Sağlık Mevzuatı I

Sağlığın bedensel, ruhsal (zihinsel) ve sosyal öğelerden oluştuğu ve bunlardan birinde yaşanan sorunun diğerlerini de olumsuz etkileyeceği Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul edilen tanımlamada belirtilmiştir. Sosyal hizmet uzmanı sosyal sağlığın temininde etkin ve karar verici konumdadır. Sosyal hizmet sağlık alanında yüz yılı aşkın süredir etkindir.

Ülkemizde sağlığın yalnızca bedensel ve zihinsel sorunlar ve hastalıklarla ilgili olmadığı ilgili kişiler tarafından fark edilmiş ve 1961 yılında Sağlık Hizmetlerinin Sosyalleştirilmesi Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir.

1982 Anayasasının 56.maddesinde sağlığın önemini gösteren hükümler bulunmaktadır.

1987’de yürürlüğe giren Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu da ülkemiz sağlık sisteminin temel yapılanmasını oluşturmaktadır. 3359 sayılı Kanun’da sağlık hizmetlerine ilişki ana ilkeler sıralanmıştır.

Ülkemiz sağlık sistemi yeniden yapılanma sürecindedir. Bu yapılanmanın belirleyici mevzuatı ise 2011’de çıkartılan Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’dir. Kararname ile Sağlık Bakanlığı’nın teşkilatı yeniden yapılandırılmıştır. Yeniden yapılanma ile yeni genel müdürlükler ve onların bağlı olduğu kurumlar kurulmuştur. Bunla içinde sosyal hizmetle ilgili olan üst yönetim kurumları Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü ve Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'dür.

Bu birimlerin görev ve sorumlulukları 2012’de yürürlüğe giren, Sağlık Bakanlığı Bağlı Kuruluşları Hizmet Birimlerinin Görevleri İle Çalışma Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmelikte tanımlanmıştır.

Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, Bakanlık politika ve hedeflerine uygun olarak, ikinci ve üçüncü basamak sağlık hizmetlerini vermek üzere hastanelerin, ağız ve diş sağlığı merkezlerinin ve benzeri sağlık kuruluşlarının açılması, işletilmesi, faaliyetlerinin izlenmesi, değerlendirilmesi ve denetlenmesi, bu hastanelerde her türlü koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici sağlık hizmetlerinin verilmesini sağlamakla görevlidir.

Ülkemiz koruyucu ve önleyici halk sağlığı hizmetleri, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü'ne bağlanmıştır.

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulan “Kronik Hastalıklar, Yaşlı Sağlığı ve Özürlüler Daire Başkanlığı”nın, “Çocuk ve Ergen Sağlığı Daire Başkanlığı”nın, “Ruh Sağlığı Programları Daire Başkanlığı”nın, “Tüberküloz Daire Başkanlığı”nın ve “Kanser Daire Başkanlığı”nın görevleri sosyal hizmetle yakından ilgilidir.

Tıbbi ve psikiyatrik sosyal hizmetin hastanelerde gelişmesinde ve uygulanmasında 1983’te yürürlüğe giren Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği’nin özel bir yeri vardır. Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde hastanelerde sosyal hizmet birimlerinin ve sosyal hizmet uzmanlarının mesleki rol ve sorumlulukları tanımlanmıştır.

2011'de yürürlüğe giren, Tıbbi sosyal hizmet uygulama yönergesi, hastanelerde sosyal hizmet uzmanlarının rol ve sorumluluklarının yanı sıra tıbbi sosyal hizmetin uygulanmalarının hukuksal çerçevesini ayrıntılı biçimde ortaya koyan bir belgedir. Tıbbi sosyal hizmet uygulaması hastane dışında, hastanın sosyal çevresinde de yapılmaktadır. Yönerge, Sağlık Bakanlığı'na bağlı ikinci ve üçüncü basamak sağlık kurumlarını kapsamaktadır. Ayrıca yönerge Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği hükümleri dikkate alınarak hazırlanmıştır. Yönergede tıbbi sosyal hizmet: Ayakta ya da yatarak tedavi gören hastaların tıbbi tedaviden etkili bir şekilde yararlanması, sosyal sağlığının korunması ve geliştirilmesi, tedavi sürecinde hastanın ailesi ve çevresi ile ilişkilerinin düzenlenmesi, tedavi sürecini etkileyen psikososyal ve sosyo-ekonomik sorunlarının zamanında çözümlenerek sosyal işlevselliğini yeniden kazanması amacıyla yürütülen sosyal hizmet uygulaması olarak tanımlanmıştır.