Sayısal Fotoğraf İşlemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi II
Renk Yönetimi
Renk yönetimi sırasında yapılan tüm işlemler, fotoğrafın aslında olması gerektiği hâline en yakın renk değerlerini yakalama işlemleridir. Renk yönetimi, basılacak veya dijital olarak yayımlanacak bir fotoğrafın renklerinin, doğru veya kabul edilebilir seviyeye yakın bir şekilde oluşturulabilmesi için kullanılan teknikler bütünüdür.
Renk Yönetiminde Kullanılan Donanımlar Cihazlar ve Renk İlişkileri: Dijital görüntü cihazları, gözün görme sisteminin gördüğü renklere en yakın renkleri yakalamaya çalışır ve çeşitli renk modelleri kullanırlar. Ancak dijital görüntü cihazları, doğada gördüğümüz renklerin belli bir bölümünü oluşturabilirler ve her cihaz kendi geliştirdiği renk aralığını kullanır. Bu nedenle dijital görüntü cihazları bizim gördüğümüz renkleri farklı algılayabilirler.
Genel olarak dijital görüntü oluşturmak için kullanılan cihazlar; dijital fotoğraf makineleri, tarayıcılar, monitörler, projektörler, televizyonlar, cep telefonlarıdır.
Renk Kalibrasyonu
Renk yönetimi iş akışı içerisinde kullanılan cihazların kalibrasyon işlemleri, yazılımlarla veya kalibrasyon için özel üretilmiş olan donanımlarla, özel ekipmanlarla yapılmaktadır.
Fotoğraf Makinesi Kalibrasyonu (White Balance)
Fotoğraf makinesinin kalibrasyonu, makinenin beyaz ayarının (White Balance) yapılmasıdır. Beyaz dengesi olarak da isimlendirilir. Ortam ışık kaynakları, farklı renk sıcaklıklarına sahip olduklarından beyaz ışık vermezler. Ortamdaki ışık kaynakları nedeniyle oluşan renk sapmalarının önüne geçebilmek için beyaz ayarının yapılması gerekmektedir. Beyaz ayarı (White Balance) çeşitli şekillerde yapılabilir.
Cihaz Üzerinden Yazılımla Yapılacak Beyaz Ayarı
Fotoğraf makinesi üzerinden beyaz ayarın yapılması
Bilgisayar üzerinden ve dijital işleme programlarıyla, beyaz ayarının yapılması
Fotoğraf makinesi üzerinden beyaz ayarının yapılması: Fotoğraf makineleri menülerinde bulunan beyaz ayarı, renklerin sapmadan doğru olarak algılanmasını sağlayan bir sistemdir. Makinelerde bulunan bu özellik, fotoğraf çekimi sırasında ortamdaki ışığa göre oluşan renkleri, fotoğraf makinesinin olabildiğince doğru olarak algılaması için bulunur. Ortamdaki ışık nedeniyle oluşan renk sapmalarını olabildiğince düzeltir. Fotoğraf makinelerinde Türkçe menüde "Beyaz Ayarı" olarak, İngilizce menüde ise "White Balance" olarak adlandırılır.
Fotoğraf makinelerindeki temel beyaz ayarı seçenekleri aşağıda sıralandığı gibidir:
Otomatik (AWB-Auto), Bulutlu (Cloudy), Gün Işığı (Daylight), Flaş (Flash), Floresan ,Ampül (Tungsten),Gölge (Shade), Kelvin, Seçimli / Özel (Custom)
Bilgisayar üzerinden ve dijital işleme programlarıyla beyaz ayarının yapılması:
RAW formatta çekilen fotoğraflarda beyaz ayarı, çekim sonrasında değiştirilebilir. Raw formatlı fotoğraf bilgisayara aktarılıp dijital işleme programlarıyla açıldığında, beyaz ayarı yeniden düzenlenebilir.
Donanımla Yapılacak Beyaz Ayarı
Çekim sırasında renk paleti ve gri kart kullanımı: Beyaz ayarı, makine üzerinde bulunan beyaz ayarı seçeneklerinden uygulanabilse de makine üzerindeki beyaz ayarı seçenekleri her zaman yeterli olamamaktadır. Bu nedenle daha doğru ve sorunsuz renk değerleri için renk paletinin kullanılması gerekmektedir.
