Sporcu, Antrenör ve Hakem

Sporcular

Sporun temel unsuru, spor ile uğraşan, spor yapan kişi olarak tanımlanan sporculardır. Sporcuların olmadığı bir spor faaliyeti, spor örgütü, spor kulübü ve diğer kurumların var olması düşünülemez.

Sporcular sahip oldukları imkanlarla ya da bağlı bulundukları kulübün imkanları ile spor faaliyetlerine katılım sergilerler. Kulüpler, sporculara hem spor faaliyetlerine katılmaları hem de spor dışındaki hayatlarını idame ettirebilmeleri için birtakım imkanlar sunar.

Amatör Sporcular

Sporda amatörlüğü, yukarıda da değinildiği üzere kişinin sportif faaliyetleri icra etmesi sonucunda, hayatını idame ettirmek için gereken maddi kaynağı kazanma amacı taşımaksızın ve sportif faaliyete katıldığı için hiçbir biçimde ücret almaksızın, belirli kurallara uygun olarak yaptığı beden ve ruh sağlığını sağlayan, geliştiren ve koruyan özellikteki faaliyetler olarak tanımlamak mümkündür.

Profesyonel Sporcular

Sporda profesyonellik, sporcunun maddi gelir elde etme maksadı ile herhangi bir organizasyona bağlı olarak spor yapmasıdır. Profesyonel sporcu, maddi kazan ç̧elde etme ve hayatını idame ettirebilmek amacıyla sporu meslek olarak yapmaktadır.

Bir spor dalının profesyonel spor olarak kabul edilebilmesi için 3289 sayılı Kanun m. 24/1 uyarınca Merkez Danışma Kurulu ’nun görüşü alınmak suretiyle Gençlik ve Spor Genel Müdürü ’nün teklifi, Gençlik ve Spor Bakanı ’nın onayı gerekmektedir.

Fiili Profesyonel Sporcular

Sporcu olarak faaliyet gösterdikleri branş hukuki olarak amatör statüde olmasına rağmen profesyonel sporcular gibi icra ettikleri sportif faaliyetler karşılığında maddi gelir elde eden ve bu amaç doğrultusunda sporu bir meslek olarak yapan bireyler fiili profesyonel sporcu olarak kabul edilebilir. Bu sporcuların profesyonel yerine fiili profesyonel olarak kabul edilmesinin nedeni, sporcu olarak sportif faaliyet gösterdikleri spor branşının hukuki olarak profesyonel statüde olmamasıdır.

Ferdi Lisanslı Sporcular

3289 sayılı Kanunun 22. maddesi bireylere sporcu lisansı verilmesi ile ilgili süreçleri düzenlemektedir. Buna göre; bireylerin resmi yarış ve müsabakalara sporcu sıfatı ile katılabilmeleri için sporcu lisansına sahip olmaları gerekmektedir.

Kulüp Lisanslı Sporcular

Sporcular, sportif faaliyetlerini genellikle bir spor kulübüne bağlı olarak yaparlar. Bunun nedenlerinden biri, sporcuların bağlı oldukları kulübün sahip olduğu malzeme, tesisi ve altyapı imkanlarından yararlanmaktır. Bununla birlikte takım sporlarını yapabilmenin yolu bir spor kulübüne dahil olmaktan geçmektedir.

Antrenör

Antrenörler, herhangi bir spor branşında sporcuların sportif eğitim süreçlerinde en etkin role sahip kişilerdir. Bu bakımdan antrenörler sporun gelişmesi ve ilerlemesinde oldukça önemli bir noktada yer almaktadır. Antrenörleri, Sporcuların her anlamda gelişim ve ilerlemesini desteklemek amacı ile sporculara yardımcı olan ve bu işi yapabilmek için mesleki eğitim almış olan bireyler olarak tanımlamak mümkündür.

Antrenörün Özellikleri ve Nitelikleri

Antrenörün görevi yalnızca sporculara ilgili oldukları spor branşına yönelik teknik, taktik ve kondisyonel yeterliliği kazandırmak değildir. Bunların yanında antrenör, spor bilimciler, spor hekimleri ve spor psikologlarından edindikleri genel ve güncel bilgileri yorumlayarak sporculara aktarmalıdır.

Antrenör Tipleri

Antrenörlerin sergiledikleri davranışlar ve genel tutumlarına göre çeşitli tiplerde oldukları söylenebilir. Literatürde davranış modellerine göre antrenörler aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır:

• Aşırı disiplinli ve otoriter,
• Faal,
• Gergin ve hareketli,
• Gevşek tutumlu,
• İş yapar görünümlü.

Antrenör Sporcu İlişkisi

Bir sporcunun fiziksel, psikolojik ve sosyal anlamda gelişimlerinde antrenör ile kurduğu ilişkinin yapısı ve derinliği oldukça önemlidir. Antrenör ile sporcu arasındaki ilişkinin güçlü ve derin olması sporcunun motivasyonunu, tatmin duygusunu, yeteneklerini ve dolayısıyla sportif performansını geliştirmede önemli rol oynar.

Antrenör Sporcu İletişimi

Spor gerek antrenman gerekse yarış ve müsabakalar açısından sosyal bir ortam olarak da ele alınmalıdır. Bu ortam içerisinde sporcuların, birbirleriyle, antrenörleriyle, hakemlerle ve başkalarıyla pek çok nedenden dolayı iletişim kurması gerekir. Dolayısıyla antrenör ve sporcular arasında güçlü bir iletişim olması gerekmektedir.

Hakem

Sportif anlamda hakem, sportif yarışma ve müsabakaları yöneten, kazanılan sayıları tespit etmek, kuralları uygulamak ve uygulatmak ve spor branşı ile ilgili yarış ve müsabaka kurallarına uymayan kişilere yönelik yaptırım uygulamakla yetkili ve sorumlu kişidir.

İyi Bir Hakemin Özellikleri

Spor alanlarında hakemliğin temelinde teknik bilgi, kural bilgisi ve dikkat yer almaktadır. Öte yandan bu bilgi ve becerilere sahip olmanın yanında hakemliğin kendine has bir yeteneği gerektirdiği de bilinmelidir. Hakemin müsabaka alanında sergilediği hakemlik yeteneğinin önemli kısmı sahip olduğu kişilik özellikleri ile ilişkilidir.

• Tutarlılık
• Uyum
• Kararlılık
• Denge
• Dürüstlük
• Karar Verme
• Güven
• Motivasyon