Sağlık Kurumlarında Hasta ve Çalışan Güvenliği

Hasta ve çalışan güvenliği birbiri ile yakından ilişkili kavramlardır. Hasta güvenliği, sağlık hizmetlerinden kaynaklanan hata, zarar ve advers sonuçlardan kaçınılması ve önlenmesidir. Çalışan güvenliği ise, çalışanların huzursuz hissetmeyecekleri güvenli ortamlarda, yüksek güdü ile çalışmalarını hedefler. Dolayısıyla hasta ve çalışan güvenliği, hasta ve çalı şanların zarar görmesine neden olabilecek her türlü işlem ve süreçlerle ilgili alınacak tedbir ve iyileştirme uygulamalarına yönelik faaliyetler olarak tanımlanabilir. Hasta ve çalışan güvenliği ile hasta ve çalışanların güvenliğini tehdit eden olay, advers olay, hata, kaza, zarar ve risklere karşı korunmaları amaçlanır. Hasta ve çalışan güvenliği; hasta kimliğin in doğrulanması ve renkli kodlardan yararlanma, düşme riski, ilaç güvenliği, enfeksiyonların kontrolü ve önlenmesi, atık güvenliği, tesis güvenliği, doğru transfüzyon uygulamaları , radyasyon güvenliği, güvenli cerrahi, ekip içi iletişim, tıbbi hataların bildirimi ve yönetimi ile hasta ve çalışan hakları konul arını kapsamına alır. Bu kapsamda hasta güvenliğinin kabullenilmesi anlamına gelen hasta güvenliği kült ürü de önemlidir. Bir kurumda hasta güvenliği ile ilgili davranışları kapsayan değer yargılarını, inançları ve kuralları kapsamaktadır.

Hastalara uygulanan tanı ve tedavi işlemlerinden önce, yapılan herhangi bir işlem ya da testten önce, ilaç ve kan/kan ürünü verilmeden önce , hasta transferi esnasında mutlaka kimlik doğrulanması yapılmalıdır. Bu bağlamda hastanelerde kimlik doğrulamada renkli kol bantları kullanılmaktadır. Ayrıca hastanelerde acil durum uyarı sistemi kurularak riskler belirlenmekte ve risklere karşı önlemler alınmaktadır. Bu kapsamda kullanılan renkli kodlar, acil durumlara göre kurum çalışanlarının haberdar olmasını sağlamakta, risk ortaya çıktığında iletişim olanağı tanımakta, açık ve kısa mesaj vermekte, doğru müdahaleye hız kazandırmakta, paniği engellemekte, acil durumlara karşı hazırlıklı olmayı ve hasta ile çalışan güvenliğini sağlam aktadır. Hastanelerde hasta güvenliğinin sağlanması için hastalara zarar veren ya da vermesi olası olayların kontrolünün sağlanması ve dersler çıkartılarak benzer olayların tekrar olmasının önlenmesi amacıyla güvenlik raporlama sistemi oluşturulmalıdır. Bu sistem, hasta ve çalışan güvenliğini tehdit eden olaylara karşı koruyucu görev üstlenmektedir. Ayrıca hasta ve çalışan güvenliğine yönelik olarak hastanelerde acil durum uyarı sistemi kurularak riskler belirlenmekte ve risklere karşı önlemler alınmaktadır. Bu çerçevede renkli kodlar olarak; mavi kod (2222), pembe kod (3333) ve beyaz kod ( 1111) kullanılmaktadır. Bu konuda diğer önemli bir kavram hasta haklarıdır. Hasta hakları; nitelikli sağlık hizmeti alma, seçim yapma, kendi kaderini belirleme, bilinci açık olmayan ve yasal olarak yeterliliği bulunmayan has taya yaklaşım, hastanın isteği üzerine yapıla n girişimler, bilgilenme, gizlilik, sağlık eğitimi, onurunu koruma ve dinî destek hakları olarak belirtilmektedir. Hasta hakları da hastaların korunmasını amaçlar. Türkiye’de hasta hakları Sağlık Bakanlığınca 1 Ağustos 1998 tarihinde yayınlanan “Hasta Hakları Yönetmeliği” ile yasal olarak düzenlenmiştir. Bu Yönetmeliğin amacı; sağlık kurumlarında hasta ve çalışan güvenliği kapsamında güvenli hizmet sunumu ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanmasına, hizmet sunumunda kalitenin artırılmasına, sağlık kurumunda hasta ve çalışanlar için olası risklerin belirlenmesine, bu risklerden korunmak için uygun yöntem ve tekniklerin tespit edilmesine ve hizmet içi eğitimler ile güvenli hizmet ve çalışma ortamı sürdürülebilirliğinin sağlanmasıdır.