Siyasal Kampanyalarda Kullanılan İkna Stratejileri

İkna Kavramı

İnsan ilişkilerinde önemli bir kavram olan ikna bir kişinin diğer kişi veya kişilerin tutum, kanaat ve davranışlarında istenilen yönde değişiklik yaratmayı amaçlamaktadır. İkna sözcüğü dilimize Arapçadan geçmiştir. İngilizce ve Fransızca karşılığı “persuasion” olan ikna, sözlüklerde “bir konuda birinin inanmasını sağlama, inandırma, kandırma, kanaat ettirme, razı etme” şeklinde açıklanmıştır.

İkna, yeni öğrenilen durumların ya da açık davranış kalıplarının, mesajların alış verişi yoluyla kabullenilmesi ya da etkilenerek gönüllü bir şekilde kabul edilmesi amacını taşıyan sembolik bir etkinliktir.

İkna, tutum ve davranışları, zora dayanmadan etkilemeyi hedefleyen bir iletişim sürecidir.

Bir ikna süreci;

• Kaynak- İleti- Kanal – Alıcı- Etki şeklinde gerçekleşir.

Siyasal kampanyaların temel hedefi seçmenleri ikna etmektir.

Siyasal Kampanyalarda Kullanılan Temel İkna Stratejiler

Siyasal partiler bir ülkeyi yönetmek amacıyla kurulmuş en büyük sivil toplum kuruluşlarıdır. Bu amaçlarına ulaşabilmeleri seçmenlerin kendilerine gösterdiği teveccüh ile doğru orantılıdır. Yani bir siyasi partinin iktidar olabilmesi seçmenlerden alacağı oy oranına bağlıdır. Siyasi partilerin kendilerini iktidar yapacağı oy miktarını yakalayabilmeleri ise seçmenleri ne derece ikna ettikleriyle ilişkilidir. Bu nedenle siyasi partiler seçmenleri ikna edebilmek amacıyla seçim dönemlerinde siyasal kampanyalar düzenlerler. Amaç seçmeni ikna ederek seçim sonucunda iktidarı meşru yollardan kazanmaktır.

Kampanya sözcüğünün kökeni Latince “açık alan, arazi, kırlık” anlamında kullanılan “campania” dan gelmektedir. Kampanya, kavram olarak olarak ilk kez 17. yüzyılda “açık alanda kurulan ordugâh”, “ordunun açık alandaki operasyonu, ordu seferi, seferberlik”, “belirli bir zaman ve alandaki askeri harekât” anlamlarında askeri alanda olmuştur. Kampanya kavramı siyasi anlamda ilk kez 19.yüzyılın başında ABD’de kullanılmaya başlanmış ve “seçim kampanyası” anlamı baskın hâle gelmiştir.

Siyasal kampanyaların başarılı olabilmesi için gerekli unsurlar şu şekilde açıklanabilir: Seçmenlerin ilgisini çekebilmek, seçmenlerin güvenini kazanabilmek, seçmenlerin istek ve beklentilerine karşılık alternatifler sunabilmek, bununla seçmenleri oylarını kendi lehine hazır hâle getirmek.

Kampanyalar bünyelerinde bir takım nitelikler barındırır. Genel anlamda kampanyaların sahip olduğu nitelikler şunlardır: Kampanyanın, kolektif, örgütlü bir kaynağı vardır, kampanya amaca yöneliktir ve açık bir şekilde belirlenmiş bazı amaçlar tarafından yönlendirilir, aynı kampanyada birden çok amaç olabilir, kampanyalar, büyük ölçüde kamusal olarak nitelendirilebilir, kampanyalar, kitle iletişiminin kişisel ilişki ile tamamlanmasıyla çoğu kez birden fazla kanal ve birden fazla mesajı içerir, amaçlara bağlı olarak belli gruplara veya geniş kamuya yöneltilebilir, kampanya kurumlaştırılmış bir faaliyettir. Bu faaliyet kamu gözüyle yasal olmalı, yerleşik normlara uygunluk göstermeli ve çok fazla da tartışmalı olmamalıdır.

