Turum Sağlayan Kimyasal Bitim İşlemi

Kimyasal Tutum İşlemi

Kimyasal tutum sağlayan maddelerden beklenen özellikler kullanım yerlerine göre farklılık göstermektedir. Bunun için de havlular, iç çamaşırlar, brandalık kumaşlar, yaka telaları için uygulanacak kimyasal maddeler de birbirinden farklılık gösterecektir. Çünkü kullanım alanına göre bazı yerlerde sert bir tutum beklenirken, bazı yerlerde de yumuşak bir tutum beklenmektedir. Bundan dolayı tutum sağlayan bitim işlemi esnasında kullanılacak olan kimyasal maddenin istenilen tutumu sağlayacak özellikte olması gerekmektedir.

Sert Tutum Özelliği Kazandıran Maddeler

Sert tutum apresi tekstil materyaline sert bir tutum kazandırmak için yapılan kimyasal tutum apresidir. Tekstil mamullerine kullanım yerine göre kazandırılacak sertlik derecesi farklılık göstermektedir. Bunun içinde uygulanacak madde ve miktarı da değişmektedir. Tekstil ürünlerinin eğilip bükülmeye karşı gösterdikleri direnç, tekstil ürünlerinin sertliğinin bir göstergesidir.

Doğal Kökenli Sertlik Maddeleri

Tekstil mamullerine sertlik kazandırıcı maddeler incelendiğinde bu maddelerden doğal kökenli olanlar ve genel olarak en çok kullanılanları nişastalardır. Bu maddelerin günümüzde kullanımı git gide azalmıştır.

Yapay Kökenli Sertlik Maddeleri

Yapay kökenli sertlik kazandırıcı maddelerin doğal kökenlilere oranla pahalı olmalarına karşı birçok avantajı bulunmaktadır. Özellikle yıkamaya karşı dayanım, doğal kökenli sertleştirici maddelerle kıyaslandığında en önemli avantajlarından biri sayılabilir.

Polivinilasetat

Bu madde ucuz olmasından dolayı tekstil endüstrisinde en çok kullanılan yapay kökenli sertlik sağlayıcı maddedir. Polivinilasetat hem sertleştirici madde hem de kaplama ve haşıl maddesi olarak da kullanılabilmektedir. Ancak polivinilasetat yıkamaya karşı çok fazla dayanıklı bir madde değildir.

Poliakrilatlar

Bu madde ile yapılan işlemlerden sonra yıkamaya karşı oldukça dayanıklı tekstil mamulü sertleştirme efekti elde edilir. Bundan dolayı pahalı olmalarına rağmen tekstil endüstrisinde tercih edilmektedir. Daha ekonomik bir işlem elde edebilmek için polivinilasetat ile karıştırılarak kullanılmaktadır. Böylece hem fiyat açısından hem de yıkama dayanımı açısından istenilen sonuçlara ulaşılabilir. Tekstil endüstrisinin birçok alanında kullanılabilir.

Polivinilalkol

Bu maddeler genel olarak diğer yapay sertlik kazandırıcı maddelerle kıyaslandıklarında tekstil endüstrisinde çok fazla kullanım alanı bulamamaktadır.

Yapay kökenli sertlik kazandırıcı maddelerle çalışmak genel olarak çok kolaydır. Soğuk suda bile kolay bir şekilde çözünebilen bu maddelerin hazırlanan çözeltileri ile tekstil mamulleri emdirilir ve daha sonrasında kurumaya bırakılır. 130 -140 oC üzerinde kurutuldukları zaman nişastaya oranla daha iyi yıkamaya dayanıklı etkiler elde edilmektedir. Nişastada olduğu gibi bekletilme sırasında oluşabilecek çözelti kıvamlaşması ve bozulması bu maddelerde yoktur.

Yumuşak Tutum Özelliği Kazandıran Maddeler

Tekstil mamulleri için yumuşak tutum olmazsa olmaz özelliklerden bir tanesidir. Özellikle tüketicilerin ilgisini çekebilmek için birçok tekstil mamulü yumuşak tutum işlemi görmektedir. Üreticilerde tüketicilerin bu beklentilerini çok iyi bildikleri için ürettikleri ürünlere yumuşatıcı maddelerle bitim işlemi yapmaktadırlar.

Genel olarak tekstil mamullerinde etkili bir yumuşatma işlemi kimyasal maddeler yardımıyla yapılmaktadır. Mekanik yollarla elde edilen yumuşatma efektleri çok fazla tatmin edici düzeylere ulaşamamaktadır.

Ön terbiye işlemleri sırasında liflerin yapısında bulunan doğal yumuşatıcılar uzaklaştırılmaktadır. Bu yüzden de lifler sert bir yapı kazanmaktadırlar. İşte kaybolan bu doğal yumuşaklığın tekrardan kazandırılması işlemine yumuşatma denilmektedir. Yüksek derecedeki yumuşaklık lif çekiminde, örme ve dokumada sırasında işlenmeyi kolaylaştırır.

Anyonik Yumuşatıcılar

Tekstil mamulleri üzerinde yumuşatıcı etkilerinin zayıflığı, substantifliklerinin olmaması nedeniyle kullanım alanları git gide azalmaktadır. Ancak bu maddeler bazı alanlarda önemini hala korumaktadır.

Katyonik Yumuşatıcılar

En iyi yumuşatma etkisine sahip maddeler katyonik yumuşatıcılardır. Bundan dolayı evlerde ve tekstil endüstrisinde katyonik yumuşatıcılar çok fazla kullanılmaktadır. Bu maddelerin bütün lif cinslerine karşı afiniteleri vardır.

Noniyonik Yumuşatıcılar

Noniyonik yumuşatıcıların hem etkileri hem de kullanım miktarları anyonik ve katyonik yumuşatıcılar arasındadır. Bu yumuşatıcılar herhangi bir elektrik yüküne sahip değillerdir. Bundan dolayı da etkili bir substantiflikleri yoktur. Substantifliklerinin düşük olmasından dolayı emdirme yöntemine göre çalışmaya uygundurlar.

Silikonlu Yumuşatıcılar

Silikonlu yumuşatıcılar tekstil endüstrisinde son yıllarda kendilerine önemli derecede kullanım alanı bulmaktadırlar. Özellikle tekstil terbiye bitim işlemlerinde en fazla kullanılan yumuşatıcı çeşidi olmuşlardır. İlk olarak kullanılan silikon yumuşatıcı metilsilioksan emülsiyonudur. Silikon yumuşatıcılardan daha farklı etkiler de elde edilebilmesi için değişik yapıda silikon yumuşatıcılar üretilmiştir. Silikon yumuşatıcıların fiyatları genel olarak yüksektir ancak uygulamalarının kolay olmasından dolayı tercih edilmektedirler. Silikon yumuşatıcılar, katyonik yumuşatıcılarla birlikte kullanıldıklarında fulard makinesinde iyi sonuçların elde edilmesi mümkündür.

Özel Yumuşatıcılar

Özel yumuşatıcılar grubunda amfoter yumuşatıcılar, pseudo -katyonik yumuşatıcılar ve çok fonksiyonlu yumuşatıcılar bulunmaktadır.