Finansal Tablolara İlişkin Genel Bilgiler

Muhasebenin, işletmede meydana gelen ve para ile ölçülebilen değer hareketlerini kaydedip niteliklerine göre sınıflandırarak ürettiği finansal bilgileri; başta ortaklar ve alacaklılar olmak üzere, işletme ile ilgili tüm çıkar gruplarına, belirli aralıklarla sunduğu raporlar finansal tablo olarak adlandırılır.

Finansal tabloların hazırlanma amacı, finansal bilgi kullanıcılarına işletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçları ve nakit akışları hakkında ihtiyaç duydukları bilgileri sunmaktır.

Finansal tablolar işletmeye ilişkin; varlıklar, yabancı kaynaklar, gelir ve kârlar ile gider ve zararlar, öz kaynaklar ve nakit akımları hakkında bilgiler sağlar.

Karar vericilerin bir işletmeyle ilgili doğru karar vermeleri son derece önemlidir. Doğru karar verilebilmesi için kullanılacak finansal tabloların bazı niteliklere sahip olmaları gerekir. Bu nitelikler; anlaşılabilirlik, güvenilirlik, tarafsızlık, ihtiyaca uygunluk, önemlilik, karşılaştırılabilirlik ve tutarlılıktır.

Finansal tablolar yardımıyla işletme hakkında finansal bilgiler sağlayan çeşitli gruplar bulunmaktadır. Bu gruplar işletme içi ve işletme dışı olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır.

İşletme içi gruplar; işletme yöneticileri ve işletme sahipleridir.

İşletme dışı gruplar; yatırım alanı arayan sermayedarlar, potansiyel ortaklar, kredi kuruluşları, işletme ile ticari ilişkide bulunan diğer işletmeler ve devlettir.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri'nde finansal tablolar temel finansal tablolar ve ek finansal tablolar olarak sınıflandırılırken, Türkiye Muhasebe Standartları'nda (TMS) ise finansal tablolar genel amaçlı finansal tablolar ve özel amaçlı finansal tablolar olarak sınıflandırılmaktadır.

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri'nde Bilanço ve Gelir Tablosu: Temel finansal tablo, fon akım tablosu, nakit akım tablosu, kâr dağıtım tablosu, satışların maliyeti tablosu ve öz kaynak değişim tablosu ise ek finansal tablo olarak sınıflandırılmıştır.

TMS'de ifade edilen genel amaçlı finansal tablolar, özel amaçlı bilgilere gereksinimi olmayan kullanıcıların istemlerini karşılamak üzere düzenlenen tablolardır.

TMS 1 Finansal Tabloların Sunuluşu Standardı'na göre tam bir finansal tablolar seti aşağıdaki tablolardan oluşmaktadır; finansal durum tablosu (bilanço), kapsamlı gelir tablosu, nakit akım tablosu, özkaynak değişim tablosu ve muhasebe politikaları ve açıklayıcı dipnotlar.

TMS’ye göre işletmeler genel amaçlı tablolar dışında birtakım bilgi ihtiyaçlarını karşılamak için özel amaçlı finansal tablolar düzenleyebilirler. Özel amaçlı finansal tablolara örnek olarak; fon akım tablosu, kâr dağıtım tablosu ve satışların maliyeti tablosu verilebilir.

Finansal durum tablosu; bir işletmenin belirli bir tarihteki sahip olduğu varlıklarını, borçlarını ve öz varlığını gösteren finansal tablodur. Finansal durum tablosunun bir diğer adı Bilanço'dur.

Gelir tablosu, işletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirlerle, bu gelirleri elde etmek amacıyla aynı dönem içinde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda oluşan dönem net kârını veya zararını belli bir düzen içinde gösteren finansal tablodur.

Kapsamlı gelir tablosu üç ana bölümden oluşur. Bunlar; sürdürülen faaliyetler bölümü, durdurulan faaliyetler bölümü ve diğer kapsamlı gelir bölümüdür.

Nakit akım tablosu bir işletmenin belli bir dönemde hangi yollardan nakit elde ettiğini ve bu elde edilen nakdin nerelere kullanıldığını gösteren bir finansal tablodur.

Nakit akım tablosu yukarıdaki ifadelerden anlaşılacağı gibi üç bölümden oluşmaktadır. Bunlar; işletme faaliyetlerinden nakit akımları, yatırım faaliyetlerinden nakit akımları ve finansman faaliyetlerinden nakit akımlarıdır.

Öz kaynak değişim tablosu bir işletmenin belli bir dönemde öz kaynak kalemlerinde meydana gelen değişiklikleri gösteren bir finansal tablodur.

Finansal tablolarda hesap kalemleri yoluyla bütün bilgileri sunmak mümkün değildir. Hesap kalemlerinde sadece genel tutarlar verilmekte ek bilgiler ve muhasebe politikaları ise açıklayıcı dipnotlar aracılığı ile sunulmaktadır.

Fon akım tablosu; gelir tablosu, bilanço dipnotlarda yer alan bilgilere göre oluşturulan ve işletmenin belli bir hesap döneminde sağladığı fon kaynaklarını ve bu fonların kullanım yerlerini gösteren bir finansal tablodur.

Kâr dağıtım tablosu; bir işletmenin elde ettiği kârın nerelere nasıl dağıtıldığını detaylı olarak gösteren bir finansal tablodur.

Satışların maliyeti tablosu; işletmelerin dönem içindeki stok hareketlerini, üretim maliyetlerini, satılan mamul maliyetlerini, satılan hizmet maliyetlerini gösteren bir finansal tablodur.

Konsolide finansal tablolar; birden fazla finansal tablonun bir araya getirilmesi ile oluşturulan tablolardır.