Yönetici, Lider ve Güç Kaynakları

Yönetici ve lider kavramları benzer kavramlar olmakla birlikte birbirinden farklı ve aynı zamanda birbirini tamamlayan kavramlardır. Yönetici ve lider kavramları benzer kavramlar olmakla birlikte birbirinden farklı ve aynı zamanda birbirini tamamlayan kavramlardır. Bir grup ya da örgütte bir yöneticinin yönetim süreçlerini uygulayarak eldeki madde insan kaynaklarını belirli amaçlar doğrultusunda verimli kullanmasının yanında liderlik niteliklerinin de olması gerekmektedir. Örneğin bir yöneticinin etkileme gücü olursa olmalıdır çalışanlarını etkileyerek onları örgütünün ilerleyebilmesi için daha kolay bir şekilde amaçlara ve hedeflere yönlendirebilir. Yöneticilik ve liderlik arasındaki farklılık ise amaçlara ulaşmak için kullanılan araçlardan kaynaklanmaktadır. Yönetici almış olduğu yetkiyi ve bulunduğu pozisyonu kullanarak çalışanlarını yönetip otorite kurar. Dolayısıyla kişisel özelliklerden ziyade yasal yetkileri ve konumu ile yönetme hakkını kullanmaktadır. Lider ise kişisel özelliklerini kullanarak, bilgi ve birikimi ile güç sahibi konumuna gelir. Yani başkalarını yönlendirmede yöneticiden farklı olarak gücünü kullanır (Berberoğlu, 2004). Liderlik türleri kişinin hangi liderlik özelliklere sahip olduğu ile ilgilidir. Günümüzde en çok karşıalşılan liderlik türleri otoriter, demokratik, tam serbestlik tanıyan liberal, etkileşimci, döünüşümcü, vizyoner, karizmatik, hizmetkar, etik, paternalist, stratejik, otantik, toksik ve kendi kendine liderlik olarak karşımıza çıkmaktadır. Büyük ölçekli gruplar ya da örgütlerde katılımcı, yetki devrini gerektiren liderlik tarzı ön plana çıkabilmektedir.Küçük ölçekli grup ya da örgütlerde ise kararların tek elden alındığı ve yetki devri gerektirmeyen liderlik tarzı ön plana çıkabilmektedir (Taşgit ve Sert, 2021). Güç kaynakları, gücün nereden ve nasıl geldiğinin cevabına odaklanmaktadır. Gücü olana bu gücü veren şeyin ne olduğu ve gücü elinde bulunduran bireyin ya da grubun diğer üyeleri üzerindeki etkililiği sağlayanın ne olduğu şeklinde belirtilebilir (Karaman, 1999). Ödüllendirme gücü, maddi olmanın yanı sıra üyelerine yetki ve sorumluluk vererek, onları takdir ederek maddi şekilde olmadan gerçekleşebilmektedir. Lider izleyicilerine taleplerini daha kolay yaptırabilmektedir. Cezalandırma üzerine temellenmiş olan zorlayıcı güç izleyicilerin liderin kararlarına karşı gelinmesi sonrasında kontrolü sağlamak için kullanılmaktadır (Bakan ve Büyükbeşe, 2010).Yasal güç, liderin konumundan kaynaklı olarak elde ettiği güçtür. Yasal gücün kötü amaçlar için kullanılması veya baskı unsuru olarak ele alınması, otoriter bir idareyi ortaya çıkarabilir. Uzmanlık gücü, liderin belirli durumlarda veya şartlarda en uygun davranışı göstererek astları tarafından bilgi, tecrübe ve uzmanlık açısından en iyi özelliklere sahip olduklarının kabul edilmesidir (Eryılmaz, 2019). Karizma kelime anlamı olarak çekici çekicilik anlamında kullanılmaktadır. Liderin çekici olması izleyicileri lidere karşı daha duyarlı hale getirmektedir. Karizmatik güç, liderlerin izleyicilerine ilham vermesini, onların arzu ve beklentilerini ifade etme yeteneğini, inananlara güven ve sadakat getirmesini etkiler (Kırmızı Kaya, 2022).