Sağlık Kurumlarında Hasta Bakım Hizmetleri
Sağlık Kurumlarında Hasta Bakım Hizmetleri Yönetimi
Sağlık hizmetleri sunan kurumlarda hasta bakım hizmetleri tipik olarak en geniş sunulan hizmetlerdir. Hasta bakım hizmetleri, hekimler tarafından önerilen tıbbi tedavi doğrultusunda, hasta hak ve mahremiyetine uygun olarak sunulan hasta odaklı, etkin, hızlı, etkili, kaliteli, uygulanabilir, sosyal ve psikolojik yaklaşımların da kullanıldığı bakım hizmetlerinin tümü olarak tanımlanabilir.
Hasta Bakım Hizmetlerinin Uygulayıcısı Olarak Hemşirelik Mesleği ve Hemşirelik İşlevleri
Sağlık hizmetlerinin ayrılmaz bir parçası olarak hemşireler; hastanelerde çalıştığı birimdeki tedavi ve bakım uygulamalarından birinci derecede sorumludur. Hemşirelik hizmetleri bağlamında sunulan mesleki etkinlikler üç başlık altında incelenebilir:
- Hemşirenin kendi kararıyla veya özerk olarak yürüttüğü hizmetler,
- Hekimin tedavi planına göre yürüttüğü hizmetler,
- Diğer sağlık profesyonelleri ile iş birliği içinde yürüttüğü hizmetler.
Yapılan araştırmalar modern hemşireliğin kullandığı 13 işlevi (rolü) olduğunu göstermektedir. Bunlar: Genel kabul gören altı hemşirelik işlevi (bakım verme, eğitim, araştırma, yöneticilik, karar verme ve hastayı savunuculuğu) ile benimsenmesi daha sınırlı kalan yedi hemşirelik işlevinden (iletişim ve eş güdüm sağlama, rehabilitasyon, tedavi, kariyer geliştirme, özerk ve sorumluluk sahibi olma, danışmanlık) oluşmaktadır.
Hemşirelikte Unvanlar
Meslek unvanı: Unvanlar mesleki eğitim ve deneyim açısından meslek üyeleri arasındaki farklılıkları ortaya koymak için kullanılmaktadır.Örgütsel unvanlar: Sağlık kurumlarında örgütsel unvanlar, kurumun kamu ya da özel sağlık kuruluşu olup olmaması, kurumun yönetim politikaları ve işleyiş özelliklerine göre farklılaşmaktadır.
Kadro unvanları: Kadro unvanları, unvan verilen kişinin yaptığı iş, yetki ve sorumluluklar, aldığı ücret, kazandığı deneyim ve eğitim düzeyleri açısından farklılıkları yansıtır ve kişiye yapılan kurumsal ödeme ile ilgilidir.
Sağlık Kurumlarında Hasta Bakım Hizmetleri Organizasyonu
Sağlık hizmeti sunan kurumların büyüklüğü, karmaşıklığı, dağınık ya da tek merkezli yapısı gibi faktörler bakım hizmetlerinin ve dolayısıyla hemşirelik hizmetlerinin organizasyon yapısını etkilemektedir.
Sağlık Kurumlarında Hasta Bakımı Organizasyon Modelleri
Hasta bakım organizasyon modellerinin nihai amacı, hasta bakım kalitesini artırmak, aynı zamanda hemşirelerin profesyonel rollerini ve sorumluluklarını dikkatlice tanımlayarak hemşirelik uygulamalarını geliştirmek ve aynı zamanda hemşirelerin performans izleme ve değerlendirmelerde hesap verebilirliklerini artırmaktır. Hasta bakım organizasyon modelleri hemşireler için bir rehber görevi gören ve hemşirelik uygulamalarının örgütsel öncelikler ve profesyonel değerlerle uyumunu teşvik eden çok bileşenli bir sistemlerdir.
