Spor Kulüpleri

Spor kulüpleri, insanların spor adına kurdukları sivil toplum örgütleridir. Spor sporcular tarafından kulüp yoluyla yerine getirilen bir uğraş ve aktivitedir. Sporcular, spor kulüpleri vasıtasıyla yapmak istedikleri sporu sistemli ve verimli bir şekilde yerine getirirler.

Spor Kulüpleri Yönetimi

Sosyal bir kurum olan sporun toplumsal görevlerini gerçekleştirebilmesi için iyi bir örgütlenme ve yönetime sahip olması gereklidir. Ülkelerin spor yönetimleri, çağın gerekliliklerine ayak uydurabilmek için zamanla değişmek zorunda kalmaktadır.Ülkemizde spor yönetiminin başında Gençlik ve Spor Bakanlığı bulunmaktadır. İlgili iş ve işlemler Bakanlık hizmet birimlerinden olan Spor Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.

Spor Kulüplerinin Tarihi

Spor kulüplerinin ilk izlerine dönecek olursak, bu konuda, sporun gönüllü birlik ilkesine göre teşkilatlanmış dernek tipi spor kulüplerinin, geçmişleri bizleri 1850’li yıllara kadar götürür. Teşkilatlı takım sporlarına doğru atılan ilk adımların profesyonel dolasıyla kulüplerinin gelirlerini paylaşmak amacı güden, ticaret ortakları olduğu, dernek tipi teşkilatların, başlangıç da üyelerine spor yaptırmak için amatörce kurulduklarını profesyonellikle birlikle, bazı dernek tipi kulüplerin şirketleştiklerini, fakat spor özelindeki amatör niteliği hukuk genelindeki gelir amacı gütmeyen, tüzel kişiliğin saklı kaldığını belirtmektedir.

Ülkemizde spor kulüplerinin tarihine bakıldığında bu evrelerden, Meşrutiyet dönemi, Türkiye’de Modern Sporlar ve Spor Kulüplerinin doğuş dönemi olarak kabul edilmektedir. Bu dönem aynı zamanda ata sporlarıyla, modern sporların ülkemizde birbirleriyle kaynaştıkları bir dönemi yansıtmaktadır.

Spor Kulüplerinin Türleri

Faaliyet Alanlarına Göre Spor Kulüpleri

Gençlik ve Spor Kulüpleri Yönetmeliği’nde spor kulüpleri; spor faaliyetlerinde bulunmak amacıyla kurularak Genel Müdürlüğe kayıt ve tescilini yaptıran dernekler olarak ifade edilmektedir.

Profesyonel ve Amatör Spor Faaliyetlerine Göre Spor Kulüpleri

Amatörlük ve profesyonellik arasındaki en ayırt edici özellik; yapılan spordan gelir elde edilip edilmediği, geçim sağlama amacıyla yapılıp yapılmadığı hususudur. Bu bağlamda amatör spor kulüpleri, bir ya da birden çok spor branşında maddi ya da benzeri bir karşılık beklemeden topluma hizmet veren, spor üst yönetiminin amatör yapılanmasını kararlaştırdığı özel hukuk kuruluşlarıdır. Profesyonel spor kulüpleri ise, müsabakalardan maddi gelir elde etmek amacıyla etkinlikte bulunan kulüplerdir.

Spor Kulüplerinin Amaçları

Her spor kulübünün farklı sportif amaçları vardır ve bu amaçlar tüzüklerinde belirtilmiştir. Türkiye’de çeşitli branşlarda faaliyet gösteren kulüplerimizin amaçları farklılık göstermekle birlikte ortak öğe başarılı, ahlaklı sporcular yetiştirmektir.

Spor Kulüplerinin Federasyonla İlişkileri

Federasyonlar, birden fazla birim tarafından oluşturulan ve gücünü o birimlerden alan gönüllü birliklerdir. Federasyonlar, yönettikleri spor branşına yönelik faaliyetleri uluslararası kurallara göre düzenleyen, öğreten, yöneten, geliştiren, kitlelere yayılmasını ve yurt dışında temsilini sağlayan kurumlardır.

