Kalıp Hazırlama Malzemeleri

Malzeme ve Kalıp (Form) İlişkisi

Malzeme

Giysi üretim sürecinde ürünün oluşturulması için gerekli her türlü doğal, yapay, karma veya somut maddeye “malzeme” denilmektedir. Malzeme, formu oluşturan temel elemandır. Başka bir deyişle malzeme, giysi strüktürünün istenilen nitelikte oluşumunda temel faktördür. Strüktür, giyside yer alan her bir kalıp parçasının birleşiminden oluşan bütünü tanımlar. Daha açık bir ifade ile kuplar, yakalar, cepler, robalar, volanlar, büzgüler vb. tüm tasarım parçaları strüktürü oluşturur.

Form ve Siluet

Giysi kalıbı hazırlamada kullanılan iki temel kavramdan biri form diğeri ise şekil yani siluettir. Her ikisi de birbiriyle ilişkili ancak farklı kavramlardır.

Form üç boyutlu görüntü iken siluet iki boyutlu görüntüdür.

Bir giysinin; eni, boyu ve derinliğini ifade üç boyutlu görünümü “form/biçim”; herhangi bir açıdan iki boyutlu görünümü “şekil/siluet” olarak tanımlanmaktadır. Giysi üretiminde “form”, hem mankenler hem de giysinin üç boyutlu görünümü/kalıbı için kullanılmaktadır. Form, özellikle mulaj ya da Drapaj yöntemi ile doğrudan manken üzerinde hazırlanan kalıpları tanımlarken biçki sistemiyle hazırlanan iki boyutlu kalıpların manken üzerinde uyum kontrolü için üç boyutlu hâle getirilmiş olanları için de kullanılmaktadır.

Cansız prova mankenlerinin, İngilizcedeki karşılığı; “dress form” ya da “body form” ve “manikin/mannequin” olarak geçer. Bu nedenlerden ötürü, form ifadesi giysi üretiminde, konunun içeriğine göre anlam kazanır.

Form Oluşturmada Malzemenin Önemi

Tasarlama eylemi hem düşünsel hem fiziksel bir süreçtir. Düşüncenin vücut bulduğu giysi üretim sürecinin ilk adımı kalıp hazırlamaktır. Bunun için “malzeme -ürün- üretim ilişki yönetimine” ihtiyaç vardır.

Başlıca Kalıp Hazırlama Malzemeleri

Elle Kalıp Hazırlama Malzemeleri

Elle kalıp hazırlamada kullanılan başlıca malzemeler: Form oluşturma/verme malzemeleri, ölçüm -çizim malzemeleri, işaretleme -kesme malzemeleri, birleştirme malzemeleri, dolgu ve destekleme malzemeleri ve stil kütüphanesidir.

Form Oluşturma/Verme Malzemeleri

Kalıp formu oluşturmada kullanılan malzemeler; mankenler, kâğıtlar, kumaşlar ve ütüleme malzemeleridir.

Mankenler

Manken, kelime anlamı itibarıyla “model” demektir. Kalıp hazırlamada kullanılan mankenler, üç ana başlıkta incelenebilir:

Canlı Mankenler
Cansız Mankenler
Sanal Mankenler

Kâğıtlar

Parşömen Kâğıdı
Mulaj Kâğıdı
Noktalı İşaretleme Kâğıdı
Pelur Kâğıdı
Kraft
Karton

Kumaşlar

Amerikan bezi
Jarse
Mermerşahi
Tülbent

Ütüleme Malzemeleri

Ütüleme malzemeleri, öncelikle giysi üretim ve kullanım aşamalarında, yüzeylerin kırışıklığını giderme, yüzeye form verme, sabitleme, verilmiş formu koruma amaçlarına hizmet eden malzeme, araç ve gereçlerdir.

Ölçüm-Çizim Malzemeleri

Mezür/Mezura
Cetveller
Açıölçerler
Şablonlar
Pergel
Kalemler
Diğer Kırtasiye Malzemeleri

İşaretleme -Kesme Malzemeleri

İğneler
Rulet
Stil Bandı
Çizgi Sabunu
Çizgi Taşı
Tebeşir Tozu
Biz
Çıt Makası
Kalıp Delme Aleti
Kalemler
Silinebilen/Uçan kalem
Mıknatıs
Kesim Masası
Makaslar
Kesme Bıçakları
Ağırlık

Birleştirme Malzemeleri

Kalıp hazırlama ve numune dikimi için kullanılan çeşitli boy ve kalınlıklardaki iğneler ve iplikler, dikiş makinesi, ütü, ütü masası, yapışkan bantlar vb. malzemelerdir.

Dolgu ve Destekleme Malzemeleri

Dolgu ve destekleme malzemeleri kalıbın formunu ve giysinin görünümünü etkiyen malzemelerdendir. Başlıca dolgu ve destekleme malzemeleri: Vatka, astar, tela, elyaf, eva, tahta pamuk, silikon pedler vb. gereçlerdir.

Stil Kütüphanesi

Farklı moda stillerini temsil eden temel giysi kalıplarının şablonlarının yer aldığı elle ya da bilgisayar ortamında hazırlanmış ajandaların, dosyaların toplandığı fiziki veya sanal kütüphanelerdir.

Stil kütüphanesi, modelhanenin hafızası, akıl defteri gibidir. Modelist, stil kütüphanesi içindeki değişik stillerde, farklı tür ve çeşitteki kalıp kopyalarından faydalanarak yeni kalıp formları üretir. Elle hazırlanan stil kütüphanesi, kalıp şablonları, şablonların asıldığı askılı dolap/dolaplardan oluşur. Her bir giysi modeline ait tüm kalıp parçalarının asılması için “kalıp kancası” adı verilen ucu çengel şeklindeki araçlar kullanılır.

Stil kütüphanesi hem elde hem de bilgisayarda hazırlanabilir. Aralarındaki fark, birinin fiziki olarak diğerinin sanal olarak depolanmasıdır.

Bilgisayarla Kalıp Hazırlama Malzemeleri

Bilgisayar
Kalıp Hazırlama Sistemi
Dijit Masası
Foto Dijit Panosu
Plotter (Çizim Makinası)
Çizim Kâğıdı