Müracaatçılara Yönelik Etik Sorumluluklar

Giriş

Etik, tarihsel olarak hayırseverlik motivasyonuyla gelişen sosyal hizmetin profesyonelleşme yolunda ilerlerken başvurduğu en temel kavramlardan biri olmuştur. Çeşitli meslek elemanlarının uygulamada çalıştıkları kişi ve kurumlara yönelik tutum ve davranışları hakkında bir tür yol haritası sunan meslek etiği kavramı sosyal hizmet disiplininde sosyal hizmet etiği olarak tanımlanmakta ve müracaatçılara sunulacak hizmetlerde, müracaatçılarla olan ilişkilerde ve mesleki kararlarında sosyal hizmet uzmanlarına rehberlik etmektedir.

Müracaatçılara Bağlılık

Sosyal hizmet uzmanlarının birincil sorumluluğu müracaatçıların iyilik hâlini arttırmaktır. Genel olarak, müracaatçıların çıkarları birincil önemdedir. Bununla birlikte bazı durumlarda, sosyal hizmet uzmanlarının topluma karşı daha geniş düzeydeki sorumlulukları veya sahip oldukları belirli yasal yükümlülükler müracaatçıya bağlılıklarının önüne geçebilir. Bu tür durumlar hakkında müracaatçılar bilgilendirilmelidir.

Kendi Kaderini Tayin Hakkı

Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçıların kendi kaderini tayin etme haklarına saygı duymalı, bunu desteklemeli ve müracaatçıların amaçlarını belirleme ve netleştirme çabalarında yardımcı olmalıdır.

Bilgilendirilmiş Onam

Sosyal hizmet uzmanları, yalnızca uygun bilgilendirilmiş onam doğrultusunda müracaatçılara hizmet sağlamalıdır. Bu amaç doğrultusunda sosyal hizmet uzmanları; sunulacak hizmetlerin amacı, süresi, sınırlılıkları, hizmetlerle ilgili muhtemel riskler ve öngörülen maliyetler, makul alternatifler ve müracaatçının istediği takdirde hizmetlerin sonlandırılması gibi konularda müracaatçıları bilgilendirmek için açık ve anlaşılır bir dil kullanmalıdır.

Yetkinlik

Sosyal hizmet uzmanları, yalnızca aldıkları lisans ya da yüksek lisans eğitimi, sertifikalı kurslar, süpervizyon ve mesleki deneyimlerinin sınırları dâhilinde ve kendilerini yetkin olarak gördükleri alanlarda hizmet sunmalıdırlar.

Kültürel Farkındalık ve Sosyal Çeşitlilik

Sosyal hizmet uzmanları, tüm kültürlerde var olan güçlü yanları tanıyarak kültürün insan davranışları üzerindeki etkisi hakkında bilgi sahibi olmalıdır.

Çıkar Çatışmaları

Sosyal hizmet uzmanları, mesleki takdir yetkisine etkide bulunan çıkar çatışmaları konusunda dikkatli olmalı ve bunları önlemelidir.

Mahremiyet ve Gizlilik

Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçıların mahremiyet haklarına saygı göstermeli ve zorunlu mesleki nedenler dışında müracaatçılardan özel bilgi istememelidir.

Kayıtlara Erişim

Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçılara kendilerine ilişkin kayıtlara makul bir erişim hakkı sağlamalıdır.

Cinsel ilişkiler

Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçının rızası olsun ya da olmasın hiçbir koşulda müracaatçılarıyla teknoloji aracılığıyla ya da fiziksel olarak cinsel iletişim içerisine girmemelidir.

Fiziksel Temas

Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçının temas sonucunda (müracaatçıya sarılmak ya da başını okşamak gibi) psikolojik bir zarar görme olasılığının bulunması durumunda, müracaatçıyla fiziksel temas hâlinde bulunmamalıdır.

Cinsel Taciz

Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçılarla yazılı, sözlü ya da fiziksel yöntemlerle cinsel yönden yakınlaşmaya çalışmamalı, onlara cinselliği teşvik eden taleplerde bulunmamalı ve müracaatçıları hiçbir biçimde cinsel olarak taciz etmemelidir.

Küçük Düşürücü Dil Kullanma

Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçıları ile olan yazılı, sözlü ya da elektronik iletişimlerinde aşağılayıcı bir dil kullanmamalıdır. Sosyal hizmet uzmanları, müracaatçılar ile olan tüm iletişimlerinde doğru ve saygılı bir dili tercih etmelidir.

Hizmetler İçin Ödemeler

Kamu kurumları dışında çalışan sosyal hizmet uzmanları sundukları hizmetlerin ücretlerini belirlerken, ücretlerin adil, makul ve yapılan hizmetlerle orantılı olmasını sağlamalıdır.

Karar Verme Kapasitesinden Yoksun Müracaatçılar

Sosyal hizmet uzmanları, bilinçli kararlar alma kapasitesine sahip olmayan müracaatçılar adına hareket ettiğinde, söz konusu müracaatçıların çıkarlarını ve haklarını korumak için makul adımları atmalıdır.

Hizmetlerin Kesintiye Uğraması

Sunulan hizmetlerin; elektronik iletişimde aksama, yer değiştirme, hastalık, zihinsel veya fiziksel nedenler veya ölüm gibi nedenlerle kesintiye uğraması durumunda sosyal hizmet uzmanlarının hizmetlerin sürekliliğini sağlamak için makul çabalar göstermeleri gerekmektedir.

Havale

Sosyal hizmet uzmanları, sundukları hizmetin kalitesini artırmak için diğer profesyonellerin uzmanlık bilgisine veya uzmanlığına ihtiyaç duyduklarında ya da etkili olmadıklarına veya müracaatçılarla makul bir ilerleme kaydetmediklerine ve diğer hizmetlerin gerekli olduğuna inanmaları durumunda müracaatçıyı diğer profesyonellere havale etmelidir.

Hizmetlerin Sonlandırılması

Sosyal hizmet uzmanları, sunduğu hizmetlerin artık gerekli olmaması durumunda veya artık müracaatçının ihtiyaçlarına veya çıkarlarına hizmet etmediklerini düşündüklerinde, müracaatçılara yönelik hizmetlerini ve onlarla kurduğu mesleki ilişkileri sona erdirmelidir.