Sağlık Kurumlarında Fiyatlandırma

Fiyat, mal veya hizmetin birim değerinin parayla ölçülmesidir.

Fiyatlandırma, kurumun ürettiği ürün ve hizmetlerin satış değerinin belirlenmesi işlemidir.

Sağlık hizmetlerinde fiyat; arz ve talep dengesizliği sebebiyle fiyat oluşumu tamamen serbest piyasa koşullarına bırakıldığında sonuçların sosyal devlet ilkesiyle bağdaşmayacak olmasından dolayı, pazarlama karması elemanları içerisinde en çok devlet düzenlemelerinden ve uygulamalarından etkilenendir.

Kurumların temel fonksiyonunun satış olması ve varlığını sürdürebilmesinin satışlardan sağlayacağı kâra bağlı olması nedeniyle, satılan malın doğru fiyatlanması, pazarlama faaliyetleri açısından çok önemlidir.

Fiyatları etkileyen faktörler; maliyet, talep, pazar koşulları, pazarlama amaçları, müşterilerin coğrafik yerleşimi ve devlet olmak üzere beş başlıkta toplanabilir.

Bir başka ayrıma göre fiyatlandırma kararlarını etkileyen faktörler, kontrol edilebilen ve kontrol edilemeyen faktörler olarak ikiye ayrılmaktadır. İçsel faktörler; maliyetler, pazarlama ve fiyatlandırma hedefleri, işletme kaynakları ve pazarlama karması elemanlarıdır. Dışsal faktörler ise; talep, pazarın yapısı ve rekabet, dağıtım kanalı, firmanın pazardaki gelişme aşamaları, ekonomik ve diğer çevresel etkenler, yasal ve politik düzenlemelerdir.

Fiyatlandırma politikası, kurumların ürün ve hizmetlerini karlı şekilde satabilmeye yönelik uygulamalarının tümüdür, firmanın uzun vadedeki fiyat anlayışını yansıtır ve en uygun geliri sağlayan fiyatları elde etme imkanı verir.

Kurumların uyguladıkları fiyatlandırma politikaları; Rekabetçi Fiyat Politikası, Tek Fiyat ve Pazarlıklı Fiyat Politikası, Fiyat İndirimi Politikası, Psikolojik Fiyat Politikası, Coğrafi Fiyat Politikası, Yeni Mamulün Fiyatlandırılması Politikası olmak üzere altı grupta toplanabilmektedir.

Fiyatlandırma yöntemleri: maliyete dayalı fiyatlandırma yöntemi, rekabete dayalı fiyatlandırma yöntemi ve talebe dayalı fiyatlandırma yöntemi olmak üzere üç grupta incelenebilir.

Kurumlar, sahip oldukları finansal güçleri ya da konumlarını kullanarak rekabete zarar verici uygulamalarda bulunabilmektedirler. Rekabete aykırı uygulamalar; yıkıcı fiyatlandırma, çapraz sübvansiyon, fiyat sıkıştırması ve aşırı fiyatlandırma olmak üzere dört temel gruba ayrılmaktadır.

Türkiye’de 5510 sayılı Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında; SGK mensupları için Sağlık Uygulama Tebliği (SUT), yeşil kart ve aktif memurlar için Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği ve özel hastaneler için Türk Tabipleri Birliği tarafından yayınlanan özel hastaneler yönetmeliğine göre fiyatlandırma yapılmaktadır.

Türkiye’de sağlık kuruluşlarının fiyatlandırma uygulamaları temel olarak devlet düzenlemelerine bağlı uygulamalar, dernek ve birlik düzenlemelerine bağlı uygulamalar ve piyasa koşullarına bağlı uygulamalar biçiminde sınıflandırılabilir. Sağlık sektörünün yapısının karmaşık olması ve hizmet çeşitlerinin fazla olması nedeniyle fiyatlandırma uygulamalarının açık bir biçimde ortaya konması güçtür. Fiyatın devlet tarafından düzenlenmesi durumunda toplumsal ve politik amaçlar ekonomik amaçlardan önemli hale gelmektedir. Bazı sağlık hizmetleri, söz konusu hizmetleri sunan kuruluşların oluşturduğu dernek ve odaların düzenlemelerine bağlı olabilmektedir. Pazar koşullarına bağlı olan uygulamalarda fiyatların; ekonomik koşullar, tüketicilerin fiyat -hizmet kalitesi ilişkilerini algılaması, rekabet, talebin düzeyi ve ihtiyaçların ne derecede acil dolduğu gibi faktörlere göre düzenlendiği görülmektedir.