Sporda Yetenek Türleri

Spor bilimlerinde yetenek kişinin antropometrik özellikleri ve psikomotor yetileri araştırılarak spora uygunluk açısından genel yetenek olmak üzere; bir spor dalına uygunluğu açısından ise özel yetenek olmak üzere iki farklı boyutta incelenmektedir. Fakat sporda yetenek ifadesinde dayanıklılık, kuvvet, koordinasyon ve sürat gibi biyomotor beceriler ilk olarak akla gelmektedir. Bilim adamları biyomotor becerileri farklı şekillerde sınıflandırma yapmaktadır. Fakat yapılan bu sınıflandırmalardan en kabul göreni kondisyonel ve koordinatif yetenekler olarak yapılan sınıflandırmalardır. Kondisyonel ve koordinatif yetenekler sporcunun performansının ve başarı potansiyelenin belirleyicisi olarak ifade edilmektedir. Bireyin temel biyomotorik özellikleri kendisinin bedeni güç, yeteneği ve karmaşık niteliklerinin toplamı olarak ifade edilmektedir. Kuvvet, sürat, dayanıklılık, hareketlilik, esneklik ve koordinasyon olarak hareketleri becerebilme yeteneğidir. Kuvvet sporda verimi belirleyen motorsal yetilerden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Tanım olarak bakılacak olursa; kuvvet, kasların kasılması esnasında meydana gelen gerilimi ifade etmektedir. Sürat, “Sporcunun kendisini en yüksek hızda bir yerden bir yere hareket ettirebilme yeteneği” veya Hareketlerin mümkün olduğu kadar yüksek bir hızla uygulanma yeteneği” olarak tanımlanmaktadır. Temel motorik özelliklerden biri olan dayanıklılık, genelde sporcunun fiziki ve fizyolojik yorgunluğa dayanma gücü olarak ifade edilmektedir. Vücut organizmasının verimlilik derecesine ve uyum yeteneğine göre değişmektedir. Bu özellikler organizmanın özünde bulunmaktadır. Bu özellikler öğrenilmez fakat yapılan çeşitli çalışmalarla geliştirilebilir. Koordinatif yetenek, vücudun hareketlerinin yönlendirilmesi ve kontrolü süreci şeklinde ifade edilen ustalık ve beceri olarak tanımlanmaktadır. Koordinatif yetenekler, sportif becerilerde verim elde etmenin yanı sıra öğrenmede de önemli bir ön koşul olarak kabul edilmektedir. Tüm koordinatif yetenekler, spor tekniklerinin öğrenilmesi ve uzun süreli eğitim sürecinde sürekli olarak iyileştirilmesi ve değiştirilmesi için önemlidir. Motor öğrenme yeteneği, büyük ölçüde koordinatif yeteneklerin seviyesine bağlıdır. Koordinatif yetenekler, spor hareketlerinde çok önemli olan motor koordinasyonun bir ifadesidir. Hareket kalitesi büyük ölçüde koordinasyon yeteneklerine bağlıdır. Ritim, akış, doğruluk, tutarlılık, genişlik vb. Bir hareketin özellikleri, motor koordinasyonun ifadesidir ve bu nedenle, çeşitli koordinasyon yeteneklerinin düzeyine büyük ölçüde bağlıdır. Yani her sporda, ister yarı temaslı ister temassız olsun, bir çeşit koordinasyon gerektirir ama hangi sporda, hangi tür koordinasyon yeteneğinin gerekli olduğunu bulmak çok zordur.

Koordinatif yetiler aynı zamanda sporcuların karşılaştıkları durumlara hızlı ve amaca uygun uyum sağlanmasına daolanak vermektedir .Koordinatif yetilerin düzeyi nederece yüksek olursa yeni hareketlerin öğrenilmesi deo derece kolay ve çabuk olmaktadır .Denge, “günlük yaşamda spor performansı ilefiziksel uygunluğun birleşiminde önemli birfaktör” olarak tanımlanmıştır. Bireyin motorik bir hareketi gerçekleştirmeden önce karşılaşacağı olayı veya durumu önceden tahmin ederek vezihninde canlandırarak daha hızlı tepkide bulunmasını sağlayan zihinsel birsüreçtir. Ritim, düzenlemesi gerekli ve/veya kişisel olarak seçilmiş birzamansal şema tarafından belirlenen birsürecin ardışık öğelerinin dinamik gruplanması, yapılanması vevurgulanmasıdır. Reaksiyon zamanı uyarana cevap alınması ileilgili zamandır .Genel olarak uyaranın alınması ileharekete geçme zamanı arasında geçen zamandır .Esneklik, bireklem veya ilgili eklemler dizisi etrafındaki hareket açıklığı (ROM) olarak tanımlanmaktadır .