Boyamada Haslık ve Haslık Testleri

Boyamada Haslık

Haslık Nedir?

Bir rengin fiziki ve kimyasal etkenlere karşı gösterdiği direncin derecelendirilmesine haslık adı verilmektedir. Bunlar arasında en önemli olanı ışığa olan dirençtir. Buna solma denilmektedir. Bu durum bir rengin ışığa maruz kaldığı zaman açılması, koyulaşması veya tamamen ortadan kaybolmasıyla gerçekleşmektedir.

Haslık Testi Nedir?

Bir tekstil ürünün renk haslığın tayinini belirlemek için yapılan testlere ise “haslık testi” adı verilmektedir. Bu testler ürünün kalitesini belirlemek için yapılan objektif yöntemlerdir. Bu testlerle birlikte tekstil ürünlerinin günlük hayatta karşılaşabileceği fiziksel veya kimyasal etkenler sonucundaki renk değişimlerinin derecesi ve başka ürünleri kirletme derecesi ölçülmektedir.

Haslık Çeşitleri Nelerdir?

Tekstil ürünlerinin günlük hayatta karşılaşabileceği fiziksel ve kimyasal etkenlerin türüne göre renk haslıkları vardır. Bu ünitede ışık haslığı, sürtme haslığı, su damlası haslığı, yıkama haslığı ve ter haslığı üzerinde durulacaktır.

Işık Haslığı

Işık boyanmış liflerin üzerindeki boyarmaddeleri etkileyerek bozulmalarına ve solma diye bildiğimiz renk değişimine sebep olmaktadır. Solma durumu çoğunlukla rengin beyaza doğru değişimiyle meydana gelmektedir. Fakat rengin koyulaşması ve renk öbeğinin değişmesi gibi durumlarda teknik açından solma olarak değerlendirilmektedir.

Boyarmaddelerin ışığa karşı dirençleri genellikle birbirinden farklıdır. Bu durumda bu direncin sayısal bir değerlendirmeyle ölçülmesi gereklidir.

Işık haslığı tespit edilecek tekstil numuneleri ışığa karşı haslıkları önceden bilinen ve İSO tarafından üretilen “Standartlar” ile güneşe çıkarılmaktadır.

Sürtünme Haslığı

Sürtme haslığı tekstil materyalinin sürtünme sonucu rengini atma direnci ya da temas halinde bulunduğu başka bir kumaşa rengini transfer etmeye karşı olan direnci olarak tanımlanmaktadır. Sürtünme testi deneyi yaş ve kuru olmak üzere iki şekildedir.

Sürtünme haslığını yüksek tutmak için mordan miktarının boya miktarından fazla olmaması gerekmektedir.

Boyanmış materyallerin sürtünme haslığı tayininde Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanan TS EN ISO 105-X12 (Tekstil- Renk Haslığı Deneyleri- Bölüm X12: Sürtmeye Karşı Renk Haslığı, TS EN ISO 105-A03 (Tekstil-Renk Haslığı Tayini Metotları- Bölüm A03: Renk Akmasının Değerlendirilmesinde Gri Skalanın Kullanılması) standartları esas alınıp uygulanmaktadır.

Su Damlasına Karşı Kaslık Tayini

Boyanmış lifli materyallerin su damlası haslığı tayini Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanan TS EN ISO 105-E07 (Tekstil Renk Haslığı Deneyleri- Bölüm E07: Lekelenmeye Karşı Renk Haslığı: Su), ve TS 423-2 EN 20105-A02 (Tekstil Renk Haslığı Tayini Metotları- Bölüm A02 Solmanın Değerlendirilmesinde Gri Skalanın Kullanılması), standardına göre yapılmaktadır.

Yıkamaya Karşı Haslık Tayini

Boyanmış lif materyallerin yıkama haslığı tayini Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanan TS EN ISO 105-C06 (Tekstil-Renk Haslığı DeneyleriBölüm C06: Evsel Yıkamaya ve Ticari Müesseselerde Yıkamaya Karşı Renk Haslığı ve TS 423-3 EN 20105- A03 (Tekstil-Renk Haslığı Tayini MetodlarıBölüm A03 Renk Akmasının Değerlendirilmesinde Gri Skalanın Kullanılması) standartlarına göre yapılmaktadır.

Ter Haslık Tayini

Tekstil mamullerinin kullanımı sırasında insan vücudundaki ter ve sıcaklıkla baskılı veya boyanmış kısımlarının kendi rengini veya yanında yer bulunan renk üzerinde lekelenme yapıp yapmadığını anlamak amacıyla yapılan testlerdir. Giysilerin tere maruz kalmaması mümkün değildir. Bu yüzden bu test terlemeye karşı direncin ölçülmesi için önemlidir.