Örgüt Kültürü Yaratıcılık ve Yenilik

Örgüt kültürü, amaca ulaşmak için benimsenen, önem verilen ve paylaşılan değerleri, ilkeleri ve uygulamaları ortaya koyar. Örgütler; inanç, değer, norm, sembol ve uygulama gibi kültürel unsurları hem çevresel değişimlerle mücadele etmek hem de örgüt içerisinde uyum ve fikir birliği ortaya çıkarmak için geliştirirler. Kültür bir örgütte kontrol ve koordinasyon aracı olma, çalışanları bütünleştirme, motivasyonu, verimliliği ve etkinliği artırma gibi işlevlere sahiptir.

Örgüt kültürünün oluşmasında örgütü kuran girişimci kadronun ve üst yönetim ekibinin davranış ve uygulama biçimlerinin, toplum kültürünün, örgüt içerindeki grupların özelliklerinin ve yönetim süreçlerinin etkisi oldukça fazladır. Kültürlerini korumak isteyen örgütler özellikle işgören seçimine, eğitimine ve yetiştirilmesine özen göstererek kültürle uyumlu bir insan kaynağı oluşturmaya çalışırlar.

Örgüte yeni giren kişiler örgütün görünür unsurlarından (fiziki sembol, hikaye, merasim vb.), çalışanların davranışlarından ve sosyalleşme süreci içerisinde karşılaştıkları uygulamalardan örgüt kültürünü öğrenirler.

Örgütün bulunduğu ülkedeki toplumsal kültürde örgüt kültürünün oluşmasında önemli rol oynamaktadır. Çünkü örgütler içinde bulundukları toplumla sürekli etkileşim içerisindedirler. Bu etkileşim nedeniyle toplumda meşruiyet kazanamayan bir örgüt varlığını devam ettiremez. Ayrıca sürekli toplumla etkileşim halinde olan örgütlerin toplumun kültüründen tamamen farklı bir kültür benimsemeleri de beklenemez.

Örgüt kültürünün görülebilirlik düzeyi yüksek ve düşük olan unsurları vardır. Görülebilirlik düzeyi yüksek unsurlar (örgütsel semboller ve uygulamalar) örgütte anlatılan hikayeleri, kullanılan dili, yapılan törenleri, sloganları, fiziki unsurları vb. içerir. Görülebilirlik düzeyi düşük unsurlar ise örgütün değerlerini ve varsayımlarını ortaya koyar.

Örgütlerin ne tür kültüre sahip olduğunun anlaşılması açısından araştırmacılar tarafından çeşitli sınıflandırmalar yapılmıştır. Bu çalışmaların birisi Deal ve Kenedy’e aittir. Araştırmacılar çevrenin sunduğu belirsizliğin ortaya çıkardığı risk miktarı ve kararın başarısına ilişkin çevreden gelen geri bildirim hızına göre dört farklı kültür türü tanımlamıştır. Harrison ve Handy ise örgüt kültürlerini merkezileşme ve biçimselleşme derecesine göre rol kültürü, iş (görev) kültürü, güç kültürü ve birey kültürü şeklinde ortaya koymuştur. Rol kültürü: örgütün merkezileşme ve formalleşme derecesi yüksektir. Güç kültürü: Güç kültüründe merkezileşme derecesi yüksek buna karşın formalleşme derecesi düşüktür. Birey kültürü: Birey kültürünün temel özelliği merkezileşme ve formalleşme derecesinin düşük olmasıdır.Görev kültürü: Görev kültürünün temel özelliği kararların merkezi alınmaması, çalışanların karara katılması, bununla birlikte görev tanımlarının yüksek düzeyde biçimsel olmasıdır.

Yaratıcılık bireylerin yararlı ve kullanılabilir ürün, süreç, yöntem ve düşünce üretme yeteneğini ortaya koyar. Bireyler yaratıcılık sürecini kullanarak daha fazla yaratıcı düşünmeyi ve davranmayı öğrenebilirler. Bu sürecin aşamaları; hazırlık, kuluçka, aydınlanma ve değerlendirmedir.

Yenilik örgüt açısından değerli, uygulanabilir, kullanılabilir veya yararlı bir fikrin hayata geçirilmesini ifade eder. Yeniliği yönetebilmek için örgütün yapısına, kültürüne ve insan kaynaklarına ilişkin faktörler yeniliği destekleyecek şekilde düzenlenmelidir.

Yenilikçi örgütlerin en önemli özelliklerinden birisi strateji, yapı, politika ve uygulamalarının yenilikçi faaliyetleri destekleyici yönde geliştirilmiş olmasıdır. Yenilikçi bir örgüt vizyon ve misyon ifadelerinde sürekli yeniliği vurgular. Hızını yavaşlatabilen ve işbirliğini, iletişimi ve katılımı engelleyen bir örgüt yapısından kaçınır. Yenilik yapmak için gerekli olan riskleri almaktan korkmaz. Sistem bakış açısıyla örgüte bir bütün olarak bakar.