Bilimsel Araştırma Süreci

Bilimsel araştırmalar, sistematik bilgi toplama ve analiz etme sürecidir. Yani, yeni bilgi, yöntem veya ürünleri elde etmeye yönelik belirli bir amacı, aşamaları ve yöntemi içeren bilgi üretme ya da derleme çabalarıdır. Bilimsel araştırmaların amaç ve yöntemleri belli bir düzenliliği gerekli kılmaktadır. Biz bu süreci, bilimsel araştırma süreci olarak ifade etmekteyiz. Bilimsel araştırma süreci; problemlerin ve sorunların ortaya çıkması ile bunların çözümlenmesi arasında bilginin gelişimini kapsayan bir süreçtir.

Tüm bilimsel araştırmalar için geçerli olacak bir araştırma planı olmasa da, araştırma sürecinin belirli aşamaları birçok araştırma için geçerlidir. Bu aşamaları göz önünde bulundurarak bir araştırma planının hazırlanması ve bu plana göre araştırmanın yürütülmesi araştırma için önemli zaman ve maliyet tasarrufları sağlayacaktır. Araştırma sorularının ve hipotezlerin sistematik olarak incelenmesi için araştırmacıların, araştırma süreci aşamalarını etkili bir biçimde gerçekleştirmeleri gerekir. Bu aşamalar, araştırmanın geçerli, güvenilir ve faydalı olacağını garanti edemez. Çünkü birçok sayıda farklı engel, iyi planlanmış bir araştırmanın başarısız bir biçimde sonlanmasına neden olabilir. Bu bölümde, öncelikle bilimsel araştırma süreci tanımlanmaya çalışılmış ve önemi vurgulanmıştır. Ayrıca bilimsel araştırma süreci aşamaları bu bölümde ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

Problemin tanımlanması konusu daha çok araştırmanın ilk safhasında olan araştırmacılar için önemlidir. Çünkü araştırmanın nerede başlayacağı ile ilgili cevap buradadır. Akademik dergiler, süreli yayınlar, haftalık haber dergileri ve gazeteler bu konuda araştırmacılara, fikir zenginliği sunmaktadır.

Problemin tanımlanmasından sonra probleme uygun olarak araştırma amaçlarının belirlenmesi gerekmektedir. Araştırmanın amacı, söz konusu araştırmanın niçin ve hangi amaçla yapıldığının açık bir şekilde ifade edilmesidir. Bu amaç, araştırma konusunu oluşturan sorunun ne olduğu ile ilgilidir. Araştırma amaçlarının tanımı iyi yapılmış olmalıdır.

Araştırma yöntemi, araştırma probleminin soyuttan somut biçime dönüştürüldüğü ve problemin nasıl çözüleceğine ilişkin kararların verildiği bir aşamadır. Bu aşamada, araştırma sorularında veya hipotezlerde yer alan değişkenlerin nasıl ölçüleceği konusuna odaklanılmaktadır.

Örnekleme aşaması, araştırmada verilerin hangi birimlerden elde edileceğinin belirlendiği aşamadır.

Veri toplama aşamasında öncelikle, kullanılacak veri toplama teknikleri belirlenmelidir. Veri toplama tekniklerine karar verildikten sonra sistemli olarak veriler toplanır. Bu aşamada, veri toplama tekniğinin doğru biçimde saptanmış olması önemlidir. Bu nedenle araştırmacının veri toplama teknikleri hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olması gerekir.

Veri analizi, araştırmada elde edilen verilerin düzenlenip, tasnif edilerek analize uygun hâle getirildiği, istatistiksel ve içeriksel analizlerin uygulandığı ve sonuçların yorumlandığı aşamadır. Veri kaynaklarından elde edilen birçok verinin, araştırmanın problemi ve amacına dayanılarak yapılan plan çerçevesinde gözden geçirilmesi, elenmesi, işe yarayanların alınarak problem ve varsayımlar çerçevesinde birleştirilmesi bu aşamada gerçekleştirilir.

Sonuç ve raporlama aşaması, araştırma sürecinin son aşamasıdır. Araştırma sürecinde aşamaların her birinin önemi, bu son aşamada daha da önem kazanır. Çünkü bir çalışmanın bulguları ve sonuçlarına, bu aşamaların uygun biçimde izlenmesi ile varılabilmektedir.