Örgütsel Davranışa Giriş

Örgüt insanların kapasitelerinin sınırları nedeniyle tek başlarına gerçekleştiremedikleri amaçlarını gerçekleştirmek amacıyla oluşturdukları işbirliği sistemine verilen isimdir. İnsanaların ihtiyaçlarını gidermek amacıyla kurulmuş olan amaç, yapı, büyüklük ve işleyişi açısından farlı çok sayıda örgüt vardır.

Örgütsel davranış örgütsel ortamdaki birey ve grupların davranışını inceleyen bir çalışma alanıdır. Bu çalışma alanı örgütsel ortamdaki davranış üzerine örgütün yapı ve tasarımına ilişkin faktörlerin ve dış çevresinin etkisini de göz önüne alır. Bu bakımdan örgütsel davranışın kapsamını; bireysel, kişilerarası, örgütsel ve çevresel süreçler oluşturur. Bu süreçleri ele alırken psikoloji, sosyoloji, antropoloji, siyaset bilimi, ekonomi, sosyal psikoloji gibi farklı çalışma alanlarından yararlanır. Sonuçta elde edilen bilgi örgütsel sorunların çözümünde ve örgütsel başarıyı artırmada kullanılır.

Örgütsel davranış örgütsel ortamdaki birey ve grupların davranışını ve örgütün yapısal ve tasarımsal unsurlarının davranış üzerine etkisini inceler. Örgütsel davranış alanından elde edilen bilgiler, insanın davranışını ve sebebini anlama imkanı sağladığı için çalışanların; tatmini, motivasyonu, örgütsel bağlılığı, iletişimini, bir bütün olarak iş-yaşam kalitesini iyileştirmede, işgören devamsızlığını ve devrini azaltmada, yönetsel ve örgütsel sorunları çözmede kullanılır. Tüm bunlar ise örgütsel başarıya katkıda bulunur.

Örgütsel davranışın kapsamını bireysel, kişilerarası, örgütsel ve çevresel unsurlar oluşturur. Bireysel süreçlerle bireylerin; algı, tutum, duygu, değer, kişilik, stres, motivasyon düzeyi, öğrenme kabiliyeti gibi özelliklerinin davranış üzerine etkisi incelenir.Örgütsel davranış; grup ve takım oluşturma, gruplararası davranış, iletişim, liderlik, çatışma ve müzakere, etki, güç ve siyaset gibi kişilerarası süreçleri inceler. Yapı, kültür, politika, yönetim şekli gibi örgütsel süreçlerin incelenmesi, yöneticiye bu süreçlerin örgütsel başarıyı artıracak şekilde düzenlemesi hakkında gerekli olan bilgiyi verir.Her örgüt bir çevre içerisinde faaliyet gösterir. Bu nedenle çevresel faktörlerin bireyin davranışını ve örgütün özelliklerini etkilememesi beklenemez.

Örgütsel ortamdaki insan davranışını örgütleme ve yönetme çabaları çok eski çağlara kadar uzanır. Bununla çalışan faaliyetlerin bilimsel anlamda etkilemek için yapılan çalışmalar 1900 lü yılların başında ortaya çıkmıştır. Bu kapsamda bilimsel yönetim yaklaşımı, yönetim süreci yaklaşımı, bürokrasi yaklaşımı örgütsel davranış alanının gelişmesine katkı sağlamıştır. Özellikle 1930'lu yıllarda E.Mayo tarafından Western Electric Şirketi'nin Hawthorne Fabrikalarında yapılan çalışmalar, çalışanların sosyal ve psikolojik ihtiyaçlarının da verimliklikleri üzerinde önemli etkisinin olduğunu ortaya çıkararak, bireyin davranışının anlaşılmasında önemli bilgiler sunmuştur.

Günümüzde örgütsel davranış sistem ve durumsallık çerçevesinde ele alınmaktadır. Bir anlamda bireyler örgütsel sistemin bir unsuru olarak görülmekte, sistemin diğer unsurlarının ve çevrenin bireyin davranışını etkileyeceği gerçeği kabul edilmektedir.

Örgütteki bireylerin davranışlarını yönetecek olan kişiler yöneticilerdir. Yöneticiler görevlerini yerine getirmek için planlama, örgütleme, yönlendirme ve kontrol fonksiyonlarından yararlanırlar. Yine yöneticilerin bu fonksiyonları yerine getirebilmeleri bazı rolleri oynamalarına ve bazı yetenek ve becerilere sahip olmalarına bağlıdır.

Küreselleşmenin hızındaki artış, bilgi toplumuna dönüşüm ve teknolojik gelişmeler örgütsel faaliyetleri, dolayısıyla örgütteki bireyin davranışını önemli ölçüde etkilemiştir. Bu gelişmlere bağlı olarak işgücü çeşitlenmiş, örgütler küçülmüş, uzaktan çalışma, sanal örgüt, esnek çalışma gibi yeni iş düzenlemeleri doğmuştur.