Gruplar ve Takım Çalışması

İnsan davranışını anlamada ve açıklamada önemli olan grup kavramını belli amaçlar ve bunları gerçekleştirme çabası çerçevesinde toplanmış, belli kurallara göre, belirli bir süre karşılıklı sosyal ilişki ve etkileşimde bulunan, en az iki kişiden oluşan, görece sürekli birey topluluğu şeklinde tanımlayabiliriz.

Grupların sınıflandırılmasında örgütsel davranış merkezli bir değerlendirme yapıldığında biçimsel ve biçimsel olmayan gruplar, komuta ve görev grupları, ilgi grupları ve arkadaşlık grupları ön plana çıkmaktadır. Biçimsel (formel) gruplar, belirli amaçları gerçekleştirmek maksadıyla biçimsel bir şekilde oluşturulmuş, yazılı kurallar çerçevesinde işleyen gruplardır. Biçimsel olmayan (informel) gruplar ise yazılı kurallarla değil, grup üyeleri arasındaki sosyal etkileşimin sonucunda ortaya çıkan oluşumlardır.Komuta grubu doğrudan bir yöneticiye bağlı ya da ondan emir alan kişilerden oluşan gruptur. Görev grubu ise örgüt tarafından belirlenmiş ve bir görevi tamamlamak için birlikte çalışan kişilerin oluşturduğu bir gruptur. Böyle bir grup her zaman hiyerarşik amirlerle sınırlı olmayıp çapraz komuta ilişkileri de içerebilmektedir.Üyelerin her birinin ilgi duyduğu konuya ilişkin olarak bir araya gruplar ilgi grubu olarak adlandırılmaktadır. Bir ya da daha fazla ortak özelliği olan insanların oluşturduğu topluluk ise arkadaşlık grubunu oluşturmaktadır.

Bireysel olarak gruba girme nedenleri farklılaşmakla birlikte bu nedenleri genel olarak; güvenlik, ekonomik ihtiyaçlar, sosyal ihtiyaçlar, öz saygı ve ortak ilgiler şeklinde sıralayabiliriz.

Grupların en önemli niteliklerinden biri dengeli bir yapıya sahip olmalarıdır. Bu doğrultuda roller, normlar, statü ve grup bağdaşımlığı grubun niteliklerinin en belirgin olanlarıdır. Rol grubun, bireyin belirli ortamlarda yerine getirmesini istediği beklentiler dizisidir. Normları, grup üyeleri tarafından uygun görülen davranış kalıpları olarak tanımlayacak olursak, normların bireylerin davranışlarına rehberlik eden bir kabul edilebilir davranışlar dizisi olduğunu ifade edebiliriz. Statü gruplara ya da grup üyelerine diğerleri tarafından verilen ve sosyal olarak tanımlanmış bir pozisyon ya da rütbedir. Bağdaşımlık, üyelerin gurupta kalma isteklerini, buna bağlılıklarını ve birlikte bir birim olarak faaliyette bulunma yeteneklerini kapsayan bir olgu olarak tanımlanmaktadır.

Takım, tamamlayıcı becerileri bulunan ve ortak bir amaca ya da belirli performans hedeflerine kendini adamış ve bu hedeflerin gerçekleştirilmesi noktasında birbirlerini karşılıklı sorumlu olarak gören üyelerden oluşmuş bir gruptur. Takımlarda gupların aksine farklılaşma ve tamamlayıcılığa dayalı bir iş bölümü vardır. Örgütlerde yaygın bir şekilde görülen dört takım türünden söz edilebilir. Bunlar; fonksiyonlararası takımlar, sorun çözme takımları, sanal takımlar ve kendini yöneten takımlardır.Fonksiyonlararası takım, farklı fonksiyonel (işlevsel) bölümlerden ya da iş birimlerinden üyelere sahip olan takımlardır. Sorun çözme takımları, belirli bir sorun ya da fırsata ilişkin olarak oluşturulmuş belirli, somut bir amaca sahip geçici takımlardır.Sanal takım, üyeleri internet aracılığı ile elektronik ortamda bir araya gelip çalışan bir takımdır.Kendini yöneten takımlar, günlük çalışma içerisinde karar verme ve kendilerini yönetme noktasında güçlendirilmiş takımlardır.

Etkili bir takımın ortaya çıkmasında dört aşamanın varlığından söz edilebilir. Bunlar; önçalışma, yeterli kaynak sağlama (performans koşullarının oluşturulması), takımın şekillendirilmesi ve kurulması, sürekli destek sağlama.

Takım etkililiğinin temellerini oluşturan olgular; etkililik kriterlerini sağlama, sinerji ve takım faydası yaratma, bireyleri takımoyuncusuna dönüştürme ile sosyal aylaklık ve takım sorunlarının üstesinden gelme şeklinde sıralanabilir.