Renk Paleti Nedir ve Neden Kullanılmalıdır?
Renk paleti ya da renk skalası kullanmak, çektiğimiz fotoğraflarda veya videolarda daha tutarlı renkler ve doğru beyaz tonu yakalama, düzenleme için gerekli bir renk düzenleme yöntemidir. Renk sapmalarını önlemek için üzerinde bilinen ve endüstri standartlarında renkler bulunan bir renk paleti kullanarak, daha doğru renkler elde edilir ve renk tutarlılığı korunur. Renk paleti, renk yönetiminde asıl görüntünün doğru ve hassas tonlarının yakalanması için ideal bir referans kaynağıdır.
Renk paletinin kullanımı: Öncelikle renk paletleriyle birlikte verilen renk paleti yazılımı-programı bilgisayara kurulmalıdır. Daha sonra fotoğraf çekimi sırasında renk paleti, fotoğrafın içerisine yerleştirilip bir fotoğraf çekilmelidir. Çekilecek fotoğrafta renk paletinin doğru pozlanmasına ve RAW formatında çekilmesine dikkat edilmelidir. Renk paletinin fotoğrafın içinde olduğu fotoğraf çekildikten sonra, renk paleti fotoğraftan çıkarılıp, çekilmek istenen fotoğraf yeniden çekilir. Bilgisayara aktarılan fotoğraflara, renk paletinin programı ile çeşitli işlemler yapılarak renk düzenlemeleri yapılır.
Monitör Kalibrasyonu: Monitörde yapılan çalışmaya göre (fotoğraf baskısı veya sayısal bir ortamda kullanılacak görüntü) doğru renk modelleri tercih edilmeli ve mutlaka monitörün kalibrasyonunun yapılması gerekmektedir. Kalibrasyonu yapılmamış bir monitörle çalışmak, fotoğraflarda istenmeyen renk değerlerine neden olabilir. Monitör kalibrasyonu iki şekilde yapılabilir.
- Bilgisayar üzerinden yazılımla yapılacak mönitör kalibrasyonu
- Donanımla yapılacak monitor kalibrasyonu
Monitör üzerinden yazılımla yapılacak kalibrasyon: Monitör üzerinden yazılımla yapılacak monitör kalibrasyonu için birçok kalibrasyon yazılımı bulunmaktadır. Bu yazılımlar, monitör kalibrasyonunu kullanıcıya, görsel yollarla yaptırarak renk düzenlenlemelerini ayarlamaktadırlar. Monitör kalibrasyonunu, kullanıcı sadece ekrana bakarak yaptığı için hem kişiden kişiye değişiklik gösterir hem de etkili ve doğru sonuçlara ulaşılamaz.
Donanımla yapılacak monitör kalibrasyonu: Monitördeki renk sapmaları, doğrudan çalışmaları etkilemektedir. Bu nedenle yazılımlarla yapılan renk kalibrasyonu yerine, doğru renklere ulaşmak için renk kalibrasyon cihazlarının kullanılması gerekmektedir. Monitör kalibrasyon cihazları, renk kalibrasyonu için özel olarak üretilen cihazlardır ve cihazların kullanılması ile kesin sonuçlara ulaşılır.
Monitör kalibrasyonunda renk kalibrasyon cihazlarının kullanımı: Monitörün renkleri nasıl gösterdiğini bulabilmek için monitör renklerinin ölçülmesi gerekmektedir. Bu ölçümler için doğrudan monitör üzerinden renk ölçümleri yapan, çeşitli colormetreler (renk ölçer) kullanılmaktadır. Monitörlerin renk ölçümü için kullanılan colormetreler, monitör üzerine yerleştirilen bir cihaz ve cihazla birlikte bilgisayara kurulan yazılım ile çalışmaktadır. Monitör ekran kalibrasyonu için farklı marka ve modellerde renk ölçerler bulunmaktadır ve bu cihazların kullanımı oldukça pratiktir.