Türkiye'de Spor Kulüplerinin İdari ve Sportif Sorunları

Spor kulüpleri spora katılımın en temel noktası ve spor örgütlenmesinin en küçük birimi olarak değerlendirilmektedir. Spor dünyasında spor kulüpleri sportif faaliyetlerde ve sporcu yetiştirilmesinde oldukça önemli bir yere sahiptir. Öte yandan spor kulüpleri sahip oldukları imkanlar doğrultusunda bir ya da daha fazla spor branşında faaliyet gösterebilmektedir. Spor kulüpleri geniş halk kesimlerine, spor dalı federasyonları da spor kulüplerine dayandırılamamıştır. Bu sorunların nedenlerinden birisi; spor kulüplerinin ve sporcuların sayıca azlığı yanında, kulüplerinin yeterince güçlü olmamalarıdır.

Türkiye’de sporun kitlelere yayılmasının sağlanabilmesi noktasında spora katılımın zeminini oluşturan spor kulüplerinin pek çok sorumluluğu bulunmaktadır. Spor kulüpleri bu sorumlulukları yerine getirebilmek için çoğunlukla yönetim biliminin kural, ilke ve metotlarından faydalanmaktadır. Ancak Türkiye’de, spor kulüpleri çoğunlukla gerek yönetsel gerekse sportif başarı bakımından iyi sayılabilecek bir noktada bulunmamaktadır. Spor kulüplerinin gelişimi yönetsel açıdan ilke ve politikalarında bilimselliğe ve sportif başarı açısından uygulamalarındaki çağdaşlığa bağlıdır.

Hukuki Sorunlar

Türkiye’de spor kulüpleri faaliyetlerini Dernekler Kanunu’na göre icra etmekte, futbol kulüpleriyse Ticaret Kanununa göre kurulan anonim şirketler üzerinden yönetilmeye çalışılmaktadır. Bununla birlikte sahip oldukları bütçelerin milyonlar ile ifade edildiği, spor endüstrisine hayat veren pek çok kulüp spor yönetim bilimi ilkelerinden uzak, bilgisiz, vasıfsız ve popülist yaklaşımlar sergileyen kişilerce yönetilmektedir. Bunun sonucunda ülkemizdeki spor kulüplerinin hemen hepsi ekonomik olarak verimsizdir

Mali Sorunlar

Türkiye’de birçok spor kulübü mali sorunlar yaşamakta ve bu spor kulüpleri sorunlara çoğu zaman çözüm bulamamaktadır. Uzun vadede çözüme kavuşturulabilecek mali sorunların önündeki en büyük engel yöneticilerin sürekli olarak değişmesi gösterilebilir. Bunun yanı sıra özellikle profesyonel spor kulüplerin mali problemleri oyuncu transferleri politikaları ile mali yapıları arasındaki tutarsızlıklardan kaynaklanmaktadır.

İdari Sorunlar

Toplumsal düzende yer alan yöneten-yönetilen ayrımı spor özelinde yönetici-sporcu ayrımı olarak değerlendirilmektedir. Dolayısıyla idari açıdan spor, hiyerarşik bir otoriter düzenleme ile bireylerin spor yapmasını sağlayan bir yapı biçimde tanımlanabilir. Spor yönetimini, sporcuyla yöneticinin, sporcuyla spor teşkilatının ve spor teşkilatlarıyla ile halkın arasında var olan ilişkileri düzenleyen bir mekanizma şeklinde de tanımlamak mümkündür.

Spor Kulüplerinin Yürütme Birimleri

Spor kulüpleri faaliyet gösterdikleri alan ve temsil ettikleri branşlara göre yönetim şemalarını oluşturur, bu doğrultuda istihdamı sağlar. Sporun amatör olarak yapıldığı ülkelerde kulüp yapılarının kurumsallaşması zaman almaktadır.