuna yaklaşık iki katıdır,
- İlk ve son ilmek sıralarından iplik çekildiğinde örgü sökülebilir.
Örme Yüzeylerin Kullanım Alanları
Atkılı Düz Örme Yüzeylerin Kullanım Alanları
Kadın, erkek, çocuk giysi ürünleri dışında ev tekstili ve teknik tekstil ürünleri de düz örme makineler ile üretilmektedir.
Atkılı Yuvarlak Örme Yüzeylerin Kullanım Alanları
Atkılı yuvarlak örmede; ev tekstili ürünleri, yatak ve masa örtüleri, mefruşat, endüstriyel kumaşlar vb., kadın ve erkek dış giyimi, iç giyim, bebek giyimi, spor giyim, banyo ve plaj giysileri, eldiven, havlu, pelüş dokular, kadife, taklit kürk, giysi bölümlerinden yaka, kol, manşet olarak üretilmektedir.
Çözgülü (Çok İplikli) Örme Yüzeylerin Kullanım Alanları
Çözgülü örme kumaşlar genel olarak giyim, ev tekstili ve endüstriyel alanda geniş kullanım alanı olan yüzeylerdir.