Sağlık Ekibi Üyesi Olarak Eczacı

Eczacılık Nedir?

Eczacılık; ilacın üretiminden tüketimine kadar geçen aşamaların tümüdür. TDK’da ise; “İlaçların ve kozmetik ürünlerin üretimi, çözümlenmesi, etkinlik ve güvenilirliği ile ilgili çalışmaları yürüten, bu ürünlerin kullanıcılara iletilmesini sağlayan, ilaç ve sağlıkla ilgili konularda danışmanlık hizmeti veren sağlık mesleği ” olarak tanımlanmaktadır.

Dokuz Yıldızlı Eczacı

Dünya Sağlık Örgütü ’nün “Geleceğin Eczacısını Hazırlamak ” isimli Vancouver Raporu ’nda ( 1997 ) eczacılık mesleğinde bulunması gereken yedi önemli özellikten bahsedilmektedir. Dünyada sağlık sistemlerine göre eczacının taşıması gereken bu özellikler; farmasotik bakım veren, karar veren, iletişim kuran, lider, yönetici, yaşam boyu öğrenen ve yaşam boyu öğreten olarak sayılmaktadır. Son yıllarda araştırmacı, girişimci özellikleri de eklenmiştir.

Akılcı İlaç Kullanımında Eczacının Rolü

Akılcı ilaç kullanımı, WHO tarafından “Hastaların, ilaçları klinik gereksinimlerine uygun biçimde, kişisel gereksinimlerini karşılayacak dozda, yeterli zaman birimi içinde, kendilerine ve topluma en düşük maliyette almaları için uygulanması gereken kurallar bütünüdür. ” şeklinde tanımlanmaktadır. Hastanın tedavisi süresince kullandığı ilaçların etkinliği, istenmeyen etkileri ve diğer ilaçlarla ya da besinlerle olası etkileşmeleri yönünden de izlenmesi bu süreç içerisinde yer alır. Hastanın tedavisiyle ilgili doğru bilgilendirilmesi ve tedavi boyunca izlenmesi sürecinde ise eczacının önemli sorumlulukları bulunmaktadır. Reçetelerin eczacıya yönelik olunduğu düşünülecek olursa; reçetenin incelenmesi, varsa gözden kaçan durumların saptanması ve eksikliklerinin giderilmesi hekimle iş birliği hâlinde ve hasta bilgilendirilerek eczacı tarafından yapılmalıdır.

Farmakovijilans ve Eczacı

Farmakovijilans, yan etkilerin ve ilaçla ilgili diğer güvenlik sorunlarının tespiti, değerlendirilmesi, anlaşılması ve önlenmesi ile ilgili bilim ve faaliyetleri ifade eder. Farmakovijilansın temel amacı ilaçların güvenli kullanımı, hasta güvenliği ve nihayetinde halk sağlığının korunmasıdır. Bununla birlikte, serbest eczacıların da bu yan etkilerin Türkiye Farmakovijilans Merkezi (TÜFAM) ’A raporlamasında önemli bir rol oynadıkları bilinmektedir.

Eczacılığın Tarihçesi

Dioskorides , Kozan ilçesinin güneyinde bulunan Anazarba şehrinde doğmuş bir Grek hekimidir. “Materia Medica ” isinli kitabıyla 1500 yıl kadar tedavi alanında ve tedavi kitapları yazarlarınca ana kaynak olarak kullanılmıştır.

Galenus Bergama ’da doğmuş ve öğrenimini Bergama, İzmir ve İskenderiye ’de yapmış bir hekimdir. Hekimliği kadar yaptığı ve kullandığı ilaç tertipleri ile de tanınmıştır.

İbn-i Sina , Batı ’da “Avicenna ” ismiyle tanınan Buharalı bir hekimdir. Kitaplarının sayısı tam olarak bilinmemekle birlikte 100’den fazla olduğu düşünülmektedir.

Eczacılık Eğitimi

Asya ile Avrupa arasında kalan Anadolu, coğrafi konumu nedeniyle birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Ayrıca sağlıkla ilgili ilklerin çoğunun temelinin bu topraklarda atıldığı bilinmektedir.

1839 'da Eczacılık Sınıfında başlayan Eczacılık Eğitimi, 1923 'te Cumhuriyetin ilanından sonra hızlı bir gelişme göstererek mevcut hâlini almıştır.

Eczacıların Çalışma Alanları

Eczacılar; hastane eczacılığı, onkoloji eczacılığı, eczane eczacılığı (serbest eczacılık), adli eczacılık, kamu kurum ve kuruluşlar (SGK, TİTCK vs.), üniversiteler, firmalar ve endüstrilerde çalışmaktadırlar.

Eczacılıkla İlgili Yasa ve Yönetmelikler

Eczacılıkla ilgili birçok kanun, yönetmelik, tüzük ve kılavuz mevcuttur. Bunlardan bazıları;

Türk Eczacıları Birliği Kanunu –6643

Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Kanun –6197

Türk Eczacıları Birliği Yönetmeliği'dir.

Eczacılığın Güçlü Yönleri

Kişiye özel tedavi sürecinin başlamasıyla; eczacılık mesleği daha fazla önem kazanacaktır. Çünkü farmakogenetik laboratuvarlarında yapılacak olan DNA testi ile hastaların genetik özelliklerine uygun dozda ilaç kullanmaları sağlanacaktır.

Eczacılığın Zayıf Yönleri

Yeni açılan eczacılık fakülteleri, artan öğrenci kontenjanları gelecekte istihdam sorunlarına yol açacaktır. Zira 2013 ’de yürürlüğe giren yasa ile serbest eczane sayıları, ilçe sınırları içindeki nüfusa göre en az üçbin beş yüz kişiye bir eczane olacak şekilde düzenlenmektedir. Bu durum eczane açmak isteyenlere bir kısıtlama getirmiştir.