Engelliler Mevzuatı

Yasal Çerçeve

Engelli, doğuştan veya sonradan herhangi bir nedenle bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılama güçlükleri olan ve korunma, bakım, rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişidir.

Sosyal hizmetler açısından engelliler; hafif engelli, ağır engelli ve bakıma muhtaç engelli olmak üzere üç gruba ayrılır.

Engellilere yönelik sosyal hizmetlerin yasal temelini Anayasamız oluşturmaktadır. 1982 Anayasasının 10, 42, 49, 50, 61 ve 62. maddelerinde diğer özel gereksinim gruplarının yanı sıra engellilerin korunması ve güçlendirilmesi gereğini gösteren hükümler bulunmaktadır.

2009’da ülkemizin onayladığı “Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme” engellilere yönelik hizmetlerde çerçeve niteliği taşımaktadır.

2005 Engelliler Kanunu

2005 yılında yürürlüğe giren Engelliler Kanunu, engellilerin; ulaşılabilirlik, istihdam, bakım ve sosyal güvenliğe ilişkin sorunlarının çözümünü amaçlamaktadır.

Engelliler Kanunu, engelli bireylerin sosyal ve ekonomik işlevselliğini olumsuz etkileyebilecek tüm konuları dikkate alarak engellinin ruhsal, sosyal ve ekonomik hayatını desteklemeye yönelik düzenlemeler yapmıştır.

Sosyal Koruma ve Kurumsal Bakım Hizmetleri

2006 Bakıma Muhtaç Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik
2006 Bakıma Muhtaç Engellilere Yönelik Resmî Kurum ve Kuruluşlar Bakım Merkezleri Yönetmeliği
2016 Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği
2013 Sosyal Hizmet Merkezleri Yönetmeliği

Engellilere yönelik sosyal hizmetlerin planlanması ve uygulanmasında sorumlu kurum Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na bağlı bulunan Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’dür.

Bakıma Muhtaç Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmeliğin amacı; bakıma muhtaç engellilerin bildirimi, tespiti, değerlendirilmesi ile bakım hizmetlerine, bakım ücretlerine ve ödemelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Bakıma Muhtaç Engellilere Yönelik Resmî Kurum ve Kuruluşlar Bakım Merkezleri Yönetmeliğinin amacı, resmî kurum ve kuruluşların bünyesinde açılacak bakıma muhtaç engellilere yönelik bakım merkezlerinin açılış izni, çalışma şartları, personel standardı ile denetlenmelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Engelli Bireylere Yönelik Özel Bakım Merkezleri Yönetmeliği’nin amacı, gerçek kişi ve özel hukuk tüzel kişileri tarafından açılacak engelli bireylere yönelik özel bakım merkezlerinin açılış izinlerinin verilmesi, çalışma şartları, personel standardı, denetlenmeleri, müeyyideleri, bakım hizmetlerinin kapsamı, başvuru, inceleme, kabul ile ücret tespiti ve ödemelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Sosyal Güvenlik

2006 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu

Sosyal Yardımlar

1986 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanunu

1977 2022 sayılı, “65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz, Kimsesiz Türk Vatandaşına Aylık Bağlanması Hakkındaki Kanun

2006 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşları İle Engelli ve Muhtaç Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Yönetmelik

Engellileri ilgilendiren ve sosyal hizmet mevzuatı kapsamında değerlendirebileceğimiz diğer hukuksal metinler; yerel yönetimlerin sosyal hizmetleri, engellileri ilgilendiren sağlıkla, istihdamla ve eğitimle ilgili düzenlemelerdir.

Diğer Temel Yasal Düzenlemeler

Yerel Yönetimler

2004 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu
2005 5393 sayılı Belediye Kanunu
2005 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu

Eğitim

1961 222 sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu
1986 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu
1992 3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun
1973 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu
2001 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu
2005 Millî Eğitim Bakanlığı Özel, Özel Eğitim Kursları Yönetmeliği

Sağlık

1993 3960 sayılı Kalıtsal Hastalıklarla Mücadele Kanunu
1987 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu