Sağlık Kurumlarında Poliklinik ve Klinik Hizmetleri

Sağlık kurumlarında poliklinik ve klinik hizmetleri hem sunulan hizmet hacmi hem de sağlık kurumlarında kapladığı fiziksel alan açısından önemi büyük hizmetler olma özelliği göstermektedirler.

Sağlık Kurumlarında Poliklinik Hizmetleri

Poliklinikler; ayaktan muayene, tetkik, teşhis ve tedavi hizmetlerinin yapıldığı hastaların yataklı tedavi kurumlarında ilk müracaat üniteleridir. Polikliniklerde, muayene esnasında hastaların mahremiyetinin korunması ve gizliliğe saygı gösterilerek işlem yapılması esastır. Poliklinik hizmetlerinin yönetiminde sağlık personeli, halkın geleneklerine ve ahlaki değerlerine saygı göstermelidir. Poliklinik hizmetlerinde ilk gelen hizmeti ilk alır ilkesi geçerlidir. Polikliniklerde, muayenenin hangi saatte başlayıp biteceği baştabiplik tarafından belirlenerek duyurulur ve belirlenmiş olan saatlerde kesintiye uğramadan devam ettirilir. Polikliniklerde bir günde kaç hastaya bakılacağı mevcut branş sayısına, bu branşlardaki hekim sayısına ve hizmet gereklerine göre baştabiplikçe belirlenebilir.

Polikliniklerde bulunması gerekli bölümler ve birimler: Genel olarak poliklinikler olması gereken bölümler ve birimler şunlardır: bekleme salonu, muayene ve dinlenme odaları, poliklinik sekreterliği birimi .

Polikliniklerin çalışma usul ve esasları: Polikliniklerde, muayene işlemleri için hekimin ve hastaların bürokratik işlemlerini kolaylaştırmak, muayene sürecinin düzenli olmasını sağlamak, hastaları süreçlerle ilgili bilgilendirmek gibi faaliyetleri yerine getirmek üzere bir tıbbi sekreter görevlendirilmelidir. Poliklinikler tetkik istemlerinin poliklinikten yapılacak ve yine sonuçların poliklinik odasında bulunan bilgisayardan görünecek şekilde düzenlenirler. Polikliniklerde karşılaşılabilecek karışık vakalara, laboratuvar tetkikleri bittikten sonra, uygun bir saatte tecrübeli hekimlerin görmelerine imkân sağlanmalıdır. Polikliniklerde hastalar muayene olmayı tercih ettikleri hekimlere yönlendirilir ve tıbbi açıdan bir sakınca olmadığı durumlarda da tedavinin aynı hekim tarafından yapılması için gerekli düzenlenmeler yapılır. Hekim listesinin değişmesinin veya hekimin zorunlu olarak odadan ayrılmasının gerektiği durumlarda hastalara gerekli bilgi poliklinik sekreterleri ya da ilgili personel tarafından zamanında bildirilir.

Türkiye’de poliklinik hizmetlerinin durumu: Türkiye’de 2002 -2017 yılları arasında yataklı sağlık kurumu sayısı kimi zamanlarda düşüşler olmakla birlikte genel olarak artış eğilimi göstermektedir. Hastaneler klinik hizmetlerden çok poliklinik hizmetlerin ağırlıkla sunumuna yönelmeye başlamışlardır. Bu durumun temel olarak iki sebebi bulunmaktadır:

1) Tıbbi bilgi ve teknolojideki gelişmelerin önceden kliniklerde yapılması gereken çoğu tedavinin ayaktan yani polikliniklerde yapılabilmesini mümkün hâle getirmesi,

2) Hastaların yatırılarak tedavisi pahalı ve maliyetleri önemli ölçüde artırdığı için hastane yönetimlerinin poliklinik hizmetlerini daha kârlı görmeleri.

Sağlık Kurumlarında Klinik Hizmetleri

Sağlık kurumlarında hastalara sağlık hizmetleri sunumunun yatırılmaları suretiyle gerçekleştirildiği birimlere klinik ya da servis adı verilmektedir. Kliniklerin isimlendirilmesi genellikle 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun’unda geçen uzmanlık alanları dâhilinde yapılmaktadır.

Temel olarak klinik hizmetleri yönetiminde dikkat edilmesi gereken önemli noktalar şunlardır:

1) Ekip çalışması,

2) İyi bir sağlık personeli -hasta ilişkisi,

3) Hasta güvenliği,

4) Çalışan güvenliği,

5) Hastaya en iyi koşullarda, güvenilir araçlarla isabetli teşhisi koyarak tedavinin mümkün olduğunca hızlı bir şekilde sağlanması,

6) Kliniklerin yerleşiminin iyi olması.

Kliniklerde bulunması gerekli bölümler: Temel olarak bulunması gereken bölümler şunlardır: hasta odaları, kirli ve temiz çamaşır odaları, ilaç ve tıbbi malzeme odası, tıbbi cihaz odası, muayene ve müdahale odası, hemşire istasyonu, ilaç hazırlama bölümü, hekim, hemşire ve yardımcı personel odaları.

Klinik hizmet yöneticileri: Kliniklerde hekimlik ve hemşirelik hizmetleri yöneticileri kısaca şunlardan oluşmaktadır: Başhekim veya tıbbi direktör, klinik idari ve eğitim sorumusu, sağlık bakım hizmetleri müdürü ve sorumlu hemşire.

Türkiye’de klinik hizmetlerinin durumu: Türkiye’de hastanelerde yatan hasta sayısı her geçen yıl atmakla birlikte bu artış sadece sayısal bir artıştır ve hastanelere müracaat eden kişi sayısına göre yatan hasta oranları her geçen yıl düşmektedir. Türkiye’de hastanelere müracaat sayısı açısından yatan hasta oranı sıralamasında özel hastaneler ilk sırada, üniversite hastaneleri ikinci sırada ve Sağlık Bakanlığı hastaneleri ise yatan hasta oranlarında son sıradadır. Türkiye’de yatak doluluk oranı sıralamasında üniversite hastaneleri ilk sırada yer alırken, ikinci sırada Sağlık Bakanlığı hastaneleri ve son sırada özel hastaneler yer almaktadır. Yatak doluluk oranı açısından Türkiye’de hastaneler atıl kapasite ile çalışmaktadır.