Taşıma Sigortaları

Riziko terimi, sigortacılığın temelini teşkil etmektedir. İnsanlar, günlük hayatlarında çok farklı rizikolarla karşılaşabilirler. Bu rizikolar farklı sebeplerden kaynaklanabilir. Bu rizikoların kaynağı insan olabileceği gibi doğal olaylar da olabilir.

Sigorta, bireylerin yaşamlarında karşılaşabilecekleri zarar ve/veya masrafla sonuçlanabilen olayların ekonomik sonuçlarından korunabilmek maksadıyla önceden tedbir alma ihtiyacından doğmuştur.

Taşıma sigortaları, yükün taşıma araçları ile taşınması sırasında veya bu amaçla bekletildiği yerlerde uğrayabileceği hasarlara karşı bu malları güvence altına alan bir sigorta türüdür. Bu sigorta ile özellikle ticari malların herhangi bir araçla bir yerden başka bir yere gönderilmesi sırasında ortaya çıkan rizikolara karşı korunması amaçlanır.

Taşıma (nakliyat) sigortaları ifadesinden kastedilen, ilk olarak yükte meydana gelebilecek ekonomik kayıplara karşı teminat veren sigorta dallarıdır. Sigortacılığın ilk örnekleri taşıma sigortaları alanında görülmüştür. Yükü himaye altına alan sigorta dalları, yükün taşınması ve/veya depolanması esnasında uğrayabileceği ekonomik kayıpların giderilmesini amaçlar. Taşıma sigortaları bütün taşıma tipleri için uygulanma imkânına sahiptir. Tarihsel gelişim içerisinde taşımacılık alanındaki sigortalar taşıma aracı, yolcular ve mürettebatı da kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Sorumluluk sigortalarının ortaya çıkıp gelişmesi ile taşıma araçlarının işletilmesinden doğan sorumluluklar da sigorta kapsamına alınmıştır.

Sigorta konusu yük, ihracat ve ithalat konusu ise nakliyat sigortası, Sigortacılık Kanunu’nun 15/2 hükmünde yer alan “Türkiye’de yerleşik kişilerin Türkiye’deki sigortalanabilir menfaatlerini Türkiye’de faaliyet gösteren sigorta şirketlerine ve Türkiye’ de yaptırmalarına ilişkin prensibinin” bir istisnasını oluşturur. Buna göre, yük sigortalarının akdedilmesi bakımından, ithalat ve ihracatın konusunu oluşturan yüklerin yabancı sigorta şirketleri tarafından teminat altına alınması mümkündür.

İhracat ve ithalat konusu mallar için taraflar diledikleri takdirde yurt dışında sigorta sözleşmesi yaptırabilirler. Türk sigorta şirketlerinin tercih edilmesi hâlinde Türk hukukunun uygulanması gündeme gelecektir.

Gemilerin sorumluluk sigortaları ile dış kredi ile satın alındıkları takdirde uçak, gemi , helikopter gibi araçların borçları bitinceye kadar yaptıralacak tekne sigortaları da yurt dışında yaptırılabilir. Finansal kiralamada da durum aynıdır.

Sigortanın ilk olarak denizcilik alanında görüldüğünü söylemek mümkündür. Denizcilik rizikolarına karşı sigortalar ile “geminin, yolcuların, yükün ve navlunun” maruz kalabileceği rizikolara karşı (örneğin meteorolojik hadiseler, geminin batması, karaya oturması ve denizle ilgili sair kazalar, yangın, korsan saldırıları, kötü niyetli davranışlar gibi) sigorta himayesi sağlanması amaçlanmaktadır.

Hava taşımalarında taşıyanların sorumluluklarının uluslararası konvansiyonlar ve devletlerin kendi iç mevzuatlarında sınırlandırmaya tabi tutulması sigorta sözleşmesini daha önemli hâle getirmiştir. Sorumluluğun sınırlanması ile mağdurların talep hakları daralırken, sigorta sözleşmesi ile sınırlanmış bu talep hakkının tam olarak tahsili mümkün hâle gelmektedir.

Kara araçlarının uğrayabileceği zararlara karşı Kara Araçları Kasko Sigortası ile himaye sağlanmaktadır. Kaza hâlinde karşı araca verilebilecek zıya ve hasarlar ile ilgili olarak Karayolları Trafik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortasından yararlanmak mümkündür. Bu sigortanın limitlerinin veya kapsamınının yeterli olmaması hâlinde Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası hükümlerine müracaat edilebilir.

Nakliyat sigortası adı da verilen ikinci gruptaki sigortalarda karayollarındaki motorlu veya motorsuz taşıt araçları ile yapılan yük taşımalarında yükün maruz kalabileceği zıya ve hasarlar sigorta güvencesi altına alınmaktadır.