Maluliyet, Yaşlılık ve Ölüm Sigortaları İle Bireysel Emeklilik Sistemi
Maluliyet, yaşlılık ve ölüm sigortalarını içeren uzun vadeli sigorta türleri, 5510 sayılı Yasa’nın 25 -42. maddeleri arasını kapsayan bölümünde “Uzun Vadeli Sigorta Hükümleri” başlığı altında düzenlenmiştir. Bu düzenlemenin en önemli özelliği, maluliyet, yaşlılık ve ölüm sigortalarının âdeta tek bir sigorta kolu biçiminde düzenlenmesidir. 5510 sayılı Yasa’ya göre uzun vadeli sigorta kolları primi sigortalının prime esas kazancının %20’si olup, %9’u sigortalı, %11’i işveren payıdır.
Malullük Sigortası
Malullük sigortasından sigortalılara sağlanan hak, malullük aylığı bağlanmasıdır. Malullük aylığı almakta olanlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler ayrıca sağlık sigortalısı sayılıp sağlık yardımlarından yararlanırlar. Malullük aylığı alan sigortalılara GSS hükümleri çerçevesinde işe alıştırma (rehabilitasyon) hizmetleri de sunulmaktadır.
Malullük Aylığından Yararlanma Koşulları Sigortalıya malullük aylığı bağlanabilmesi için sigortalının;
- Malul sayılması,
- Malullüğün çalışmaya başladıktan sonra ortaya çıkması,
- Belirli bir süre sigortalı olarak çalışmış olması,
- Belirli bir süre prim ödemiş olması,
- İşten ayrılması ve kuruma başvurması gereklidir.
Yaşlılık Sigortası
Yaşlılık; belirli bir yaşa ulaştıktan sonra, çalışma gücünü kısmen veya tamamen yitirdiği için kendi isteği ile çalışma yaşamından ayrılma, sürekli bir gelirden vazgeçmek demektir. Yaşlılık sigortası, belirli bir yaşa ulaşması nedeniyle çalışma gücünü kısmen veya tamamen yitiren sigortalıya, ömrünün geri kalan kısmında geçimini sağlamak amacıyla sürekli bir gelir sağlamayı amaçlar.
Yaşlılık Sigortasından Sağlanan Haklar 5510 sayılı Yasa kapsamında yaşlılık sigortasından sigortalıya sağlanan haklar;
- Yaşlılık aylığı bağlanması ve
- Toptan ödeme yapılmasıdır.
Toptan ödeme, aylık bağlanma koşullarını gerçekleştiremeyen sigortalılara, işten ayrıldıklarında, ödemiş oldukları maluliyet, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinin istekleri hâlinde geri verilmesidir (m.28). Yaşlılık aylığı alanlar ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler genel sağlık sigortalısı sayılmakta olup, herhangi bir GSS primi ödemeden sağlık hizmetlerinden yararlanmaktadırlar.
Yaşlılık Aylığından Yararlanma Koşulları
Yaşlılık aylığından yararlanabilmek için bazı koşulların yerine getirilmiş olması gereklidir. Bu koşullar;
- Belli bir yaşa ulaşmış olma,
- Belirli bir sigortalılık süresine sahip olma,
- Belirli bir prim ödeme gün sayısına sahip olma,
- İşten ayrılma,
- Kuruma yazılı olarak başvurmadır.
Ölüm Sigortası
Ölüm sigortası, ölen sigortalının geride kalan ve geçimi sigortalı tarafından sağlanan aile bireylerinin uğradıkları gelir kayıplarını karşılama amacını taşımaktadır. Ölüm sigortasından yararlanabilmek için ölümün iş kazası ve meslek hastalığı nedeni ile gerçekleşmemiş olması gereklidir. İş kazası ve meslek hastalığı nedeni ile gerçekleşen ölümler, iş kazaları ve meslek hastalıkları sigortası kapsamında düzenlenmiştir.
Ölüm Sigortasından Sağlanan Haklar ve Yararlanma Koşulları
5510 sayılı Yasa’nın 32. maddesi uyarıca ölüm sigortasından sağlanan haklar;
- Ölüm aylığı bağlanması,
- Ölüm toptan ödemesi yapılması,
- Aylık almakta olan kız çocuklarına evlenme ödeneği verilmesi,
- Cenaze ödeneği verilmesidir.
Ölüm sigortasından yararlanabilmek için hem sigortalıya hem de hak sahibi olabilecek aile bireylerine ilişkin bazı koşulların sağlanması gereklidir.
Türkiye'de Bireysel Emeklilik Sistemi
Türkiye'de bireysel emeklilik sistemi, 2001 yılında 4632 sayılı "Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu" ile kabul edilmiştir. 4632 Sayılı Yasa’nın 1. maddesine göre; bu Kanun’un amacı, kamu sosyal güvenlik sisteminin tamamlayıcısı olarak bireylerin emekliliğe yönelik tasarruflarının yatırıma yönlendirilmesi ile emeklilik döneminde ek bir gelir sağlanarak refah düzeylerinin yükseltilmesi, ekonomiye uzun vadeli kaynak yaratarak istihdamın artırılması ve ekonomik kalkınmaya katkıda bulunulmasını teminen, gönüllü katılıma dayalı ve belirlenmiş katkı esasına göre oluşturulan bireysel emeklilik sisteminin düzenlenmesi ve denetlenmesidir.