Sekreterlik Bürolarının Ergonomik Tasarımı

Bu bölümde sekreter bürolarının ergonomik tasarımı üzerinde durulmuştur. Öncelikle ergonomi disiplinine ve özelleşme alanlarına değinilmiştir. Kullanılabilirlik kavramı da bu bağlamda değerlendirilmiştir.

Kullanılabilirlik kavramı 1980’lerde hayatımıza girmiş özellikle yazılım ve bilgisayar tasarımlarında geniş bir kullanım bulmuştur. Aynı zamanda ergonomi disiplini ile insan etkileşimi ve tasarım konularında diğer alanlardaki uygulamaları ile örtüşmektedir. ISO 9241’e göre kullanılabilirlik; bir ürünün, belirli kullanıcı hedef kitlesi ile, belirli görevleri, belirli bir bağlamda, etkili, verimli ve memnuniyet ile yerine getirmesindeki kullanımı olarak tanımlanmaktadır.

Ergonomik tasarım ilkelerine göre bir büronun denge ilkesi, oran ilkesi, uyum ilkesi ve sadelik ilkesinin özelliklerini taşıması beklenmektedir.

Tasarımda Denge İlkesi

Bu ilke bir ofisin görsel olarak tutarlılığı ile ilgilidir. Fiziksel olarak bir dengeden bahsetmekte demümkündür. Bir büronun tasarımının da denge ilkeleri dikkate alınarak yapılması gerekmektedir. Denge yaklaşımı iki ana başlığa ayrılmıştır; simetrik ve asimetrik denge

Simetrik dengede bir merkeze göre yerleşim yapılır. Örneğin sekreter bürosunda yerleşimin sekreter merkez alınarak dengelenmesi olarak düşünülebilir.

Asimetrik dengede belirli bir merkez yoktur yani simetrik dengedeki gibi bir ayna görüntüsü alınamaz.

Tasarımda Oran İlkesi

Bu ilke genel olarak bir tasarımda kullanılan nesnelerin boyut ve ölçekleri arasındaki oran ile ilgilidir. Ofis tasarımda, sekreterin kullandığı masa, koltuk gibi nesnelerin sekreterin fiziksel özellikleri ile orantılı olmasını gerektirir.

Tasarımda Uyum İlkesi

Bu ilke ise tasarımda ahenk olması gerektiğini vurgular. Oran ilkesindeki büyüklüğün uyum içinde olması gerekliliğine ek olarak renk ve malzeme uyumu beklenir.

Tasarımda Sadelik İlkesi

Sadelik ilkesi bir malzemenin, nesnenin, desenin gerekmediği sürece kullanılmaması ile ilişkilidir. Büro tasarımında bu ilke hem sekreterin hem de ziyaretçinin dikkatini dağıtacak faktörlerden arındırılmasını öngörmektedir.

Ayrıca bir büro için gerekli ergonomik koşullardan bahsedilmiştir. Bunlar mobilya, çevresel faktörüler, sağlık, güvenlik ve iş prosedürleri olarak belirlenmiştir.

Ülkemizde ve tüm dünyada iş sağlığı ve güvenliği konusunun yasal olarak düzenlendiği bilinmektedir. Her çalışma ortamında olduğu gibi sekreter bürolarının da bu koşulları sağlaması gerekmektedir.

Diğer taraftan sekreter büroları için kullanılacak araçların seçiminde önemli olan antropometrik ölçülerden bahsedilmiştir. Antropometri vücut ölçüleri ile ilgilenen bir bilim olarak, çalışanların farklı durumlardaki (oturarak çalışma, ayakta çalışma vs.) ölçüleri ile ilgili çalışmalar içermektedir .

Ayrıca sekreter ihtiyacının belirlenmesi ve bağlantı/ilişki analizi yapılarak sekreter ofisinin tasarlanmasında uzamsal analizlerin yapılması gerekmektedir. Uzamsal analiz her bir bileşenin konumu itibari ile hareket ekonomisi açısından büro tasarımının değerlendirilmesine imkân sağlar.

Ayrıca bir ofis tasarımının değerlendirilmesi için ergonomik koşulları temel alan diğer kısıtları ve gereksinimleri de içerisinde barındıran kontrol listeleri kullanılmaktadır.