Tasarımda Kompozisyon

Kompozisyon Türleri

Tasarımda imge yaratımın temelinde kompozisyon oluşturma eylemi yatar. Kompozisyon belli ilişkiler içinde bir araya gelen parçaların oluşturduğu düzendir.

Etkili bir kompozisyon aynı zamanda basit veya aşırı karmaşık bir düzenden ziyade, hesaplanmış ve bilinçli seçilmiş bir sadelikle , mesajının net iletilmesini amaçlar.

Temelde hangi tür denge ilkesine dayandığına göre, kompozisyon simetrik veya asimetrik olarak isimlendirebilir. Kompozisyon kendi çerçevesiyle ilişkili olarak, açık veya kapalı olabilir. Kompozisyon oluştuğu uzamın türüne göre iki veya üç boyutlu olabilir.

Kompozisyonda 15 Temel Arketip

Uzamda dolu -boş, negatif -pozitif alanların ilişkilerine dayanan en temel 15 kompozisyon türü şöyledir:

1) Kantar,

2) Denge terazisi,

3) Çember veya O / C veya U şekli,

4) S şekli veya Birleşik eğri,

5) Piramit veya Üçgen,

6) Haç,

7) Radyal veya Yayılan ışınlar,

8) L şekli veya Dikdörtgen,

9) Ters Kantar,

10) Üç nokta,

11) Y şekli,

12) Çapraz çizgi veya Diyagonal,

13) Tünel,

14) Siluet,

15) X şekli.

Kompozisyonda birlik ve bütünlük arayışında dikkatler ayrıca merkezi bir odak noktası üzerine toplanabilir veya dağınık bir kitle düzeni oluşturulabilir.

Gruplanmış kitle kompozisyonunda birkaç tane obje /nesne/ kitle bir araya getirilir ve odak oluşturulur. Örüntü en soyut veya soyuta yakın kompozisyon türüdür.

Kompozisyonda Tasarım Öge ve İlkelerin Rolü

Uyumlu bir bütünlüğü ulaşmak için, görsel öğeleri tasarımın fikrine uygun kompozisyonda düzenlemek tasarım ilkelerinin yardımıyla yapılır.

Kompozisyonda Şekil, Oran ve Ölçek

Uzamın taşıdığı anlama göre derin ve sonsuz, sığ ve dekoratif türleri vardır. Derinlik anlamında ön, orta ve arka plan oluşturmada doğrusal (çizgisel veya lineer) perspektif ile atmosferik (hava) perspektif uygulanır. Tasarımda yer alan objeler bir birbiriyle ve bütünle ilişkisini belirleyen oran , kompozisyondaki fikrin algılanmasına katkıda bulunur. Kompozisyondaki denge, renkleri güçlerine göre uygun miktarda kullanarak sağlanabilir. İzleyicinin bakış açısına göre ayarlanan kompozisyon üç şekilde sahnelenebilir: " balık gözü " , "kuş bakışı ", "solucan bakışı ".

Kompozisyonda Vurgu

Bir kompozisyonun yardımıyla verilen mesajda en çarpıcı kısmı neresiyse, onu diğer alanlardan ayırmak, farklı veya fark edilir kılmak, kompozisyondaki vurguyu oluşturur. Vurgunun uzamdaki yerleşimine göre "altın dikdörtgen"in içinde en güçlü etkiyi verebilecek bir vurgunun yeri, diyagonallerin kesişme noktaları üzerinde olacaktır. Tasarımın yüzey özellikleriyle bağlantılı olarak, vurgu alanı fiziksel veya ima edilen dokusuyla ayrılır. Uzamda kapladığı alan açısından vurgu ebat ve şekil / hacim olarak kendini belli eder ve kompozisyona yüklenen anlamının altını çizer.

Kompozisyonda Değer

Siyah, beyaz ve grinin tonlarında akromatik renkler ile görünür spektrumdaki renklerin açıklık ve koyulukların zıtlık veya kademeli değişimini ifade eden degradeler sayesinde, uzamda çeşitli oluşumlar ortaya çıkar. Renklerin değerleriyle beraber yoğunluğu ve ısısının da ayarlanmasıyla atmosferik (hava) perspektif yanılsaması elde edilir. Değerlerin zıtlaştırılması sayesinde kompozisyonda vurgular oluşturmak mümkün. Doğal sıralanma veya "mimari sıralaması " ile " topoğrafik düzen" sıralanması, alışılagelmiş olduğu için rahatsız etmeyen ve sakinleştirici bir görüntü vermektedir.

Kompozisyonda Renklerin Yoğunluğu ve Saflığı

Kompozisyon içinde yer alan renkler her zaman birbiriyle kıyas içindedir. Saf renkler daha parlak ve yoğun olduklarından hemen fark edilir ve tersi, karışım olan renklerin yoğunluk ve parlaklığı azaldığından, saf renklerden sonra algılanır. Kırık renkler farklı oranlarda tüm ana renklerin karışımından oluşan toprak renkleridir ve bundan dolayı tüm saf renklerle uyum gösterir, kompozisyondaki dengenin oluşturulmasına katkıda bulunurlar.

Kompozisyonda Renk Isısı

Renklerin göreceli olarak sıcak veya soğuk etkisi sayesinde kompozisyonda atmosferik (hava) perspektifi yanılsaması veya derinlik anlamında ön, orta ve arka plan izlenimi elde edilir.

Kompozisyonda Zamanın ve Hareketin İfadesi

Geleneksel olarak tasarımlarda alışılagelmiş iki ve üç boyutlu ifadelerin yanında, hareketin yansıtılması algımızdaki dördüncü boyut olan zaman ın yanılsaması da görülebilir. Üç boyutlu (3D) tasarımlarda kompozisyon dolu - boş ( negatif -pozitif) alanların ilişkisi üzerinde kurulur. Bu ilişki genellikle dolu ve boş alanların zıtlaştırılması ile oluşturulur.