Siyasal kampanyalarda ikna amaçlı kullanılan çeşitli stratejiler bulunmaktadır. Daha önce de ifade edildiği gibi bu teknikler ikna amaçlı iletişim sürecinde kullanılan tekniklerle benzerlik göstermektedir. Bu tekniklerin sayısı oldukça fazladır. Ancak değişmeyen ve siyasal kampanyalarda sıklıkla kullanılan temel ikna stratejileri vardır. Bu stratejiler şunlardır; Kapıyı aralama stratejisi, kapıyı kapatma stratejisi, korku çekiciliği stratejisi, mesaj tekrarı stratejisi ve mizah çekiciliği stratejisi.

Korku Çekiciliği Stratejisi(Fear Appeal)

Bu stratejide ifade edilen belli bir davranışın seçmenler tarafından gerçekleştirilmesi durumunda seçmenlerin karşılaşabilecekleri olumsuz sonuçlar sıralanır ya da siyasetçilerin kendileri tarafından ileri sürülen tavsiyelere, fikirlere ve düşüncelere uyulmadığı takdirde karşılaşacakları olumsuz sonuçlara dikkat çekilerek seçmenler korkutulmak suretiyle ikna edilmeye çalışılır.

Kapı Aralama Stratejisi(Foot in The Door)

Azıcıktan bir şey çıkmaz stratejisi olarak ta bilinen kapı aralama stratejisi, insanların küçük bir ihtiyaç ve talebinin yerine getirilmesine ikna edildikten sonra daha büyük bir ihtiyaç ve talebi ileride yapabilecekleri tahmin edilerek uygulanan bir ikna stratejisidir.

Kapı Kapatma Stratejisi (Door in The Face)

Kapı aralama stratejisinin tam tersi durum söz konusudur. Bu teknik sırasında seçmenden reddedeceği bir görevi yerine getirmesi istenir. Bu görevi yerine getirme isteği seçmen tarafından geri çevrilir. Hemen ardından seçmenden aynı konuda daha kolay bir görevi yerine getirmesi istenir. Bu ikinci istek seçmen tarafından yapılabileceği düşünülen ve beklenen bir istektir. Çünkü insanlar kendilerinden talep edilen bir istek gelecek sefer yumuşatıldığında karşılık vermek amacıyla daha sonradan gelen ve daha küçük olan isteği kabul etme eğilimindedirler.

Mesaj Tekrarı Stratejisi

İnsanların herhangi bir konuda ikna edilirken gönderilen mesajın tekrarının büyük önemi vardır. Çünkü tekrar sayesinde mesaj bireyler tarafından daha iyi anlaşılabilmekte ve hafızalarda daha uzun süre kalabilmektedir. Mesaj tekrarı insanların algılamaları ve dikkatleri üzerinde etkili olabilmektedir. Algılama ve dikkat insanların yönlendirilmelerinde engel teşkil etmektedir. Mesaj tekrarı ile birlikte insanlar konuya dikkat kesilecek ve bu sayede de ikna edilerek değişim gerçekleşecektir.

Mizah Çekiciliği Stratejisi (Humor Appeal)

Mizah çekiciliği stratejisi daha çok reklamlarla hedef kitlenin ikna edilmesinde kullanılan bir stratejidir. Siyaset alanında kullanımı günümüz seçim kampanyalarında çok ender görülse de Türkiye’de 1960 ve 1999 yılları arasında kullanıldığı görülmektedir.

Siyasal Kampanyalarda Kullanılan Diğer İkna Stratejileri

Yukarıda açıklanan siyasal kampanyalarda kullanılan temel ikna stratejilerinin yanında kullanılan diğer ikna stratejileri de bulunmaktadır. Bunlar: Zıtlık ilkesi ve seçeneklerin sınırlanması stratejisi, tutarlılık stratejisi, toplumsal kanıt stratejisi, tanıdıkların kullanılması stratejisi, otoriteye başvurma stratejisi, evet evet stratejisi, güzel İnsanlar stratejisi, basit çözüm stratejisi, bilimsel kanıtlar stratejisi, retorik sorular stratejisi, övgü stratejisi, yeni stratejisi, geçmişe özlem stratejisi, herkes yapıyor stratejisi, halktan biri stratejisi, tanıklık stratejisi, ad takma stratejisi ve gösterişli genelleme stratejisidir.