Sporda Temel Kavramlar

Spor: Spor, fiziksel çaba ve/veya nispeten karmaşık atletik becerilerin kullanımını içeren, oyun alanının ötesinde kurumsal, yapılandırılmış bir rekabet etkinliği olarak tanımlanır. Kurallı ve yarışmaya dayalı futbol, basketbol, hentbol, güreş, atletizm ve jimnastik gibi spor dalları bu tanıma örnek olarak gösterilebilir.

Spor Bilimi: Spor bilimi, beden eğitimi, spor, egzersizde ve fiziksel aktivitede çok çeşitli bilimsel soruları yanıtlamayı amaçlayan bir disiplindir. Fizyoloji, psikoloji, biyomekanik ve beslenme de dâhil olmak üzere çeşitli bilim alanlarının birlikte çalışmalarına odaklanır.

Beden Eğitimi: “Bireyin beden ve ruh sağlığını, toplumsal/fiziksel becerilerini geliştirmeye yönelik, gerektiğinde çevresel koşullara ve katılımcıların özelliklerine göre değiştirilebilen esnek kurallara dayalı oyuna, jimnastiğe, spora dönük alıştırma ve çalışmaların tümünü kapsayan geniş tabanlı etkinliktir.”

Fiziksel Aktivite: Fiziksel aktivite, çalışırken, oynarken, ev işlerini yaparken, seyahat ederken ve eğlence amaçlı uğraşlarda yer alan faaliyetler dâhil olmak üzere enerji harcaması gerektiren iskelet kasları tarafından üretilen herhangi bir vücut hareketi olarak tanımlanır.

Rekreasyon: Serbest zamanları değerlendirme olarak görülen rekreasyon, işten sonra kişinin gücünü ve ruhunu yeniden yapılandırma, yenileme anlamına gelir.

Biyomekanik: Spor biyomekaniği, insan vücudunun nasıl ve neden hareket ettiğini açıklayan bilimdir. Spor biyomekaniğin temel amaçları; (1) performans sporcusu hareketlerinin araştırılması, (2) analizi yoluyla spor tekniklerini geliştirilmesi, (3) etkili eğitim yöntemleri tasarlanması, (4) spor malzemelerinin (spor ayakkabısı, kıyafeti, spor alanları vb.) tasarlanması ve (4) yaralanma riskinin azaltılmasıdır.

Spor Yönetimi: Spor yönetimi, spor örgütünün amaçlarını gerçekleştirebilmek için, sahip olduğu madde ve insan kaynaklarını kullanarak spor örgütünün amaçlarını gerçekleştirebilme bilim ve sanatıdır.

Spor Sosyolojisi: Spor sosyolojisi, sosyal organizasyonların yapı ve örüntülerini ve spora katılan grupların dinamiklerini inceler. Toplumun farklı alanlarındaki bütün sorunlar, eğilimler, ihtiyaçlar sporda da tamamen aynı olarak mevcuttur.

Spor Psikolojisi: Spor psikolojisi, spora ilişkin psikolojik ve davranışsal konular üzerine yapılan bir bilim alanıdır. Bu alan kişilik türlerini ve belirleyicileri, konsantrasyonu, benlik kavramını, motivasyonu, öz yeterliliği, saldırganlığı, kaygıyı ve yarışmaları içerir.

Spor Felsefesi: Spor felsefesi spor yapan insanın felsefesidir yani bir insan felsefesi olarak düşünülmektedir. Spor felsefesi estetik, etik, antropoloji gibi sosyal felsefenin spora yansıyan sorunlarıyla uğraşır.

Psikomotor Gelişim: Psikomotor gelişim, fiziksel büyüme ve merkezî sinir sisteminin gelişimine paralel olarak organizmanın isteme bağlı hareketlilik kazanmasıdır. Psikomotor gelişim, yaşam boyu devam eden süreçte motor becerilerin kazanılması ya da azalması gibi fiziksel değişmelerle ilgilidir ve bu değişimlerin altında yatan ve etkileyen etkenleri inceler.

Öğrenme: Uygulama veya deneyim sonucu motor performansında kalıcı bir değişiklik meydana getiren süreç olarak tanımlanır.

Motor Kontrol: Bir hareket problemini çözmek için sinir sisteminin hangi kasların, hangi sırayla ve ne kadar hızlı bir şekilde kullanılması gerektiğine yön verir.

Motor Öğrenme: Uygulama veya deneyim sonucu motor performansında kalıcı bir değişiklik meydana getiren süreç olarak tanımlanır.

Motor Beceri: Özel hareket kalıplarını içeren genel bir motor hareketliliği (yürümek, koşmak, atlamak, atmak vb.) betimler.

Spor Becerisi: Spora özgü hedefleri olan gönüllü, koordine edilmiş görevlerdir.

Sporda Yetenek: Belli bir alanda normalin üzerinde, ancak henüz tam olarak gelişmemiş özelliklere sahip olunması olarak da tanımlanmaktadır.

Sürat: Bedeni belirli bir mesafe boyunca mümkün olduğunca çabuk hareket ettirme yeteneğini ifade eder.

Çeviklik: Çeviklik çoğunlukla yönü hızla değiştirme yeteneği olarak tanımlanır.

Esneklik: Esneklik, bir eklem veya eklem grubundaki hareket aralığı veya eklemleri tam bir hareket aralığı boyunca etkili bir şekilde hareket ettirme yeteneği olarak tanımlanabilir.

Kuvvet: Bir kas veya kas grubunun bir dirence karşı koyan ve bu direnci yürütme yeteneği olarak tanımlanabilir.

Güç: Ağırlığı hızlı hareket ettirme yeteneğidir.

Kas Dayanıklılığı: Bir kasın veya kas grubunun, uzun süre dirence karşı azami güç uygulayabilmesidir.

Kardiyovasküler Dayanıklılık: Uzun bir süre egzersiz yaparken kalbin, akciğerlerin ve kasların birlikte çalıştığı düzeydir.

Koordinasyon: Doğru, dikkatli, hızlı, verimli ve kasıtlı olarak hareket etme yeteneği olarak tanımlanabilir.