Serbest Zamanın Anlamı Ve Özellikleri

Serbest Zaman Felsefesi

Felsefe, sadece düşünmek değildir, gerçeklikle ilgilidir. Yaşam ve serbest zaman felsefesi de kültürün gerçekliğinden ve koşullarından doğmalıdır. Serbest zaman felsefesinin temellerinin Klasik Yunan Dönemi ile birlikte atıldığını ifade etmek mümkündür. Günümüzde serbest zaman felsefesi kültüre, sosyal ve ekonomik sistemlere, insan haklarına, fırsat eşitliğine, kişisel saygınlığa ve birey için iyi olanın toplum için de iyi olduğu inancına dayanmaktadır. Serbest zaman felsefesi, “bir yaşam biçimi - bir yaşam felsefesi” olarak da tanımlanabilir.

Eski Yunan’da serbest zaman hakkındaki fikirleri en çok tartışılan iki filozof Platon ve Aristoteles’di. Platon’a göre düşünmek ve kendini gerçekleştirmek için serbest zamana ihtiyaç vardır. Aristoteles, işi serbest zamanın antitezi olarak kabul eder ve serbest zaman, erdemli faaliyetlerde bulunmanın ilk ilkesidir.

Serbest Zaman Algısı ve Anlamı

Serbest zaman, eski çağlardan modern zamanlara kadar farklı dönemlerde ve kültürlerde farklı anlamlar taşıyan çok karmaşık bir kavram olarak ifade edilmiştir. Konuşma dilinde, serbest zamanlar pek çok kişi tarafından tembellik, rahatlama ve eğlence gibi terimler nedeniyle yanlış yorumlanmıştır.

Serbest zaman İngilizcede “leisure”, Fransızcada “loisir” kelimelerine karşılık gelmektedir. Serbest zaman “bireyin iş, uyku ve diğer zorunlu temel ihtiyaçlarını karşılamak (alışveriş, temizlik, ev işleri vb.) için ayırdığı zamanın dışında kalan süre” olarak tanımlamaktadır. Serbest zaman, bireyin kendisi olduğunu hissettiği, özgürlük algısı ve varlık durumudur.

Serbest Zamanın Sınıflandırılması

Serbest zamanı “zamansal” ve “kavramsal” olarak iki farklı şekilde sınıflandırabiliriz. Serbest zamanı kavramını zamansal olarak günlük serbest zaman, haftalık serbest zaman, yıllık serbest zaman ve emeklilikte serbest zaman” olarak dört farklı kategoride sınıflandırabiliriz.

Serbest zaman kavramsal olarak serbest zaman sırasıyla, zaman olarak serbest zaman, aktivite olarak serbest zaman, varoluş olarak serbest zaman, sosyal bir sınıfın sembolü olarak serbest zaman, kaliteli bir aktivite olarak serbest zaman, sosyal bir araç olarak serbest zaman, sosyal bir araç olarak serbest zaman, bütüncül olarak serbest zaman, anti-faydacı bir kavram olarak serbest zaman yaşam biçimi olarak serbest zaman olarak sınıflandırılmıştır.

Ciddi Serbest Zaman Perspektifi

Ciddi Serbest Zaman Perspektifi (CSZP) incelendiğinde serbest zamanın tipolojik olarak sınıflandırıldığı anlaşılmaktadır. CZSP’de yer alan her bir form, bir dizi ilgili faaliyet için kavramsal bir çatıyı ifade eder. Bu sınıflamada serbest zamanın farklı formları, kayıtsız (gündelik) serbest zaman, ciddi uğraşılar ve proje tabanlı serbest zaman olmak üzere üç farklı kategoride ele alınmıştır.

Ciddi Uğraşılar

Burada kullanılan “ciddi” kelimesi içtenlik, samimiyet, önem ve dikkat gibi nitelikleri ifade eder. Ciddi serbest zaman, bir kariyer elde etmek için katılımcının kendisi için önemli, ilginç ve tatmin edici olan bir serbest zaman aktivitesini amatör, hobi veya gönüllü olarak sistematik olarak takip etmesidir.

Ciddi Serbest Zaman Perspektifi’nin (CSZP) birinci formunu oluşturan “ciddi uğraşılar” ise kendi içinde “ciddi serbest zaman” ve “kendini adama” olarak iki alt forma ayrılır. Ciddi serbest zaman katılımcıları; amatörler, hobiciler ve gönüllüler olarak üç gruptan oluşur. Ciddi serbest zaman uğraşılarının kişisel ve sosyal faydaları vardır.

Kayıtsız (Gündelik) Serbest Zaman

Gündelik serbest zaman, bireyin ya da katılımcının hayatında ciddi uğraşılar kadar önemli yer tutmaz ve dolayısıyla da kariyer elde etme gibi fırsatlarda sunmaz. Gündelik serbest zaman, doğası gereği hemen ödüllendiricidir ve kısa süreli zevkli aktiviteler anlamına gelir.

Proje Tabanlı Serbest Zaman

Bir etkinliğin proje temelli serbest zaman olarak nitelendirilebilmesi için, proje katılımcıları için temelde bir zorlama olmamalı ve tatmin edici bir aktivite olarak görülmesi gereklidir. Proje tabanlı serbest zaman; tek seferlik yapılan projeler ve ara sıra yapılan projeler olmak üzere iki gruba ayrılır.