Tescile Konu Harita ve Plan Uygulamaları

Taşınmazların tesis kadastrosu ile belirlenen geometrik ve hukuki durumları ilgililerince yapılan veya yaptırılan tescile konu harita ve plan uygulamaları sonucu değişebilir. Tescile konu harita ve plan uygulamaları, ayırma, yola terk, yoldan ihdas, sınırlandırma, parselasyon, kamulaştırma işlemlerini içerir. Tescile konu harita ve planların düzenlenmesine ilişkin yasal esaslar Tescile Konu Olan Harita ve Planlar Yönetmeliğiyle, teknik esaslar Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri Üretim Yönetmeliği ile düzenlenmiştir. Tescile Konu Olan Harita ve Planlar Yönetmeliği uyarınca, bu harita ve planların yapımından harita -kadastro mühendisine, kontrolünden de kadastro müdürlükleri sorumludur.

Ayırma (ifraz) ilgilisinin talebi üzerine bir parselin iki veya daha fazla parsele bölünmesi işlemidir. İmar planı sınırları içinde yapılacak ayırma işlemlerinin, İmar Kanunu, imar planı ve plan notlarına göre, imar planı ve notlarında hüküm bulunmuyorsa Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde belirtilen ilkelere göre; imar planı olmayan yerlerde yapılacak ayırma işlemlerinin Plansız Alanlar İmar Yönetmeliğine göre; imar planlarında tarım arazisi olarak belirlenen parseller ile plansız alanlarda bulunan tarım arazilerinin ayırma işlemlerinde ise Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ile belirlenmiş ilkelere göre yapılması zorunludur.

Yola terk, ilgilisinin talebi üzerine taşınmazın imar planında hizmet (örn., yol, meydan, yeşil alan, çocuk bahçesi, otopark) alanlarına rastlayan kesimlerinin bedelsiz olarak kamuya terk edilmesi işlemidir. Yola terk işlemi, İmar Kanunu’na göre arazi ve arsa düzenlemesinin yapılmadığı durumlarda, imar planı ile belirlenen hizmet alanlarının kamu eline geçmesini sağlayan yollardan biridir.

Kadastral yollar ve meydanların imar planlarında tescile tabi alanlara rastlaması durumunda, bu yerler yol ve meydan niteliğini kaybederek, imar planı kararı ile getirilen kullanma amacına konu olurlar. Kapanan yol olarak adlandırılan bu yerler, Tapu Kanunu’nun 21’inci maddesi uyarınca, köylerde köy tüzel kişiliği, belediyelerde de belediye adına tescil edilir. Bu tescil işlemine yoldan ihdas denilir.

Kamulaştırma, kamu yararının gerektiği durumlarda gerçek ve özel hukuk kişilerinin mülkiyetinde bulunan taşınmazların devlet ve kamu tüzel kişi mülkiyetine geçirilmesi işlemi için yapılan işlemdir. Anayasanın 46’ncı maddesi ve Kamulaştırma Kanunu ile düzenlenmiştir.

İmar Kanunun 18’inci maddesine göre yapılan parselasyon işlemi; uygulama imar planı sınırları içindeki arsa ve arazilerin malikleri veya diğer hak sahiplerinin muvafakatı aranmaksızın birbirleriyle yol fazlalarıyla, kamu kurumlarına veya belediyelere ait bulunan yerlerle birleştirilmesi, bunların imar plânına uygun ada ve parsellere ayrılması, müstakil, hisseli veya kat mülkiyeti esaslarına göre hak sahip lerine adına tescil edilmesi işlemidir.