İbadet ve Muamelat

İbadet: Tapmak, kulluk etmek, itaat etmek, boyun eğmek, alçak gönüllülük etmek, kul edinmek, köle edinmek, birine bağlanıp ondan ayrılmamakgibi sözlük anlamlarına gelir. Terim olarak “Kulun Allah’a karşı sevgi, saygı ve bağlılığını gösteren duygu, düşünce ve davranış biçimleri anlamındadır.

Dinimiz birtakım kuru nazariyelerden ibaret değildir. Kulun Allah ile kendisiyle ve başkalarıyla olan münasebetleri, somut temeller üzerine bina edilmiştir. İbadet, güzel niyete bağlı bulunan ve yapılmasında sevap olan herhangi bir ameldir. İbadet, mahiyeti idrak edilemeyen, sonsuz gücü kâinatta hissedilen, mülkünde dilediği gibi tasarruf etme özgürlüğüne sahip olan Allah’a karşı gösterilen tazimin, itaatin ve tevazuun en yükseğidir. İbadetlerin yardımlaşmayı sağlama, fertler arasında kaynaşma meydana getirme türünden dünyaya yönelik olumlu sonuçları bulunduğu gibi, ahirete yönelik olumlu sonuçları da vardır. Kişi, yükümlülüğünü yerine getirmiş olur.Allah katında bir mükâfat elde eder. Ancak bu mükâfatın büyüklüğü, kişinin niyetine ve içtenliğine bağlıdır. Her peygamber kavmini tek bir Allah'a ibadet etmeye davet etmiş, kendileri de O'na ibadet etmişlerdir. Kur’an'da, “ey insanlar” ve “ey Müminler” hitâbıyla Allah’a ibadet emredilmiş ve ibadetin ihlasla yapılması istenmiştir. Allah'a ibadetten bahseden ayetlerdeki ibadet kavramı, genel olarak tevhit, itaat, dua, Allah'ı bilmek, boyun eğmek, iman etmek ve salih amel işlemek anlamlarını ifade ederler.

Muamelat, köken itibariyle Arapça bir kelime olupTürkçede davranış biçimi, tutum, yol, yöntem, alışveriş, ticaret, işlem vs. anlamlarına gelen muamele sözcüğünün çoğuludur. Istılah olarak da muamelat, insanların birbiriyle veya ferdin toplumla yahut da toplumların birbiriyle olan hukuki, idari, mali, iktisadi ve beşerî münasebetlerini düzenleyen hükümleri ifade eden hukuki bir kavramdır. Muamelat bir başka ifadeyle Ibadetin dışında kalan hukuki tasarruflar, akitler, suç, ceza ve benzeri hükümlerdir. Yani ferdin fertle, ferdin toplumla veya toplumların birbiriyle olan ilişkilerini düzenleyen kurallardır.

Bu hükümlerin bir kısmı, evlenme, boşanma, nafaka, velayet, iddet, miras, nesep gibi aile hukuku; bir kısmı alışveriş, kiralama, trampa, rehin ortaklık, borçlanma ve taahütte bulunma gibi bireyler arasındaki ilişkileri düzenlemeyi ve hak sahibi olan herkesi korumayı amaç edinen medeni hukuku; öte yandan ferdin işleyeceği suçlar ve bunlarla ilgili cezai hükümleri; mal, can, ırz, nesep ve aklı korumayı amaç edinen ilkeleri; hırsızlık, yol kesme, içki kullanma gibi suçlar için ayet ve hadisle belirlenen cezalarla ilgili İslam toplumun yararı ve kamu düzeninin sağlanması için konulan hükümleri içeren ceza hukuku; davaların görülmesi, şahitlik, yemin gibi insanlar arasında adaleti gerçekleştirmek için gerekli icraatı düzenlemeyi amaç edinen ceza hukuku; devletler arası ilişkileri düzenleyen devletler arası hukuku; gelir ve giderin hesaplanması ile ilgili mali ve benzeri hükümleri içeren mali hukuku düzenleyen kuralları içermektedir.