Hayat Dışı Sigorta Riskleri ve Yönetimi
Hayat Dışı Sigorta Riskleri
Hayat dışı sigorta sözleşmeleri (poliçeler) Türk Ticaret Kanunu, Borçlar Kanunu ve Sigortacılık Kanunu hükümleri çerçevesinde Sigorta Genel Şartlarına göre hazırlanmaktadır. Uygulama usul ve esasları ile sigorta genel şartları T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlenmektedir.
Risk Türleri: Sigortacılık açısından riskleri dört başlık altında sınıflandırmak mümkündür. Aktif riskler, fiyatlandırma riski, aktif-pasif denkliği riski ve çeşitli riskler.
Hayat Dışı Sigortatacılıkta Risk Yönetimi
Hayat dışı sigortacılıkta risk yönetimi; her branş için mevcut risklerin tanımlanması, çeşitli istatistiksel yöntemlerle analiz edilmesi ve sonuçların değerlendirilmesi sürecini kapsayan bir süreçler topluluğudur.
Hayat Dışı Sigortacılıkta Risk Yönetiminin Aşamaları: Organizasyonda oluşabilecek beklenmeyen kayıpların en düşük maliyetle kontrol altına alınması için gerekli kaynakların ve faaliyetlerinin planlanması, organizasyonu, yönetilmesi ve kontrol edilmesi olarak tanımlanan risk yönetimi genel olarak riskin tanımlanması, değerlendirilmesi ve hesaplanması, alternatif risk düzeltme araçları arasından bir seçim yapılması, seçilen alternatiflerin uygulanması, değerlendirme ve kontrol aşamalarını kapsamaktadır.
Sigorta şirketleri ve sigortalılar açısından riskin yönetim aşamaları ise
- Riskin fiziki yönetimi
- Riskin moralite yönetimi
- Riskin reasürans yönetimi olarak sınıflandırılabilir.
Risk Yönetiminin Unsurları
Sigortacılıkta risk yönetimi, her çeşit riski azaltma ve riskli durumlarda şirkete yarar sağlayabilmek için uygulanabilecek önlemler dizisi geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bir sigorta şirketi açısından önemli olan temel fonksiyonlar fiyatlandırma ve hasar yönetimidir.
Fiyatlandırma: Sigorta şirketinin taşıyacağı riski değerlendirmesi ve değerlendirdiği bu riske bir değer biçmesi gereklidir. Bir sigorta ürününün fiyatı, ödenen prim miktarıdır (Brüt prim).
Prim = Risk primi + Yük primi (Komisyonlar + Genel yönetim giderleri + Kâr marjı + Emniyet marjı)
Türk toplumu tarafından yaygın olarak satın alınan hayat dışı sigorta branşlarından Kasko sigortasının fiyatlandırılmasında sigorta şirketleri aşağıdaki unsurları dikkate alarak fiyatlandırma yapmaktadırlar.
- Müşteri Profili
- Aracın Özellikleri
- Diğer Özellikler
- Dışsal Veriler
Hasar Yönetimi: Poliçe ile verilen teminatlardan herhangi birinin (riskin) gerçekleşmesi sonucu meydana gelen zarar, hasar olarak adlandırılır. Sigorta zararı, hayat dışı sigorta branşlarında rizikonun gerçekleşmesi sonucu meydana gelen kaybı ifade eder.
Hasarın gerçekleşmesi halinde sigortalının ve de sigortacının yükümlülükleri söz konusudur.
Sigorta sözleşmesiyle öngörülen risk gerçekleştiğinde sigorta tazminatını yasal süresi içinde ödemek zorundadır. Sigortacı, sigorta konusu mala gelen her zararı değil, sigorta teminatı kapsamına giren zararları ödemekle yükümlüdür. Sigorta teminatı kapsamına giren zararın ödenmesi için
Sigorta konusu risk gerçekleşmiş olmalıdır,
Sigorta konusu menfaat, rizikonun gerçekleşmesi sonucunda tamamen veya kısmen hasara uğramış olmalıdır,
Hasar, sigorta süresi içinde meydana gelmiş olmalıdır,
Sigorta ettiren, sözleşmeden kaynaklanan tüm yükümlülüklerini yerine getirmiş olmalıdır.
Hasarın ve tazminatın sonuçları: Sigortacı, sigorta konusu riskin gerçekleşmesi sonucu kesinleşmiş olan sigorta tazminatı yasal süresi içinde ödenmek zorundadır,
Sigortacı ödediği tazminat tutarınca hukuken sigorta ettiren yerine geçer,
Sigorta edilmiş riskin gerçekleşmesi halinde tam ziya meydana geldiğinde sigorta teminatı sona erer.
Sigorta edilmiş riskin gerçekleşmesi neticesinde kısmi hasar meydana gelmiş ise; sigorta bedeli riskin gerçekleştiği tarihten itibaren ödenen tazminat miktarı kadar eksilir.
Kısmi hasarlarda taraflar sigorta sözleşmesini fesih etme hakkına sahiptir. Sigortacı fesih hakkını ancak tazminatı ödemeden önce kullanabilir.
Diğer taraftan, riski finanse etmede de öncelikle hasarları karşılayabilmek için sigorta şirketi çeşitli düzenlemeler yapmalıdır. Bu düzenlemeler;
- Şirket içi kaynakları kullanarak riskleri alıkoyma
- Hasar ödeme kapasitesi
- Kredi
- Rezerv yönetimi olarak sınıflandırılabilir.