Süt Sığırcılığında Barındırma Koşulları

İnsanların yaşamlarını sağlıklı bir şekilde sürdürebilmeleri için hayvansal kaynaklı gıdaları yeterli miktarlarda tüketmeleri gereklidir. Türkiye’de hayvansal protein ihtiyacının yarısından fazlası süt ile sağlanmakta ve üretilen sütün de yaklaşık %90’lık kısmının sığırlardan elde edildiği bilinmektedir. İnsan yaşamının her evresinde gerekli olan süt, C vitamini ve demir dışında tüm besin maddeleri için iyi bir kaynaktır. Bu ünitede insanoğlu için bu denli önemli olan sütün elde edildiği süt sığırlarının yetiştirilmesinde kullanılan barınak çeşitleri, bu hayvanların çevre ile olan ilişkileri, zapturapt yöntemleri ve en çok görülen hastalıkları detaylı bir şekilde açıklanacaktır.

Sürü Yönetimi İçin Planlama

Bir süt sığırcılığı işletmesinde sürü yönetimi yavrunun doğumundan başlayıp, buzağılamasına kadar geçen süreçteki tüm aşamalarda yapılması gerekenleri kapsamaktadır. Planlama kısa (işlemsel), orta (taktiksel) ve uzun vadeli (stratejik) olarak planlanmalıdır.

Hayvan Çevre İlişkisi

Havalandırma

Barınak planlanmasının en önemli hususlarından birisi havalandırma olup, düşünüldüğünden çok daha büyük bir öneme sahiptir. Hayvan barınaklarının havalandırılmasında doğal ve mekanik havalandırma sistemleri uygulanmaktadır.

Sıcaklık

Sığırlar için optimum sıcaklık değeri 13-18 °C arasındadır. Aşırı olmamak kaydı ile soğuk hava çiftlik hayvanlarını daha dinç, sağlam yapılı, uzun ömürlü ve düzenli verimli yapmaktadır. Sıcak hava ise bünyelerini gevşetmekte, soğuğa mukavemetlerini azaltmakta, ısı değişmelerine karşı vücutlarını daha duyarlı hale getirmektedir.

Nem

Nem, çiftlik hayvanlarına çoğunlukla dolaylı yoldan etki etmektedir. Sığır yetiştiriciliğinde nispi nemin % 60-70 olması gerekmektedir.

Radyasyon

Hayvanların sıcak bir iklimde ısı dengelerini devam ettirebilmeleri için, güneşten gelen termal radyasyona karşı önlem almak gereklidir.

Hava Hareketi

Kuru ve sıcak bölgelerde rüzgâr hızının 8 km/saat olması idealdir. Bu hız hem hayvanların fazla ısınmasını, hem de kurumasını önler.

Yerleşim Planı

İdeal bir buzağı barınağı olumsuz hava şartlarına karşı koruma sağlamalı, yeterli havalandırma imkânı sunmalı, yem ve su alımına uygun olmalı, hayvanlara kuru ve temiz bir dinlenme alanı sağlamalıdır.

Bakım ve Besleme

Süt sığırlarının besin maddesi ihtiyaçları farklı dönemlerde değişiklik gösterdiğinden ineklerin beslenme programlarını dönemlere göre farklı olacak şekilde düzenlemek ve bunları ahır içerisinde ayrı bölmelerde barındırmak gereklidir.

Yem ve Suya Ulaşım

Süt ineklerinin beslenmesi merada otlatılmaları ile ya da ahır içerisindeki yemliklere kaba ve konsantre yem verilerek sağlanır. Merada otlatarak besleme ekonomik bir yöntem olmasına rağmen, tek başına yeterli gelmez.

Yürüme Alanları

Süt sığırlarında ineklerin istediklerinde dinlenebilecekleri, istediklerinde ise gezebilecekleri alanların olması son derece önemlidir.

Barındırma Sistemleri

Süt sığırcılığında kullanılan ahır tipleri yapısal özelliği, taban şekli ve hayvanlara sağlanan serbestlik derecesine göre değişik gruplar altında incelenir.

Zapturapt

Hayvanlara yapılacak sınıflandırma, muayene, teşhis ve tedaviye yönelik her türlü işlemde gerekli önlemlerin alınması insan güvenli ve sağlığı açısından önemli olduğu kadar müdahale edilecek hayvanın zarar görmemesi için de son derece önemlidir.

Gübre Yönetimi

Gübre katı, sıvı ya da karışık bir şekilde temizlenebilir. Gübre temizliğinde traktör kullanımı, mekanik yöntem (dışkı sıyırıcı sistem) ve ızgaralı tabanda basınçlı suyla yıkama olmak üzere üç farklı yöntem vardır. Ahır içi gübre temizleme özelliğine göre farklı depolama şekilleri mevcuttur.

Sağlık Programı İle İlgili Çevre Yönetimi

Ayak Hastalıkları

Süt sığırcılığında ayak hastalıklarına bağlı olarak canlı ağırlık kaybı, ağırlık artışında azalma, süt üretiminde düşme, üretimden erken çıkma, tedavi giderleri, ilave iş gücü, buzağılama aralığında uzama, infertilite ve meme problemleri gibi kayıplar meydana gelmektedir.

Paraziter Hastalıkların Önemi ve Kontrolü

Sürüdeki bir hayvandan diğerine hızla yayılabilen parazit hastalıkları; yetiştiricilik tipi, çevre ve iklimsel faktörler, veteriner sağlık hizmetleri gibi faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterir. Bazıları zoonotik karakterli olan ve insanlara da bulaşabilen bu zararlılar iç ve dış parazitler olarak iki grup altında toplanırlar.

Kemirgenler ile Mücadele

Süt sığırı işletmelerinde bulunan fare ve sıçanlar 40'ın üzerinde farklı hastalığın taşıyıcısıdır. Ahırlarda özellikle yem depolarına girerek büyük zayiatlara yol açarlar.

Mastitis

Kısaca meme dokusunun yangısı olarak bilinmektedir. İnekler mastitise yol açan 200’den fazla bakteri ile aynı ortamda yaşarlar. Bu bakterilerin memeye girerek enfeksiyon oluşturma ihtimali oldukça yüksektir. Bu sebeple mastitisi sütçü işletmelerden tamamen eradike etmek mümkün değildir. İyi yönetilen sürülerde bu hastalığı yok etmeye çalışmak yerine, kontrol altında tutmaya yönelik bir takım programlar geliştirilmiştir.