Havacılık Kalite Yönetim Sistemleri

Havacılık sektöründe organizasyonların, müşteri memnuniyetinin sağlanabilmesi ve kural koyucu otoritelerin belirtmiş olduğu gereklilikleri karşılayan güvenliliği sağlayabilmeleri için sürekli bir iyileştirme içinde olmaları gerekmektedir. Havacılıkta kalite sistemi, güvenli ve verimli hava operasyonlarının planlanması ve yürütülmesi için gerekli politikaları, süreçleri ve prosedürleri içermektedir.

Genel Kurallar ve Kalite Sistemi Politikası

Kalite, bir sistemin doğal gerekliliklerinin yerine getirilebilme derecesi olarak bilinmektedir. Organizasyonların uluslararası standartların gerekliliklerine uygun yazılı dokümanlarla, görev tanımları belirli, sürdürülebilir kalite yönetim sistemleri oluşturmaları gerekmektedir. Bu standartlar her bir organizasyonun KYS politikasını belirlemektedir.

Kavramlar

Havacılık sektöründeki firmalar tarafından ürün maliyet azaltımının sağlanabilmesi ve kalite iyileştirmelerinin sürekli hâle getirilebilmesi için Uluslararası Havacılık ve Uzay Kalite Grubu (International Aerospace Quality Group-IAQG) kurulmuştur. Ülkemizde ise Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) yayımlamış olduğu SHT 121.23 havacılık talimatı ile havacılıkla ilgili faaliyetlerin değerlendirilmesinde KYS’ nin standart şekilde yapılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemiştir.

Dokümantasyon Politikası

Bir KYS’ de dokümantasyon sistemi, kalite el kitabından, kalite politikasından, çalışma talimatlarından ve kayıtlardan oluşmaktadır.

Kalite El Kitabı: Kalite el kitabı, belki de kalite sisteminin en önemli parçası olan kontrollü bir belgedir. Kalite el kitabı bir organizasyonun yol haritası olarak bilinmektedir.

Prosedürler: Formlar, talimatlar, iş tanımları ve kayıtlar standart bir formata göre geliştirilmelidir. Belgelendirme sistemini kolay ve standart bir şekilde oluşturabilmek için belge şablonlarının oluşturulması gerekmektedir.

Çalışma Talimatları: Çalışma talimatları/işletme prosedürleri (ISO 9001: 2008'in 4.2.1. Maddesi gereği bulunması gereken talimatlar); şartnameleri, yasal gereklilikleri, standartları, kodları vd. gibi haricî belgeleri içermektedirler.

Kalite Kayıtları: Kalite kayıtları KYS’ nin etkin bir şekilde uygulandığına ilişkin tarafsız bir kanıt olma özelliği taşıyan kayıtlardan oluşmaktadır.

Denetim

ISO bir denetimi, denetim kanıtı elde etmek ve denetim kriterlerinin yerine getirilme derecesini belirlemek için nesnel olarak değerlendirilmesi gereken sistematik, bağımsız ve belgelenmiş bir süreç olarak tanımlamaktadır (ISO9000: 2005'in 3.9.1. maddesi). Aynı standarda göre denetim kriterleri terimi referans olarak kullanılan politikalar, prosedürler veya gereklilikler anlamına gelmektedir (Madde 3.9.3.).

Yönetim Sorumluluğu

Bir organizasyonda üst yönetim, KYS’ nin ve onun verimli olarak sürekli iyileştirilme sürecinin uygulama ve geliştirilmesi sorumluluğunu üzerinde taşımaktadır. Bir yönetimin kalite politikasını oluşturan temel esasları arasında müşteri ihtiyaçları ve yasal gerekliliklerin karşılanması gösterilebilmektedir.

Kaynak Yönetimi

Kaynaklar, kalite sisteminin önemli bileşenleri arasında gösterilmektedir. Kaynaklar, genel sistemi çalıştıran ekipmanlar, materyaller ve insanlar olmak üzere 3’ e ayrılmaktadır.

Emniyet Yönetim Sistemi

Emniyet yönetim sistemi-EYS (safety management system-SMS), gerekli organizasyon yapılarını, sorumlulukları, politikaları ve prosedürleri içeren, güvenliği yönetmek için tasarlanmış olan sistematik bir yaklaşım olarak tanımlanmaktadır. Bir EYS, tehlike tanımlaması ve emniyet risk yönetimi için gerekli unsurları tanımlayan bir yönetim zinciri olarak kabul edilmektedir.