Sağlık Politikaları ve Planlamasının Aşamaları

Sağlık Planlaması

Sağlık hizmetleri, sağlık sorunları ile ihtiyaç ve beklentilerin ülkeden ülkeye hatta bölgeden bölgeye farklılık gösterebilmesi nedeniyle en zor planlanan ve uygulanabilen hizmetlerin başında gelmektedir.

Sağlık Bakanlığı, “sağlık politikaları ile sağlık hizmetinin kimler tarafından üretileceği, finansman kaynakları, hizmeti üretenlere ücretlerinin ödenme yöntemleri ve hizmetin nasıl satın alınacağı belirlendiğini” ifade etmektedir.

Sağlık planlaması ise kısaca “sağlık sistemi aracılığı ile sunulacak sağlık hizmetlerinin toplumun sağlık gereksinimlerini ülke ekonomisinin kaynakları ile karşılayacak şekilde dengeleyerek ve sağlık alanındaki teknolojik gelişmeleri dikkate alarak yapılan planlamalardır”.

Sağlık Planlaması Döngüsü

Sağlık planlaması döngüsünü “sağlık durumunun analizi, amaç ve hedefleri, kaynakların değerlendirilmesi, önceliklerin belirlenmesi, planların formüle edilmesi, programlama ve uygulama ve son olarak denetleme aşamaları” oluşturmaktadır.

Sağlık Hizmetleri Planlaması Süreci

Sağlık hizmetlerinin planlanması planlama yapılırken dikkate alınması gereken birçok farklı etkenden dolayı oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir.

Sağlık hizmetleri planlanması süreci:

Toplum sağlığı sorunlarının tanımlanmasını,

Karşılanmamış ihtiyaçların belirlenmesini,

İhtiyaçların karşılanabilmesi için gerekli kaynakların oluşturulmasını,

Gerçekçi ve uygulanabilir öncelikli hedeflerin belirlenmesini,

Hedeflenen planların gerçekleştirilmesi için yönetimsel eylemlerin projelendirilmesini,

Oluşturulan bu aşamaların izlenmesini ve değerlendirilmesini içermektedir. Planların uygulama aşamasında gözlemlemenin, kaydetmenin ve raporlamanın süreklilik arz eden bir sürecidir.

Sağlık politikalarının metodolojik hazırlıkları yapılırken önce sorunlar tanımlanmakta ve bu sorunlara zemin oluşturan şartlar analiz edilmekte, sorunu çözmeye yönelik politikalar geliştirilmekte, bu politikaları hayata geçirecek politik kararlar verilmekte, ardından bu kararlar uygulanmaktadır. Devamında, çizilen etik çerçeve içinde yürütülen bu politikaların sonuçları değerlendirilmektedir.

Oluşturulacak sağlık politikaları, stratejileri ve planlarının etkili bir şekilde müzakere edilmesi ve uygulanması sağlık sektörü dışındakiler de dâhil olmak üzere bütün paydaşların planlamaya dâhil edilmesi ile mümkündür.

Güçlü bir durum analizi sadece nüfusun epidemiyolojisi, demografik özelliklerini ve sağlık durumu gibi var olan özellikleri tanımlayan bir gerçekler derlemesi değildir. Bunlara ek olarak güçlü bir durum analizinin, mevcut ve gelecekteki potansiyel sağlık sorunlarını ve bunların belirleyicilerini beklenti ve ülkenin ihtiyaçlarına göre ayrıntılı bir şekilde ortaya koyması gerekmektedir.

Kapsamlı bir ulusal sağlık politikası, stratejisi ve planlamasının her türlü sağlık problemine hitap etmesi beklenmekte ve oluşturulacak her bir programın kullanılacak kaynaklar ile ilgili olarak gerçekçi bir yaklaşım kullanılarak oluşturulması gerekmektedir.

Bir sağlık sisteminin çeşitli düzeylerde etkin bir şeklide planlanması insanların ihtiyaçları, beklentileri ve genel ulusal öncelikler arasındaki uyumun sağlanması için önemlidir. Bu nedenle ulusal politikalar, stratejiler ve planlar yerel düzeyde stratejik ve operasyonel planlar ile bağlantılı olmalıdır.

Sağlık politikalarının sürekliliğinin sağlanması bu politikaların finanse edilmesi ile doğrudan ilişkilidir. Bu bağlamda politikalar oluşturulurken maliyet bilgileri ile bu sürecin desteklenmesi oldukça önemlidir. Çünkü farklı senaryolar için oluşturulacak farklı maliyet bilgilerinin etki maliyet temelinde karşılaştırılması kolaylaşacaktır.