Hemşirelik çalışmalarının sınırlarını belirlemek için dört geleneksel hasta bakım organizasyon modeli - fonksiyonel hemşirelik, ekip hemşireliği, bütüncül (holistik) hasta bakımı ve primer hemşirelik bakımı- kullanılmıştır.
Ayrıca son yıllarda alternatif hemşirelik bakım modelleri - vaka yönetim modeli, hasta bakımında sinerji modeli, uygulama ortaklığı / bakım ikilisi, farklılaştırılmış hemşirelik uygulamamaları geçişli bakım modeliuygulanmaya başlanmıştır.
Fonksiyonel Hemşirelik
Fonksiyonel hemşirelik bakım sisteminde, görevler hasta bakımı ihtiyaçlarına göre bölünmüş ve bir grup hemşire ve yardımcı hemşire arasında dağıtılmıştır.
Ekip Hemşireliği
Bu yöntemde, serviste bulunan yatak sayısı, servisin büyüklüğü, yatak doluluk oranı, benzer tanısı olan hastaların birbirine yakın yataklarda yatması, hasta sayısı gibi faktörler göz önüne alınarak; hastaya bütüncül bakım sunmak üzere, bakım ile ilgili görevlerin paylaşıldığı bir ekip oluşturulur. Ekip üyeleri, ekip liderinin yönlendirmeleriyle, her hastanın bireysel bakım gereksinimleri doğrultusunda, hastaya bütüncül bakım sağlarlar.
Bütüncül (Holistik) Hasta Bakımı
Bu yaklaşım, bir vardiyası boyunca hemşirenin bir veya birden fazla hastanın bakımından bütünüyle sorumlu olmasını içermektedir.
Primer Hemşirelik
Primer hemşirelik “profesyonel hemşirelerin ilgi odağı işler değil, hastalardır” felsefesi üzerine kurulmuştur. Primer hemşire sorumluluğunu aldığı 4-6 hastanın servise kabulünden taburculuğa kadar tüm hastane yatış sürecinde 24 saatlik bütün bakım gereksinimlerinden sorumludur.
Uygulama Ortaklığı / Bakım İkilisi
Uygulama ortaklığı; ekip hemşireliği ile holistik hasta bakımı yönteminin birlikte uygulanmasıdır. Bu modelde bir uzman (kıdemli) hemşire ile yeni mezun bir hemşire ya da hasta bakıcı birlikte uygulama ortağı olur ve aynı çalışma saatlerinde aynı hastanın bakımından sorumlu olurlar.
Farklılaştırılmış Hemşirelik Uygulamaları
Farklılaştırılmış hemşirelik uygulamaları, hemşirelerin eğitim, deneyim ve becerilerine göre rol ve işlevlerine odaklanan ve hemşirelik iş gücünden yüksek düzeyde faydalanmayı amaçlayan yeni geliştirilmiş bir yöntemdir.
Vaka Yönetimi Modeli
Hasta bakımında vaka yönetimi; belirli bir zaman periyodunda hastaların ana tanılarına göre tahmin edilen ve ulaşılmak istenen bakım sonuçlarını elde etmek için kanıta dayalı multidisipliner bakım haritalarının kullanıldığı, modern yönetim teorileri doğrultusunda geliştirilen bir hasta bakım organizasyon modelidir.
Sinerji Modeli
Bu modelde, hemşireliğin amacı “hastayı hasta tarafından tanımlandığı şekilde optimal bir sağlık seviyesine getirmektir” ve “hasta, klinik birim veya sistemin ihtiyaçları ve özellikleri bir hemşirenin yetkinlikleri ile eşleştirildiğinde” başarılır.
Geçişli Bakım Modeli
Bu model kronik hastalığa sahip yüksek riskli yaşlı hastaların, hastane bakım sürecinin, hastaneden eve transferinin ve evde bakımının yönetilmesi ve bakımın sürekliliğini sağlamak amacıyla geliştirilmiştir.