Havacılık Haberleşmesi

İnsanların ilk çağlardan itibaren beliren en önemli ihtiyaçlarından başta geleni haberleşmedir. Bunun için de ateş yakma, duman, ses, davul, boru, düdük gibi bütün imkânlardan faydalanılmaya çalışılmıştır.

Havacılıkta iletişim oldukça önemlidir. Herhangi bir uçuşun güvenli ve verimli olması için iletişimin temel olduğunu öne sürülmektedir. Zira uçuş ekipleri, bilgiyi paylaşmaya, emirleri bildirmek için iletişim kurmaya, komutları onaylamaya, brifingleri idare etmeye, görevleri uygulamaya ve soru sormaya gereksinim duymaktadır.

Havacılık freyzolojisi; radyo/telefon konuşmalarını gereksiz kelimelerden kurtararak havacılık haberleşmesine belirli bir standart kazandırmak için geliştirilmiştir. Havacılık freyzolojisi pilot ile hava trafik kontrolörü arasında sıkça rastlanan diyaloglara denir. Bu söz kalıplarıyla iletişimin hızlı, açık ve anlaşılır olması amaçlanır. Yanlış anlaşılmaların önüne geçerek kaza/kırım olayları engellenmek istenmiştir. Bilimsel bir çok araştırmada kazların çoğunun yanlış anlaşılmalardan ve sözlü iletişim eksikliğinden kaynaklandığı vurgulanmıştır. Bu yüzden sözlü iletişim havacılıkta en önemli konulardan biridir.

Bazı araştırmacılar, insan hatası içeren kaza ve olayların ana nedeninin de, kişilerarası iletişimdeki hatalardan kaynaklanan insan hataları olduğunu belirtmektedir.

İletişim, hava taşımacılığı operasyonlarının ayrılmaz bir parçasıdır. Sosyal, ekonomik ve teknolojik yeterliklerin hepsi etkili iletişime bağlıdır.

Havacılık Bilgi Yönetimi (Aeronautical Information Management) (AIM) uluslararası hava seyrüseferinin emniyet, düzen ve etkinliği için gerekli havacılık bilgi/veri ve haberleşme akışını sağlamaktır.

AFTN, mesajların aynı ve uygun haberleşme özelliklerine sahip havacılık sabit istasyonları arasında alınıp gönderilmesi için havacılık sabit servisinin bir parçası olan havacılık sabit devreleriyle sağlanan dünya çapında bir sistemdir. 1950' li yılların başında büyük havaalanları, birbirleri ile noktadan noktaya (point-to-point) telgraf hatları/teleks ile bağlanmaktaydı. Bu ise pahalı ve zor bir yatırım idi. AFTN'de günümüzde ise tamamen bilgisayar ve network tabanlı modern sistem ile iletişim sağlanmaktadır.

Hava/Yer haberleşme sistemleri; daha çok pilot ile hava trafik kontrolörü arasında söz konusu olan havacılık haberleşme yöntemidir. Az da olsa karşımıza havalimanlarında bulunan yer hizmetleri ile pilot arasında ve diğer bazı teknik personel ile pilot arasındaki iletişimde hava/yer iletişimi olarak karşımıza çıkabilmektedir.

Hava/Yer iletişimde yukarıda da bahsi geçen freyzolojinin çok büyük önemi vardır. Kullanılan tüm sözlü ifadeler bu freyzolojiye uygun olmak durumundadır. Çok acil durumlar(emergency) hariç bu söz kalıplarının belirlenmiş şekilde kullanılması zorunludur. Bu zorunluluk açık ve anlaşılır bir iletişim sağlanması içindir. Açık ve anlaşılır bir iletişim güven sağlar ve yanlış anlaşılmaların önüne geçmektedir. Böylece olası tüm hava hadiselerinin ve kaza/kırımların önüne geçmek içindir.

VCS (Voice Communication System); hava trafik hizmetinde operatörün çalışma sıralamasında en ön sırada yer alan, uçakla frekanslar üzerinden temas kurulmasında ve diğer havalimanı/meydanlarla olan telefon haberleşmesinde sürekli olarak kullanılan bir ses haberleşme sistemidir. Yer/Hava- Yer/Yer radyo frekansları ile değişik tipte telefon hatlarını bünyesinde toplayarak, sisteme bağlı touchscreen veya push-button şeklindeki pozisyonlarda hava trafik operatörlerinin kullanımına sunar.