Genel Sağlık Sigortası ve İşsizlik Sigortası

Türkiye’de Genel Sağlık Sigortası (GSS) düşüncesi ilk kez 1946 yılında gündeme gelmiş; ancak 31.5.2006 tarihinde 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Yasası’nın kabulü ile noktalanmıştır. 5510 sayılı Yasa 1 Ekim 2008 tarihinde tam olarak yürürlüğe girebilmiştir. Dünyada zorunlu işsizlik sigortası ilk kez 1911 yılında Birleşik Krallık’ta kurulmuş olmasına rağmen, Türkiye’de işsizlik sigortası oldukça geç bir tarihte, 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Yasası ile 1 Haziran 2000 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Genel Sağlık Sigortası

Genel sağlık sigortası; “kişilerin öncelikle sağlıklarının korunmasını, sağlık riskleri ile karşılaşmaları halinde ise oluşan harcamaların finansmanını” belli şartlarla sağlayan ve tüm nüfusu zorunlu olarak sağlık güvencesine kavuşturmayı amaçlayan bir sigorta koludur. GSS, “kişilerin ekonomik gücüne ve isteğine bakılmaksızın ortaya çıkacak hastalık riskine karşı, toplumun tüm bireylerinin sağlık hizmetlerinden eşit, kolay ulaşılabilir ve etkin bir şekilde yararlanabilmelerini sağlayan sağlık sigortası” olarak da tanımlanmaktadır.

GSS’nin finansmanı, prim gelirleri ile katılım paylarına dayalıdır. GSS primi, kısa ve uzun vadeli sigorta kollarına tabi olanlar için prime esas kazancın % 12,5'idir. Bu primin % 5'i sigortalı, % 7,5'i ise işveren hissesidir. Yalnızca GSS’ye tabi olanlar ile işsizlik, kısa çalışma ödeneği ve iş kaybı tazminatı alanların genel sağlık sigortası primi, prime esas kazancın % 12'sidir. Devlet prime esas kazancın %3’ü oranında katkıda bulunmaktadır.

Genel sağlık sigortası prim gelirleri; yönetim giderleri, genel sağlık sigortasından sağlanan sağlık hizmetleri ve diğer haklar dışında başka bir amaçla kullanılamaz. Uzun ve kısa vadeli sigorta kolları bakımından sürekli iş göremezlik, malullük, çalışma gücü kaybı hâllerinin tespiti veya bu amaçla yapılan kontroller nedeniyle oluşan sağlık hizmeti giderleri ile gündelik ve yol giderleri, refakatçı giderleri, kısa ve uzun vadeli sigorta kolları prim gelirlerinden karşılanır.

Genel Sağlık Sigortasının Kişiler Bakımından Kapsam

GSS'nin kişiler bakımından kapsamı; GSS kapsamına alınan kişiler, GSS’linin bakmakla yükümlü olduğu kişiler ve GSS kapsamı dışında kalan kişiler olarak sınıflandırılabilir. GSS, diğer sosyal sigorta kolları gibi zorunlu bir sigorta koludur.

Genel Sağlık Sigortasının Hizmetler Bakımından Kapsamı

GSS kapsamında sağlanan başlıca hizmetler; kapsamdaki sağlık hizmetleri ile yol gideri, gündelik ve refakatçi giderleridir. GSS’den sağlanacak sağlık hizmetlerinden ve diğer haklardan yararlanmak, GSS’li ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler için bir hak, kurum için ise bu hizmet ve hakların finansmanını sağlamak bir yükümlülüktür.

GSS kapsamında sağlanan başlıca sağlık hizmetleri; koruyucu sağlık hizmetleri, hekim ve diş hekimi tarafından yapılan tedavi hizmetleri, analığa yönelik tedavi hizmetleri, yardımcı üreme yöntemi tedavileri, sağlık hizmetleriyle ilgili teşhis ve tedaviler için gerekli olabilecek kan ve kan ürünleri, kemik iliği, aşı, ilaç, ortez, protez ve diğer tıbbi araçlardır.

Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Koşulları

GSS’li veya bakmakla yükümlü olduğu kişinin sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için belirli bir süre prim ödenmiş olması, sağlık hizmeti kullanımı sırasında katılım payı ödenmesi ve sevk zincirine uygun bir şekilde sağlık hizmet sunucularına başvurulması gereklidir.

İşsizlik Sigortası

İşsizlik, çalışma isteği ve yeteneğinde olup çalışma olanağı bulamamaktır. Günümüzde işsizlik gerek dünyada gerekse Türkiye’de en önemli sosyo - ekonomik sorunlardan biridir. İşsizlik sigortası, kendi isteği ve kusuru dışında işsiz kalmış olan kişilerin gelir kayıplarını, kısmen ve geçici bir süre için telafi etme amacını taşıyan bir sigorta koludur.

İşsizlik sigortası ile işsizlik yardımı farklıdır. İşsizlik sigortası ilgilinin sisteme primle katkı sağlaması esasına dayanırken, işsizlik yardımı devlet bütçesinden finanse edilmektedir.

İşsizlik Sigortasından Sağlanan Yardımlar ve Yararlanma Koşulları

İşsizlik sigortası kapsamında; işsizlik ödeneği, kısa çalışma ödeneği, GSS primi ve İŞKUR kursiyerlerinin primlerinin ödenmesi, yeni bir iş bulma ve meslek edindirme, geliştirme ve yetiştirme yardımları sağlanmaktadır.