Sayısal Fotoğraf İşlemede Ton Kontrolü ve Renk Yönetimi I

Rengin Sınıflandırılması

Renkler boya renkleri ve ışık renkleri olarak ikiye ayrılır. Işık renklerinin karışımı beyaz rengi, boya renklerinin karışımı siyah rengi verir.

Boya Renkleri

Boya renkleri temel olarak ana renkler ve ara renklerden oluşur. Ana renkler kırmızı, sarı ve maviden oluşur. Ana Renkler diğer renklerin karışımıyla elde edilemezler fakat ana renkleri karıştırarak ara renkler ve diğer renk tonları bulunabilir. Ara renkler ise iki ana rengin eşit miktarda karışımından oluşan renklerdir. Yeşil, mor ve turuncu ara renklerdir. Kırmızı ve mavinin karışımından mor, mavi ve sarının karşımından yeşil, sarı ve kırmızının karışımından ise turuncu elde edilir. Bir ana renk ve bir ara rengin karışımından oluşan renklere ise üçüncül renkler denilmektedir. Bir ana rengin zıt rengi ise diğer iki ana renkten oluşan ara renktir.

Renk Tonu

Renkleri kendi aralarında belirli oranlarda karıştırarak çok geniş bir renk skalası elde etmek mümkündür. Bunun yanı sıra, bir renge beyaz ve siyah ekleyerek oldukça geniş bir ton skalası elde edilebilir.

Işık Renkleri: Bir nesneyi renkli olarak görebilmemiz için ışık gerekir. Işık olmazsa renk olmaz. Işığın nesnenin üzerine çarpması, belli bir kısmının emilmesi ve bellirli dalga boylarının yansıması farklı renk tonlarını algılamamızı sağlar. Yansıyarak gözümüze ulaşan ışık, görme sistemimizde renk olarak algılanır ve tanımlanır.

Renk Tayfı (Renk Spektrumu): Beyaz ışık farklı dalga boylarından oluşur. Bu dalga boyları, bir prizma yardımıyla ayrılabilir. Renkleri ayrı ayrı görebileceğimiz bu renk kuşağı bir spektrumdur. Spektrum, beyaz ışık prizmadan geçerken elektromanyetik ışınımın, dalga boyununa göre dağılımıdır.

Rengin Oluşması İçin Gerekli Unsurlar

• Işık kaynağı
• Nesne
• Algılayıcı (göz)

Bu üç unsur rengin görülebilmesi için mutlaka olmalıdır aksi takdirde renk görülemez. Işık kaynağı, rengin var olabilmesi için gerekli en önemli unsurdur. Nesne ise rengin oluşumunda, ışığın üzerine çarparak yansıttığı cisimdir. Nesneler-cisimler renksizlerdir. Rengin oluşumu için gerekli olan üçüncü unsur olan algılayıcı ise, nesne üzerinden yansıyan ışığın dalga boylarının yakalanması ve renk olarak algılanması sağlar.

Renk Sıcaklığı Nedir?

Renk sıcaklığının birimi Kelvin’dir. Kelvin büyük ‘K’ ile sembolize edilir. Renk sıcaklığını, ışık kaynağından çıkan ışının içindeki renkli ışıkların oranı oluşturur. Sarı, turuncu, kırmızı renkler arttığında sıcaklık değeri düşmekte, mavi bileşenler arttığında ise sıcaklık değeri yükselmektedir.

Işık Kaynağı ve Renk Sıcaklığı

Işık kaynakları doğal ve yapay ışık kaynakları olarak ikiye ayrılır. Doğal ışık gün ışığı, ay ışığı gibi doğal olarak oluşan ışıktır. Doğal ışık, gün içerisinde farklı Kelvin değerlerine sahip olduğu gibi, yapay ışık kaynakları da kendi renk sıcaklıklarına sahiptir.

Renklerle Dijital Olarak Çalışma

Renk Sentezleri / Modelleri

Renklerin tonlarındaki tanımlamalar, kişiden kişeye değişiklik gösterebilir. Renkleri farklı algılamamız, renk konusunda büyük bir sorunu beraberinde getirmektedir. Renklerin belirli bir standarda getirilmesi, evrensel olarak rengi aynı tanımlayacak bir sistemin oluşması için renk modelleri geliştirilmiştir. Renk modelleri, renkleri doğru olarak gösterebilmek için sayısal bir veri olarak, ifade eden sistemlerdir.

Renk modelleri temel olarak, cihaz bağımsız renk modelleri ve cihaz bağımlı renk modelleri olarak ikiye ayrılır.

Cihaz bağımsız renk modelleri: CIE XYZ Renk Modeli, CIE L*C*H* Renk Modeli, CIE L*a*b* Renk Modeli, CIE L*u*v* Renk Modeli gibi renk modellerini içerir. Görme sistemimizdeki, renkleri algılama yöntemiyle ilişkilidir ve değişmez, sabit bir renk evrenidir.

Cihaz bağımlı renk modelleri: CMYK, RGB, HLS, HSV gibi renk modellerini içerir. Bu renk modellerinin, kullanıldıkları cihaza göre, renk alanları değiştiği, farklılık gösterdiği için cihaz bağımlı renk modelleri olarak isimlendirilirler.

Toplamsal Renk Sentezi (Additive Color Mix), RGB

Bu modele, eklemeli veya ışıksal renk modeli de denilir. Bu renk sentezinde ana renkler kırmızı, mavi ve yeşilden oluşur, bu renk sistemi RGB olarak isimlendirilir. RGB harfleri, bu sistemde kullanılan ana renklerin, İngilizce isimlerinin baş harflerinin kısaltmasıdır. Fotoğraf makineleri, monitörler, televizyonlar, tarayıcılar, bazı kişisel yazıcılar gibi dijital olarak renk üreten cihazların kullandığı renk sistemi RGB’dir. Ayrıca Web ortamında kullanılan renk formatı da RGB renk sentezidir.

Çıkarımsal Renk Sentezi (Subtractive Color Mix), CMYK

Çıkarımsal renk sentezinde, toplamsal renk sentezinin aksine renkler toplanmaz çıkarılır ve bu renk sentezinin ana renklerini Turkuaz (Cyan), Mor (Magenta) ve Sarı oluşturur. CMYK (Cyan, Magenta, Yellow, Black) kısaltması, çıkarımsal renk sisteminde kullanılan renklerin İngilizce isimlerinin baş harflerinden oluşur. (C)Cyan=Turkuaz, (M)Magenta=Mor, (Y)Yellow=Sarı, (K)Key=Siyah. CMYK, matbaa baskı sistemlerinde kullanılan bir renk modelidir.

RGB Renk Uzayları / Alanları

Renk uzayları / alanları, görünür spektrum içerisinde kalan renk aralıklarıdır. Renk uzayları, renk modellerinin birer varyantıdır.

sRGB

S harfi, standart anlamını taşır ve sRGB kullanılan ilk renk alanıdır. Monitörlerde, yazıcılarda ve web ortamında kullanılan sRGB renk alanıdır. Özellikle web ortamında kullanılır. Cep telefonu ve bilgisayar ekranlarının büyük bir kısmı sRGB renk alanı ile kullanılmaktadır.

AdobeRGB

AdobeRGB, oldukça geniş bir renk alanına sahiptir. AdobeRGB renk alanı, CMYK renk modelinin kullandığı renk alanından daha fazlasını içermektedir.