Çocuklara Yönelik Eğitim Teknolojileri Uygulamalarının Tasarımı
Eğitimin ayrılmaz bir parçası olan eğitim teknolojisi, öğrenme ve öğretmenin bir sınıf veya ders ortamı aracılığıyla tüm gerçek dünya şartlarına uygulanmasıyla elde edilen bilgiler bütünü olarak ifade edilmektedir.
Türkiye'de eğitim teknolojisi uygulamaları sıklıkla kullanılmaktadır. Ancak bu sıklık, bilgi ve iletişim teknoloji araçlarının aktif olarak kullanıldığı FATİH (Fırsatları Arttırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi) Projesi ile artmıştır.
FATİH projesinden sonra MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) bilgi ve iletişim teknolojilerini öğretime uyumlu hale getirecek eğitsel e -içeriklere, tartışma ortamlarına yer veren bir platform oluşturulmuştur. Bu platform, Eğitimde Bilişim Ağı (EBA)’dır. EBA'da öğretim programlarına uygun pek çok içerik yer almaktadır. Hatta öğretmenler de kendi içeriklerini geliştirip yükleyebilmektedirler.
Eğitim teknolojisi uygulamaları, bilgisayar ve mobil tabanlı uygulamalar ve internet tabanlı uygulamalar olarak iki kısıma ayrılmıştır. Eğitim teknolojilerinde kullanılan bilgisayar ve internet tabanlı uygulamalar yardımıyla içerik geliştirilebilmektedir.
Ancak materyal geliştirilmeden önce hazırlanan materyalin iyi organize edilmesi gerekmektedir. Örneğin; bir materyalde yer verilen metin, görsel, videoların konu ile ilgili olması, öğrenen özelliklerine göre tasarlanması gerekir.
Bunun için materyal tasarlanırken analiz, tasarım, üretim, düzeltme/test adımları dikkatlice takip edilmelidir. Analiz aşamasında öğrenen, ortam ve konu özellikleri incelenir. Tasarım aşamasında analiz edilen öğeler kağıt üzerinde tasarlanır, üretim aşamasında yazılım ile dijital ortama aktarılır ve düzeltme/test aşamasında konu alanı uzmanı tarafından incelenerek eksikler giderilir. Bu tasarım aşamaları sırasında mesaj ve görsel tasarıma da dikkat edilir.
Mesaj tasarım ilkeleri, üç temel gruba ayrılmış 12 maddeyi içermektedir.
Gereksiz bilgilerin azaltılması; tutarlılık, sinyalleme, gereksizlik, mekansal bitişiklik, zamansal bitişiklik olmak üzere beş maddede toplanmaktadır.
Temel bilgilerin yönetilmesi; bölümlere ayırma, ön alıştırma, biçim olmak üzere üç maddede toplanmaktadır.
Üretim işlemlerinin desteklenmesi ise kişiselleştirme, ses, somutlaştırma, resim olmak üzere sıralanmaktadır.
Görsel tasarım ilkeleri ise; görsel tasarım unsurları, biçimsel yapı ve düzenleme olmak üzere üç bölümde ifade edilmektedir.
Görsel tasarım unsurları; görsel unsurlar, sözel unsurların düzenlenmesi şeklindedir.
Biçimsel yapı; hizalama, şekil, denge, biçim, renk olarak sıralanmaktadır.
Düzenleme ise; yakınlık, şekil zemin zıtlığı, tutarlılık ve yönlendirmeler şeklinde ifade edilmektedir.
Çocuklar için tasarlanacak materyallerde de dikkat edilmesi gereken mesaj tasarım unsurları kısaca aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Öğrenmeyi zorlaştıracak öğelerden arındırılmalı
- İpuçları ile desteklenmeli
- Metin yerine sesli ifadeler tercih edilmeli
- Öğrencilerin sosyal varlıklarına hitap edecek sözcükler kullanılmalı
- Günlük konuşma tarzı kullanılmalı
- Çocuklar için tasarlanacak materyallerin görsel tasarım unsurları ise aşağıdaki gibi ifade edilebilir;
- Konu ile ilgili basit çizimlere yer verilmeli
- Görüntüler açık, net olmalı
- Yazıtipi stili ve büyüklükleri çocukların net okuyabileceği şekilde olmalı
- Ekranda oyun, etkileşim gibi öğeler yer almalı
- Ekran tasarımında canlı renkler kullanılmalı
- Ekranda yer alan öğelerin sayısı az olmalı
- Arkaplan ve şekiller birbirine zıt renklerde olmalıdır.