Spor Ekonomisinde Fizibilite

Spor tesislerinin kuruluşunda uyulması gereken temel koşullar vardır. Bunların başında proje değerlendirmeleri gelir. Tesisin kuruluş yeri, yatırım tutarı, çevresel etkiler ve yasal koşullar değerlendirilir. Yapılacak olan bu yatırımın finansmanında varsa taraflar arasında ortak araştırma gerekebilir. Kullanılmayacak bir spor tesisinin ya da istenen düzeyde fayda elde edilemeyecek yatırımın maliyetinden kaçınılabilinir.

Spor tesislerinin kuruluşunda yapılacak olan bu araştırmalar fizibilite raporları olarak adlandırılır. Hazırlanan bu raporla ışığında kuruluş için gerekli olan kaynaklar ve uygulanacak yöntemler belirlenir. Böylece bir fayda maliyet analizi ortaya çıkar. Kurulacak tesisin toplum ve sportif gelişmeler üzerindeki olası etkileri araştırılabilir. Spor yatırımları büyük miktarda finansal kaynak gerektirdiğinden öngörülemeyen beklentiler ve gelirler ekonomik başarısızlıkla sonuçlanabilir. Tesisin kuruluşu ile gelecekteki beklenen gelirler hesaba katılmalıdır.

Spor tesislerinin proje değerlemeleri dört yöntemle incelenebilir. Bunlar iç kârlılık oranı, kârlılık yüzdesi, geri ödeme süresi ve net bugünkü değer yöntemleridir. Bu yöntemlerle gelecekte elde edilecek tahminî nakit girişlerinin güncel değerleri ya da yapılacak olan tesisisin kaç yılda toplam yatırım tutarına erişebileceği hesaplanır.

Fizibilite çalışmaları yapılırken farklı değerlendirme yöntemleri uygulanabilir. Planlanan yatırım ile ilgili fayda maliyet analizleri yapılır. Böylece tesis için gerekli olan yerli ya da yabancı kaynak miktarı tahminleri yapılır. Beklenen nakit girişlerinin kurulacak sportif tesise katkıları incelenir. Olumsuz bir yatırımın ekonomik sorumluluğu büyük olur. Verimli olmayan yatırım makro düzeyde de ölü yatırım kimliğine bürünebilir. Yatırım projeleri beklenen kârlılık oranı, geri dönüşüm oranı, finansman maliyeti ya da net bugünkü değer yöntemiyle değerlendirilebilir.

Pazar ile ilgili ekonomik, teknik, finansal ve hukuki araştırmalar yapılır. Pazar durumunda, tesisin kurulacağı yerde izleyicilerin tahminî talepleri ve ekonomik yapıları ön plana çıkar. Bu araştırma sonucunda spor tesisinin büyüklüğü ve kuruluş yeri kararı verilir. Spor kompleksinin uygun bir yere kurulması için ayrıntılı analize gereksinim vardır.

Bu çalışmalar temel olarak ekonomik, teknik, finansal ve hukuksal konularda yapılan araştırmaları kapsar. Tesisin büyüklüğüne ve kuruluş yerine bu araştırmalar sonunda karar verilir. İşletmelerin büyüklüğünü fiziki koşullar ve finansal güç belirler. Kuruluşun, tesis edilecek fiziki alanı ve projenin toplam değeri önem taşır. Sadece olumlu taraflara odaklanmak, yanlış yatırım kararı alınmasına ve bunun sonucunda atıl bir yatırıma dönüşebilir. Yatırım, tüketiciler (seyirciler) tarafından tercih edilmeyince ekonomik olarak zarar olabilir.

Kuruluş yerinin yanlış olması, maliyetlerin artmasına ve kaynak israfına yol açabilir. Tesisin temel fonksiyonlarına uygun hizmet üretimi yapmasını engeller. Yeni bir spor tesisinin kurulması bir yatırımdır. Bu yatırım kanalıyla topluma bir hizmet sunulacaktır. Hizmetin satın alınmasıyla ekonomiye katkı sunulur. Bir karşılaşmanın yapılabilmesi için uygun fiziki koşulların yaratılması zorunludur. Her karşılaşma için özel alanlar gerekebilir. Bir futbol Stadyumu‘nun fiziki yapısı ile atletizim pisti aynı olamaz ya da yüzme Şampiyonası için farklı yatırımlar gerekebilir. Böylece spor karşılaşmalarını yapabilmek için zorunlu olan Arazi, bina araç gereç ve donanım gibi sürekli kullanım elemanlarının tedarikçi için yapılan harcamalar ekonomide yatırım kapsamına girer. Böylece karşılaşmalar için gerekli olan koşullar yerine getirilir. Bir takımın varlığını sürdürebilmesi için bu yatırımlar gereklidir. Ekonomide temel sorun kaynakların rasyonel kullanımıdır. Bu kararlar uzun dönemlidir. Yatırımların yapılması için gerekli olan analizler bölümün başında anlatıldı. Bu bölümde yatırım analizleri ve yapılma nedenleri anlatılacaktır.