Özel Sağlık Kurumları Mevzuatı
Hukuk kurallarının nasıl meydana geldiklerini ve kimler tarafından yapıldığını göstermek için “hukuk doğuran kaynaklar” tabiri kullanılırken hukuk kurallarının ortaya çıkış şeklini gösteren kaynaklara ise “hukukun şekli kaynakları” denilmektedir.
Hukukun şekli kaynakları, asli ve yardımcı hukuk kaynakları olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Yardımcı kaynaklar, doktrin denilen bilimsel kaynaklar ve içtihat denilen yargı kararlarından oluşur. Asli kaynaklar ise hâkimin uygulamak zorunda olduğu doğrudan başvurulan kaynaklardır ve asli kaynaklar da kendi içinde ikiye ayrılırlar. Bunlar yazılı asli kaynaklar ve yazısız asli kaynaklardır. Yazısız kaynaklar, örf ve âdet hukukudur. Hukukun yazılı kaynakları ise devletin yetkili organlarınca oluşturularak yürürlüğe konulan bütün hukuk metinlerinden oluşmaktadır. Anayasamızda hangi yazılı hukuk kurallarının hangi organ veya makam tarafından çıkarılacağı belirtilmiştir. Yazılı hukuk kurallarının bütününe hukuk dilinde “pozitif hukuk” veya “mevzuat” denilmektedir.
Yazılı hukuk kuralları arasında hiyerarşik bir ilişki, yani astlık‐üstlük ilişkisi mevcuttur. Normlar hiyerarşisi denilen bu sistemde her yazılı hukuk kaynağı geçerliliğini kendinden önce gelen kaynaktan alır. Aynı şekilde hiçbir yazılı kural kendinden önce gelen yazılı kurala aykırı olamaz. Anayasa, hiyerarşik düzende en üst derecede yer alır. Anayasayı kanunlar takip eder. Yani kanunlar, Anayasa'ya aykırı olamayacakları gibi geçerliliklerini de Anayasa'dan alırlar. Hiyerarşinin üçüncü basamağını tüzükler oluşturur. Tüzükler de geçerliliğini kanunlardan aldığı için kanunlara aykırı olamazlar. Son basamakta ise yönetmelikler vardır. Yönetmeliklerin dayanağı da kanun veya tüzük olduğu için bunlara aykırı bir yönetmelik yapılamaz. Kısacası kanunlar ve kanun güzünde olan diğer kaynaklar anayasaya, tüzükler kanunlara, yönetmelikler de tüzük ve kanunlara aykırı olamazlar
Genel olarak hukukun kaynakları için geçerli olan hususlar, özel sağlık kurumları mevzuatı için de geçerlidir. Sağlıkla ilgili yazılı hukuk kuralları “sağlık mevzuatını” oluşturur. Bunlar sağlık kurumları, sağlık hizmetleri ve sağlık personelini ilgilendiren kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge gibi pek çok yazılı hukuk kurallarından oluşur.
Özel sağlık kurumlarını ilgilendiren mevzuatın başında Hususi Hastaneler Kanunu ve buna dayanılarak çıkarılan Özel Hastaneler Tüzüğü gelmektedir. Özel hastaneler ile ilgili düzenlenmiş bir diğer yazılı hukuk kaynağı Özel Hastaneler Yönetmeliği’dir. Özel hastaneler dışındaki diğer özel sağlık kurumları için ise Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik düzenlenmiştir. Son olarak ağız ve diş sağlığı hizmetleri yürüten özel sağlık kuruluşları için de Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik hüküm altına alınmıştır.
Hususi Hastaneler Kanunu’nun 1. maddesine göre özel hastaneler; “Devletin resmî hastanelerinden ve hususi idarelerle belediye hastanelerinden başka, hasta tedavi etmek veya yeni hastalık geçirmişlerin zayıflarını yeniden eski kuvvetlerini buluncaya kadar sıhhi şartlar içinde beslemek ve onlara doğum yardımlarında bulunmak için açılan ve açılacak olan sağlık yurtları” olarak tanımlanmıştır. Özel hastanelerin hangi şartlarla açılacağı, kullanılacağı ve kapanacağı gibi konular Hususi Hastaneler Kanunu’nda belirtilen hükümlere göre gerçekleşecektir.
Hususi Hastaneler Kanunu’nda özel hastanelerin açılma şartları, teşkilatları ve görevleri hakkında genel birtakım hükümler düzenlenmiş daha ayrıntılı olarak düzenlenmesi gereken hükümler için Özel Hastaneler Tüzüğü’ne ve Özel Hastaneler Yönetmeliği’ne göndermelerde bulunulmuştur.
Kaynak israfı ve atıl kapasiteye yol açılmaksızın ülke düzeyinde dengeli, verimli ve kaliteli sağlık hizmeti sunulmasını sağlamak üzere ayakta teşhis ve tedavi yapılan özel sağlık kuruluşlarını ilgilendiren huşularda Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik hüküm altına alınmıştır. Bu Yönetmelik, A Tipi, B Tipi ve C Tipi tıp merkezlerini, A ve B tipi poliklinikleri, laboratuvar, müessese ve muayenehaneler ile bu kuruluşların işletenlerini kapsamaktadır.
Özel sağlık kuruluşları tarafından verilen sağlık hizmeti türlerinden biri de ağız ve diş sağlığı hizmetleridir. Bu tür sağlık hizmeti verecek olan özel sağlık kuruluşlarının tabi olacakları mevzuat türü Ağız ve Diş Sağlığı Hizmeti Sunulan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik'tir. Yönetmelik kapsamındaki özel sağlık kuruluşları, A tipi ağız ve diş sağlığı merkezleri, A tipi poliklinikler ve muayenehanelerden oluşmaktadır.