Taşınma Eşyası Taşımaları ile Posta ve Kargo Taşımaları

Taşınma eşyası taşıması (evden eve nakliyat) sözleşmesi: Taşınma eşyası, ticarete konu eşya (yük) dışında kalan, kişilerin oturdukları evlerdeki eşyalar (mobilya, mutfak eşyaları, beyaz eşya, kitap vs.) ile ofislerindeki eşyalardır. Buna karşılık ticarete konu eşyalar ile sanayide kullanılan makine ve benzeri eşyalar taşınma eşyası değildir. Bundan dolayı da taşınma eşyası taşımasında gönderen tüketici sıfatına sahip gerçek ve tüzel kişilerdir.

Uygulanacak hükümler ve taşıyıcının yükümlülükleri: Taşınma eşyası taşıması (evden eve nakliyat), bu tür eşyanın özel bir özeni, uzmanlığı, paketlemeyi ve paketleri açmayı, bazen de sökme ve yeniden kurmayı gerektirmesi sebebiyle; TTK m. 894 –901 arasında özel olarak düzenlenmiştir. Buradaki düzenlemenin en dikkat çeken özelliği, eşya taşımalarına oranla gönderenin tacir değil de tüketici; buna karşılık taşınma eşyalarını taşıyanların ise tacir olmaları nedeniyle, gönderenin tüketici olması ihtimaline binaen özel hükümlerin öngörülmesidir. Bu bağlamda tüketicinin korunması ilkesinden de yola çıkılarak, eşya taşımalarının aksine, taşınma eşyalarının sökülmesi, ambalajlanması, işaretlenmesi, yüklenmesi, boşaltılması ve tekrar kurulması taşıyıcının borcudur (TTK m. 895). Yine taşıyıcı, tüketici konumundaki göndereni, taşıma sözleşmesi akdedilirken, sorumluluk hükümleriyle ilgili olarak bilgilendirmesi gerekmektedir. Aksi takdirde taşıyıcının, sorumluluktan kurtulma ve sorumluluk sınırlandırmalarından yararlanması mümkün değildir. Ayrıca taşıyıcının, en geç malın teslimi sırasında, zarar bildiriminin şekli ve süresi ile bu bildirimin yapılmaması halinde ortaya çıkacak hukuki sonuçlar hakkında da bilgilendirme yapması gerekmektedir. Böyle bir bilgilendirme yapılmamışsa gönderilen, bildirim süresi geçse bile taşıyıcıya başvurabilir; taşıyıcı bildirim süresinin geçtiğine ilişkin bir savunma yapamaz (TTK m. 901).

Taşıma belgeleri: Gönderen ile taşıyıcı arasında akdedilen taşınma eşyası taşıması sözleşmesi uyarınca gönderenin taşıma senedi düzenleme zorunluluğu yoktur. Ancak yine de taşıma senedi (taşıyıcı tarafından) düzenlenmeli ve gönderene imzalatılmalıdır (TTK m. 896/1).

Taşıyıcının sorumluluğu: Taşıyıcı, taşınma eşyasını teslim aldıktan teslim edene kadar eşyada meydana gelen zıya, hasar ve gecikmeden sorumlu olup; gönderen ve taşıyıcının sorumluluk sınırları yükleme hacminin metreküpü başına 1500 SDR ile sınırlanmıştır (TTK m. 897).

Bildirim: Gönderilenin / gönderenin, taşıyıcının sorumluluğuna gidebilmesi için, zıya ve hasar açıkça görünüyorsa en geç teslim tarihinden itibaren 3 iş günü içinde, zıya ve hasar açıkça görünmüyorsa en geç teslim tarihinden itibaren 14 gün içinde taşıyıcıya bildirimde bulunmalıdır (TTK m. 900). Aksi takdirde, taşıyıcının sorumluluğuna başvurma hakkı ortadan kalkmaktadır.

Posta taşımaları: Posta taşımaları ise, eşya taşıması ve taşınma eşyası taşıması kavramlarından farklı bir taşıma türü olarak kabul edilmiş ve düzenlenmiştir. Posta taşımaları, kamu hizmeti niteliğinde olduğundan özel düzenlemeye tabi tutulmuştur. Ülkemizde posta taşımaları PTT tarafından, Posta Kanunu ve Tüzüğüne göre yapılmaktadır.

Kargo taşımacılığı: Kargo taşımacılığı, eşya taşıması kapsamında kabul edilmektedir. Ancak, ticari eşya taşımalarından farklı olarak, 100 kg.dan daha düşük paket ve koliler taşınmaktadır. Kargo taşımaları, hangi taşıma moduna göre yapılıyorsa, ona ilişkin ulusal ve uluslararası mevzuat hükümlerine tabidir.