Mülk Suresi ve Tefsiri

Mülk suresi, 30 Ayettir. Mekkî bir suredir. Nüzul tertibinde 78.; Kur’an tertibinde ise 67. suredir. Peygamberliğin 7. yılında Tur suresinden sonra, Hakka suresinden önce nazil olmuştur. Mülk, tabereke, vakıye, mucadele, münciye ve mennâa gibi isimleri vardır. Mülk en meşhur ismidir.

Mülk suresi Mekkî bir sure olarak övgü (tebareke) ifadeleriyle başlamıştır. Ayetleri, kısa ve vecizdir; ayet sayısı, azdır. İfade tarzı, güçlü, etkili ve vurguludur. İspat delilleri çok güçlüdür. Bir taraftan Allah’ın güç ve kudretini ispat için mantıki ve tabii delilleri kullanırken öte yandan soru kalıbında tehdit ve sorgulama üsluplarını yoğun bir şekilde kullanır.

Surenin 13. ayetiyle ilgili sebeb-i nüzulü vardır. Müşriklerin “sessiz konuşun, Muhammed'in ilahı işitmesin.” demelerine bir cevap olarak inmiştir. Sure, bütün olarak boykot yıllarında Peygamberimiz'e ve müminlere yapılan işkence ve eziyetlere karşı bir ültimatom mesabesindedir.

Konu olarak temelde Allah’ın malik, kadir aziz, gafur, latif, habir, râzık ve basir sıfatlarıyla var olması, bir olması, kudretli, azametli, affedici gören, haberdar olan, gizli-kapaklı her şeyi bilen ve her şeyin tek malik ve hakimi olması temasını ele alır. Bu bağlamda önce mülkün tek sahibi olduğunu ve her şeye kadir olduğunu ifade eder. Ölümü ve yaşamı, imtihan için yarattığını beyan ederek insan oğluna yol gösterir. Sonra göklerin mükemmel yaratılışı, yıldızlarla donatılması, eksiklik bulunamayacağına dair meydan okuyuşu, gökten bilgi çalan şeytanların yıldızlardan ateş parçalarıyla cezalandırılışı, onlara cehennemin hazırlandığı ifadelendirilir. İnkâr edenlere hazırlanan cehennemin kaynayan homurtu sesleri ve cehennem bekçileriyle cehennemlikler arasında konuşma sırayı alır. Sessizce Resullahı çekiştirenlere Allah’ın bilmeyeceği bir şeyin olmayacağı ve yaratılanı en iyi yaratanın bileceği vurgulanır. Yeryüzünün insanın emrine verilmesi ve onun rızıklarından yemesi hatırlatılır; Allah’ın gücünü ve kudretini ortaya koyan (yerin dibine sokmak, kızgın kasırgaya maruz kalmak, rızkı elinden almak, suyunu yerin dibine sokmak gibi) tehditkar ifadelerle insanlık ikaz edilir. Kuş örneğiyle Allah’ın kudretine tekrar vurgu yapılır. Azap vadinin gerçekleşme zamanının sorulmasına karşılık, onun bilgisinin Allah’a ait olduğu, zamanı geldiğinde bu hakikatle yüzleşecekleri ve yüzlerinin simyisah kesileceği ifadelendirilir.

Mülk suresinin hedeflediği mesajlar ise şöyle özetlenebilir: Allah’ın kadir ve malik olduğunu müminlerin kalbine nakşetmek; hayatın da ölümün de imtihan aracı olduğu bilincini vermek; Allah’ın yer ve gök dahil hiçbir yaratığında bir eksiklik ve düzensizliğin bulunmadığı gerçeğini belletmek, iman-küfür savaşında peygamber tarafında yer almayanların cehennemle yüzyüze geleceğini ve son pişmanlığın fayda vermeyeceğini zihinlere kazımak; inananların cennete ve inanmayanların cehenneme gireceği gerçeğini göstermek; Allah’tan hiçbir şeyin gizli kalamayacağını ve yaratıkları en iyi yaratıcının bileceğini dimağlara yerleştirmek; yer, gök ve içindekilerin insanın emrine verilmesi ve bolca rızıklandırılmalarına karşılık sonunda huzurda toplanılacağı gerçeğine vurgu yapmak; azap veya kıyamet vadinin bilgisinin sadece Allah’a ait olduğunu; zamanı gelince herkesin bu olayla yüzleşeceğini; azapla karşılaşınca inanmayanların yüzlerinin korkunç bir hâl alacağı gerçeğini haykırmaktır.