Sigorta İşletmeleri İçin Tek Düzen Hesap Planı

Aynı nitelikteki işlemlerde görülen artış ve azalışlarının izlendiği çizelgelere hesap adı verilir.

Bir işletmede kullanılacak hesapların muhasebenin temel kavramları ve temel ilkeleri doğrultusunda sistemli bir biçimde gruplandırıldığı listeye hesap planı denir.

Hesap planları çeşitli faydalar sağlamaktadır. Hesap planlarının sağladığı faydalar;

Finansal bilgilerin yanlış ve hatalı yorumlanmasına engel olma,
Mali tabloların analizini kolaylaştırma,
Mali tabloların sektörel olarak karşılaştırmalarını sağlama,
Uluslararası genel kabul görmüş ilkelere dayandığından, uluslararası bütünleşmeye imkân verme.

Hesap planı, bir işletme için hazırlanabileceği gibi bir sektör için veya ülkedeki tüm işletmeler için hazırlanabilir. Ülkemizde tüm işletmelerde kullanılmak üzere Tekdüzen Hesap Planı (TDHP) 26.12.1992 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan bir tebliğle yürürlüğe konulmuştur. TDHP 1994 yılından itibaren bütün işletmelerde uygulanmaya başlanmıştır.

Ancak bilânço esasına göre defter tutmakla beraber aşağıda verilen şirket ve kurumlar faaliyet konuları itibariyle farklı muhasebe tekniğini kullanmak durumundadırlar.

Banka ve Sigorta Şirketleri,
Özel Finans Kurumları,
Finansal Kiralama Şirketleri (Faktoring vb. alanlarda faaliyet gösterenler dâhil),
Menkul Kıymet Yatırım Fonları, Aracı Kurumlar ve Yatırım Ortaklıkları,

Ülkemizdeki tüm işletmelerle birlikte sigortacılık sektöründeki işletmeler de 1994 yılında TDHP'yi uygulamaya başlamışlardır. Sigortacılık sektöründeki işletmelerin ihtiyaçlarına ve uluslararası uygulamalara binaen 2004 yılında sektöre özgü yeni bir TDHP hazırlanmış ve bu TDHP 2005 yılından itibaren uygulanmaya konmuştur.

Hesaplar kaydedilirken çeşitli kodlama sistemlerinden yararlanılır. Hesapların kodlanması; hesapların sınıflandırılmasını ve ortak bir kullanımın oluşturulmasını sağlar. Kodlama bir sistem içinde yapılır.

Hesapların kodlanmasında;

Rakamlı kod sistemi,
Harfli (Alfabetik) kod sistemi ve
Karma kod sistemi olmak üzere 3 yöntem kullanılır.

Rakamlı kod sisteminde hesaplar rakamlar kullanılarak kodlanır. Rakamlı kod sisteminde;

Ondalık (desimal) kod sistemi,
Blok kod sistemi ve
Grup kod sistemi olmak üzere 3 yöntem kullanılır.

Ondalık (desimal) kod sisteminde; 0'dan 9'a kadar her sayı bir hesap grubuna verilir. Her hesap grubu alt hesap gruba, her alt hesap grubu da ikinci alt gruba ayrılırken her kod numarasının sağına bir rakam eklenerek kodlama yapılır.

Blok kod sisteminde; her hesap grubuna bir rakam bloku ayrılır.

Grup kod sisteminde; ilk rakam ana hesabı, ikinci rakam birinci alt hesabı, üçüncü rakam ikinci alt hesabı vb. gösterir.

Harfli (alfabetik) kod sisteminde; hesaplar rakamlar yerine harfler kullanılarak kodlanmaktadır.

Karma kod sisteminde; hesaplar kodlanırken rakamlar ve harfler birlikte kullanılır.

Tek Düzen Hesap Planı'nda ondalık kod sistemi esas alınmıştır.

Sigortacılık Tek Düzen Hesap Planı'nda hesap sınıfları 1 -9 arasında kodlanmış olup, hesap kod ve sınıfları aşağıdaki gibidir.

1 Cari Varlıklar

2 Cari Olmayan Varlıklar

3 Kısa Vadeli Yükümlülükler

4 Uzun Vadeli Yükümlülükler

5 Özsermaye

6 Gelir Tablosu Hesapları

7 Hayat Dışı Branşları Teknik Kısım Gelir Tablosu Hesapları

9 Nazım Hesaplar

Hesap numaralama sistemi, belirli hesaplar hariç 3 haneden oluşmuştur. İstisnai hesaplar ise 5 veya 6 haneden oluşmaktadır.

Tüm dünyada 40 yılı aşkın süredir ortak bir muhasebe dili ortaya koyma çalışmaları meyvelerini vermeye başlamıştır. Günümüzde Türkiye ile birlikte 120’den fazla ülkede Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) uygulamaya konulmuştur.