Sağlık Kurumlarında Maliyetler

Sağlık kurumlarında maliyet yönetimi açısından öncelikle maliyet kavramının bilinmesi gerekir. 2. Ünite’de sağlık kurumlarında maliyetler tanıtılacaktır. Bu ünite sonunda öğrenci, sağlık kurumundaki;

Maliyet, gider, harcama ve zarar olmak üzere temel kavramları tanımlayacak, aynı zamanda aralarındaki ilişkiyi kurabilecek,

Maliyetleri çeşitli şekillerde sınıflandıracak, birbirinden farklarını ayırt edebilecek,

Hizmet üretim maliyeti unsurlarını kavrayacak,

Hizmet maliyeti unsuru olarak; direkt ilk madde ve malzeme maliyetleri, direkt işçilik maliyetleri ve genel hizmet maliyetlerini ayrıştıracaktır.

Sağlık Kurumlarında Maliyet Kavramı ve Tanımı

Sağlık kurumlarında maliyet yönetimi ders kitabı kapsamında 2. Ünite’de öncelikle maliyet kavramı üzerinde durulacaktır. Günümüzde sağlık kurumlarında maliyetlerin doğru ve zamanında belirlenmesi için gelişmiş teknolojilerin yanı sıra uzman birim ve kişilerden yararlanılmaktadır. Temelde maliyet, gider ve harcama kavramlarını tanımını anlamak gerekir. Kavramlar arasındaki ilişkiyi doğru kurmak esastır. Daha sonra maliyetlerin sınıflandırılması yapılarak incelenmesi maliyetlerin tanıtımını kolaylaştırma amacına hizmet etmektir.

Sağlık Kurumlarında Maliyetlerin Sınıflandırılması

Hizmet üretim hacmindeki değişimler maliyetler; sabit maliyet, değişken maliyet ve karma maliyet olarak üçe ayrılmaktadır. Hizmete maliyetler ya direkt (doğrudan) ya da endirekt (dolaylı) olarak yüklenirler. Hizmet üretim maliyeti ya toplam hesaplanarak birime oranlanır, birim hizmet başına maliyet elde edilir veyahut birim hizmet maliyeti hizmet miktarı ile çarpılarak toplam hizmet maliyeti elde edilir. Maliyetler kapsamına göre, tam maliyet ve değişken maliyet olarak sınıflandırılır. Zaman faktörü devreye girdiğinde ise tarihsel olarak bilinen fiili (tarihsel) maliyet ve standart maliyetten söz edilebilir. Hatta bu sınıflamaya tahmini maliyet de eklenebilir. Maliyetlerin yönetimi açısından sorumluluk merkezi kontrolünde olup olmadığı belirleyicidir.

Görüldüğü üzere maliyetler çok şekilde sınıflandırılabilmektedir. Bu sınıflamaları yapmanın amacı, maliyetin ne olduğunu en iyi şekilde anlatabilmek içindir. Maliyeti öğrendikten sonra 2. Ünite kapsamında hizmet maliyeti unsurlarını tanımak yararlı olacaktır.

Sağlık Kurumlarında Hizmet Maliyeti Unsurları

Hizmet üretim maliyetini; temelde direkt ilk madde ve malzeme maliyeti, direkt işçilik maliyeti ve genel hizmet maliyeti oluşturmaktadır. 2. Ünite ile diğer ünitelerin ilişkini kurabilmek açısından bu ünite kapsamında maliyetin neyi ifade ettiğinin farkına varılması amaçlanmıştır. Söz konusu amaca ulaştıktan sonra öğrenci maliyetleri yönetmeyi kolaylıkla öğrenebilecektir.

Yukarıda yapılan maliyet sınıflamalarına ek olarak; fonksiyonlara, gider yerlerine (maliyet merkezlerine) ve gider çeşitlerine göre de sınıflandırma yapılabilmektedir.

İşletme Fonksiyonlarına Göre Maliyetler

Giderler işletme fonksiyonlarına göre; tedarik (satın alma), üretim, araştırma ve geliştirme, pazarlama, satış ve dağıtım, genel yönetim ile finansman olarak sınıflandırılır.

Maliyet Merkezlerine (Gider Yerlerine) Göre Maliyetler

Maliyet merkezleri genel olarak esas (temel, birincil) maliyet merkezleri ve destek (yardımcı, ikincil) maliyet merkezleri olarak ayrılır. Muhasebe sistemi içerisinde maliyet merkezleri; Esas Hizmet Üretim Gider Yerleri,

Yardımcı Hizmet Üretim Gider Yerleri, Yardımcı Hizmet Gider Yerleri, Yatırım Gider Yerleri, Üretim Yerleri Yönetimi Gider Yerleri, Araştırma ve Geliştirme Gider Yerleri, Pazarlama Satış ve Dağıtım Gider Yerleri ile Genel Yönetim Gider Yerleri olarak sıralanmıştır.

Maliyet Çeşitlerine (Giderlerin Çeşitlerine) Göre Maliyetler

Muhasebe sistemi içerisinde maliyet çeşitleri ise; İlk Madde ve Malzeme Giderleri, İşçi Ücret ve Giderleri, Memur Ücret ve Giderleri, Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler, Çeşitli Giderler, Vergi Resim ve Harçlar,

Amortismanlar ve Tükenme Payları ile Finansman Giderleri olarak sıralanmıştır.

Sağlık Kurumlarında Maliyet Yönetimi ders kitabı kapsamında başka ünitelerde yineleme olmaması açısından fonksiyonlar, gider çeşitleri ve gider yerleri ile maliyet giderlerinin dağıtımı konusu ayrıntılı bir şekilde inceleneceğinden bu ünite kapsamında sadece farkındalık yaratmak amaçlanmıştır.