Risk Analizi

Risk kavramını açıklarken riskin söz konusu edildiği yerde belirsizlik kavramı da göz ardı edilmemelidir. Çünkü risk gerçekleşebilecek, ancak gerçekleşmesi ne zaman olacağı bilinmeyen istenilmeyen olaylardır. Riskin sonuçlarında mutlaka bir zarara uğrama ve kayıp vardır. İşletmeler için riskle yüz yüze geldiklerinde toplumsal, çevresel, teknolojik, emniyet ve güvenlik sonuçlarının yanı sıra, ticari, mali, sosyal, kültürel, siyasal ve itibar etkileri de bulunmaktadır. İşletme de kayıp meydana getiren riskler işletmenin istediği hedeflere ulaşmasını engelleyici karakteristiğe sahiptir.

Riskin 3 bileşeni:

1-Senaryo

2-Olasılık

3-Etki

Risk analizlerini de kapsayan risk değerlendirilmesi ile mevcut tehlikelere dayalı risklerin meydana gelebilme ihtimali ile bunun sonucu işletmelerde (personel, ziyaretçi, müşteri gibi insan unsurlarına yönelik yaralanma ile can kayıpları; bina, kullanılan makinalar ve teçhizat, hammadde, ürün, çevrede meydana gelen kayıplar) oluşabilecek hasarın etki derecesini öngörme amaçlanmıştır. Bu nedenle tehlikelere bağlı risklerin tanımlanması önemlidir. Değerlendirme çalışmasında;

İşletme genelindeki tehlikeler nelerdir?

Bu tehlikelerin meydana gelebilme olasılığı nedir?

İşletmeye bu tehlikelerin etkisi ne olur? sorularına cevap aranmalıdır.

Bu değerlendirmenin sonucunda bir veri tablosu ile önceliklendirilmiş risk sıralaması elde edilmektedir. Tüm bu aşamalar organizasyonun operasyonel faaliyetlerindeki ortam şartlarını içeren genel durum ile faaliyetlere etki edebilecek parametrelerin belirlenmesi aşamasından sonra potansiyel tehlike kaynaklarının belirlenmesi gerekir. Risk analizi ve risklerin derecelendirilmesi aşamalarından sonra riski tolere edilebilecek (Yasal yükümlülüklere ve işyerinin önleme politikasına uygun, kayıp veya yaralanma oluşturmayacak risk seviyesi) yani kabul edilebilir seviyeye çekme amaçlanmalıdır.

Tüm bu aşamalar proaktif önlemler olan izleme ve gözden geçirme araçlarıyla desteklenmelidir. Yine kurum içi ve dışı paydaşlarla iletişim ve danışma hâlinde bulunmak da başarılı bir risk yönetiminin önemli aşamalarıdır. Risk Analizi, tüm risklerin ortaya konarak nitel veya nicel yöntemlerle yorumlanması işlemidir. Tehlikeler, potansiyel hasar görebilirliği ve risk meydana geldiğinde de sonuçların büyüklüğünü artırmaktadır. Risklere karşı elde bulunan kapasite ne kadar büyükse ve risk ne derece yönetilebiliyorsa oluşabilecek zarar da o derece azaltılabilmektedir. Risk analizleri de risk yönetimi sisteminin parçasıdır. Başarılı bir risk yönetimi, işletme ve çevresindeki tüm risklerin tanımlandığı ve bu risklere karşı mevcut mevzuat çerçevesinde ayrıntılı bir eylem planı kapsar.

Risk değerlendirme yöntemleri dikkatle seçilmeli, işletmenin ihtiyaçları göz önünde bulundurulmalıdır. Çok kompleks yapıdaki ve tehlikeli iş kolunda bulunan bir işletmeye en basit seviyedeki risk analiz yöntemlerini seçmek ya da az tehlikeli sınıfta yer alan bir işletmeye çok daha karmaşık risk analiz yöntemlerini seçmek risk kontrol tedbirlerinin uygulanması açısından sorunları da beraberinde getirecektir. Bu da işletmenin olası bir riskin meydana gelmesi durumunda hem maddi (can ve mal kayıpları ve bunlardan doğacak tazminatlar) hem de prestij kayıpları ile karşılaşmasına neden olacaktır. Bu nedenle risk analiz metotlarının seçimi de çok büyük önem arz etmektedir.