Uluslararası Konvansiyonlar

Bu bölümde her ulusal ekonominin büyük bir bölümünü oluşturan ve ulusların millî gelirlerinin önemli bir yüzdesini teşkil eden taşımacılık faaliyetlerini doğrudan etkileyen uluslararası konvansiyonlar hakkında bilgi verilmiştir.

CMR Konvansiyonu; Nakliyecinin sorumluluğunun sınırına ilişkin bir yıl süren görüşmelerin ardından Uluslararası Eşya Taşımacılığı Konvansiyonu ile ilgili anlaşma (CMR) ile imza protokolü 19 Mayıs 1956 tarihinde imzalanmıştır. Konvansiyon, 2 Temmuz 1961 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5 Temmuz 1978 tarihinde CMR Konvansiyonu’nda değişiklik öngören bir protokol kabul edilmiştir. CMR Konvansiyonu’nun en önemli amacı, nakliyecinin sorumluluğuna yönelik tek tip bir düzenlemenin oluşturulmasıdır. Türkiye’nin CMR Konvansiyonuna katılması, 07.12.1993 tarihli ve 3939 sayılı Kanunla uygun bulunmuş olup; Türkiye, CMR Konvansiyonu ile birlikte, bu Sözleşmenin eki olan 05.07.1978 tarihli Protokole, Sözleşme`nin 47 nci maddesine itirazi kayıt konulmak suretiyle taraf olmuştur (94/6322 sayılı 0.212.1994 tarihli Bakanlar Kurulu kararı; 04.01.1995 tarihinde 22161 sayısı ile Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir).

ADR Konvansiyonu; Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu tarafından düzenlenmiş bir konvansiyon olup taraf ülkelerin toprakları üzerinden ya da sınırları arasında gerçekleştirilen tehlikeli madde taşımalarını kapsamaktadır. ADR Konvansiyonu 30 Eylül 1957 tarihinde Cenevre’de imzalanmış ve 29 Ocak 1968 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

ADR Konvansiyonu’nun Amacı, Kara yoluyla uluslararası taşımacılıkta güvenliğin artırılması, tehlikeli maddelerin taşınmasına ilişkin BM tavsiyelerine dayanarak tehlikeli atıklar dâhil olmak üzere tehlikeli malların sınıflandırması, paketlenmesi, etiketlenmesi ve test edilmesiyle alakalı hükümlerin, diğer taşıma şekilleri ile uyumlu biçimde ortaya koyulması, kara yoluyla tehlikeli mal taşıyan araçların yapımı, donanımı ve işleyişine yönelik koşulların ortaya konmasıdır.

TIR Konvansiyonu; TIR transit sisteminin temeli, 16 Haziran 1949 tarihinde yürürlüğe giren ancak geçici nitelikte olan ve sadece az sayıda Avrupa ülkesini kapsayan, biri ticari araçlara, diğeri ise kara yoluyla yük taşımacılığına ilişkin olan iki adet BM AEK Konvansiyonu taslağına dayanmaktadır. Geçici TIR sözleşmesi, teknolojideki gelişmeler ve sistemin işletilmesinde edinilen tecrübeler ışığında 1975 yılında revize edilmiş ve TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşınmasına Dair Gümrük Sözleşmesi (TIR Sözleşmesi), 1975 yılında Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (UNECE) himayesinde düzenlenmiştir.

TIR Konvansiyonu’nun Amacı, uluslararası nakliyecilerin bir veya birden fazla ülkenin kara sahasından geçerken karşılaştıkları zorlukları azaltmak, aynı zamanda gümrük idarelerine geleneksel ulusal süreçlerin, uygulamaların yerine uluslararası kontrol sistemlerinin, standartlarının kullanılması olanağını sağlamak, her devletin malların taşınması esnasındaki mümkün olabilecek vergi kayıplarını etkin olarak önlemek amacıyla oluşturulmuştur.

AETR konvansiyonu; uluslararası kara yolu taşımacılığında kullanılan 3.5 tondan ağır ticari yük araçları sürücülerinin sürüş ve dinlenme sürelerini düzenlemektedir. Buna bağlı olarak, AETR bu sınıftaki araçların bir kontrol aygıtı, bir takograf donanımına sahip olmalarını zorunlu kılarken, bu tür cihazların yapımı, denenmesi, montajı ve denetimine yönelik zorunlulukları belirlemektedir.