Sağlık Kurumlarında Yatırım Kararları

Sağlık kurumları işletmeleri; yapılan hizmetler bakımından çok çeşitli işlemlerin yapıldığı, teknolojik yönden son gelişmelere ayak uydurabilir nitelikte ve hitap ettikleri alan bakımından insan sağlığını ilgilendirmesi yönüyle özel önemi olan işletmelerdir. Bu koşullar altında sağlık kurumlarıyla ilgili yatırım projeleri değerlendirilirken, ekonomiklik, kârlılık ve verimlilik yanında teknoloji uyumu, insan sağlığına uygunluğu ve sağlık taleplerine cevap verebilme niteliği öncül kararlardan olmalıdır.

Hastane binaları, sağlık kurumuna gerekli araziler, makine ve teçhizatlar, ambulanslar, ambulans uçaklar, oluşturulan laboratuvarlarla ilgili verilen kararlar bunlarla ilgili yapılan yatırım projeleri analizleri ve yatırımların yapılması sağlık işletmelerinin sermaye bütçelemesi kararlarıdır.

Sağlık kurumları işletmelerinin duran varlıklara yaptıkları bu yatırımlar, bir yıldan uzun süreli kararlardan oluşmaktadır. Bu alandaki yatırımlar yaşamsal önem taşıdığından, sağlık kurumlarında duran varlıklara yapılan yatırımlar riskler ve hatalardan uzak kararlar olmalıdır. Hataları düzeltme güçlüğü başlangıçtaki kararları etkilememeli, sermaye bütçelemesi kararlarında riskleri engelleyebilecek proje değerlendirme çalışmalarına ağırlık verilmelidir.

Sağlık kurumlarının proje ve yatırımları değerlendirme ve peşin yatırım veya satın alma, borçlanarak yatırımlara girişme ve leasing yapma gibi seçenekleri değerlendirmesi finansal seçenekleri arasındadır. Sakıncaları olmasına karşın leasing; sağlık kurumları işletmeleri için teknolojiye ayak uydurmaları açısından en uygun finanslama yöntemlerinden biri olabilir.

Sağlık kurumlarındaki duran varlık yatırımları, birbirinden bağımsız olamayan, bütünlük arz eden pahalı yatırımlardır.Bu nedenle kısa vadeli yabancı kaynaklarla finanse edilemeyen yatırımlardır.Sermaye bütçelemesi kararlarında, yatırım projesinin maliyeti, ekonomik ömrü, nakit girişleri, hurda değeri, nitelikleri vb. ayrıntılı olarak analiz edilmelidir.

Bu bağlamda yatırım projelerinin özellik ve içeriklerine göre statik ve dinamik yöntemler kullanılırken, paranın zaman değeri kesinlikle dikkate alınmalıdır. Bu nedenle örneğin Geri Ödeme Süresi Yöntemi kullanılırken paranın zaman değerini dikkate alan İskonto Edilmiş Geri Ödeme Süresi Yöntemiyle daha doğru sonuçlara ulaşılabilir.Bu görüşle gerektiğinde birden fazla yatırım projesi yöntemi kullanılarak alınan yatırım kararları, sağlık kurumları için daha rasyonel ve daha faydalı olacaktır.

İskonto edilmiş geri ödeme süresi yönteminde net nakit akışlarına iskonto faktörü uygulayarak ner bugünkü değeri bulunur. Geri ödeme süresi yöntemindeki gibi kümülatif toplamları yardımıyla yatırımın hangi yıl geri ödemeyi gerçekletireceği hesaplanır.

Bir yatırımın net bugünkü değeri, yatırımın ekonomik ömrü boyunca elde edeceği nakit girişlerinin bugünkü değeri ile yatırım tutarı arasındaki farka eşittir.

Karlılık endeksi yöntemi paranın zaman değerini dikkate alan dinamik bir yöntem olup bir açısında yatırım fayda maliyet oranı olarak da adlandırılır.Karlılık endeksi yatırımın ekonomik ömrü boyunca sağlayacağı para girişlerinin belirli bir iskonto oranı üzerinden bugünkü değerinin , yatırımın gerektirdiği para çıkışının bugünkü değerine oranıdır.

İç verim oranı iç karlılık oranı veya iç getiri oranı olarak da adlandırılır ve nakit girişlerinin bugünkü değerini toplamını nakit çıkışlarının bugünkü değeri toplamına eşitleyen iskonto oranıdır.

Belirsizlik şartları altında sermaye bütçelemesinde üç temel yöntem kullanılmaktadır. Bunlar olasılılık dağılımları ile beklenen getiri ve riskin karşılaştırılması, belirlilik katsayısı yöntemi ve riske göre düzeltilmiş iskonto oranı yöntemleridir.