Reklam Grafiğinde Tipografinin Yeri ve Önemi

Küreselleşme ile birlikte artan tüketici ihtiyaç ve beklentileri, bir taraftan rekabet içindeki marka ve firmalar ile çeşitli taleplerin arzını hedefleyen işletmeler, günümüzde reklamcılık sektörünü oldukça önemli hale getirmiştir.

Mevcut rekabet ile firmaların yaratıcı reklam fikir ve stratejileri ortaya koyabilmeleri elzemdir. Bu fikir ve stratejiler içerisinde bilgi veren, ikna eden ya da dikkat çeken uygulamaları ile tipografi oldukça önemli bir unsurdur. Bu bölümde reklam grafiğinde tipografinin yeri ve öneminden bahsedilecektir.

Geçmişten Günümüze Reklam Grafiğinde Tipografinin Kullanımı

Günlük yaşamın artık vazgeçilmez bir parçası olan reklam, insanlar arasında değiş -tokuşun başlamasına dayanan, Eski Mısır, Babil, Yunan ve Roma kalıntılarında rastlanan bir durumdur. Özellikle Gutenberg’in hareketli hurufat sistemini geliştirmesi ve bu sistemin yayılması öncesi, eski yazıcıların potansiyel müşterilerine/el yazması satın almak isteyen kesime, ustalaştıkları eski yazı stillerini gösteren ilanlar hazırlayıp özellikle kilise duvarlarına astıkları bilinir. Bu ilanların matbaa öncesi çarpıcı reklam örnekleri arasında yer aldığı söylenebilir.

15. yüzyılda Gutenberg’in geliştirdiği hareketli hurufat sisteminin kullanılmaya başlaması ve sonrası Avrupa’ya yayılması ile reklamcılıkta yeni bir dönem başladığı söylenebilir.

Özellikle 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar ağırlıklı olarak reklam grafiklerinden tipografinin sözel olarak görseli (illüstrastyon/fotoğraf ya da diğer grafik formlar) destekler nitelikte yer aldığı, çoğunlukla bilgi vermek, ikna etmek amaçlı açıklayıcı metinler için işlevsel yönü ile öne çıktığı görülmektedir. Dönemin öne çıkan yazı stillerinin yavaş yavaş hiyerarşik düzende sunulduğu da göze çarpar.

Sonraki dönemlere bakıldığında ise, tipografi, sözel bir unsur olmanın yanında, tamamen görsel yönü ile de yorumlanan, reklam fikrini ve stratejisini yaratıcı bir şekilde destekler, bazen yardımcı bazen de ana unsur şeklinde öne çıktığı görülür.

Tipografinin Reklam Grafiğinde Etkin Kullanımı ve Önemi

Günümüzde artan rekabet ile gelinen noktada, fark edilebilirlik, tanınırlık, akılda kalıcılık ya da talep edilir durumda olmak, yaratıcı fikir ve stratejiler ile mümkün olmaktadır.

Tipografi hem görsel hem sözel olarak reklam grafik uygulamalarında oldukça önemli bir rol oynar. Tipografinin reklam grafiğinde uygun ve etkin kullanımı ise tipografinin başlı balına doğru kavranması ile mümkün olmaktadır.

Tipografinin reklam grafiğindeki yerini bilgi aktaran, ikna eden, dikkat çekmek için başvurulabilecek bir unsur olarak özetlemek mümkündür. Reklamı yapılan ürün ya da hizmete dair isim, içerik, kullanım, özellikler bilgi aktarmak kapsamına girerken, o ürün ya da hizmetin neden alınmasına dair tipografik ifadeler ikna etmek kapsamında sayılabilir. Bilgi verme ve ikna etme özellikleri için tipografinin okunur okutur olma durumu ile temel kurallarının iyi bilinmesi ve iyi organize edilerek uygulanması gerekir. Bu unsurların başında fikre uygun, destekleyici ve en iyi şekilde yansıtan yazı tipi seçimi, yazı tiplerinin varsa eğer kullanılan görsel ile uyumu önem arz eder. Yazı tipi seçimi dışında, tasarıma eklenecek olan bilgilerin kendi aralarında önem sırasına göre tasnifi ve uygulanması ise bir o kadar önemlidir. Böylece reklam grafiğine bakan kişi, doğru yönlendirilir, aradığı spesifik bilgi ya da açıklamaya daha kolay ulaşır.

Bunlara ek olarak reklam grafiğinde tipografinin yaratıcı ve alternatif uygulamaları ile potansiyel alıcının dikkatini çekmek, tipografinin görsel gücünü kullanarak mümkün olabilir. Burada görsel güçten kasıt, tipografiyi başlı başına duygu ve hissiyat iletmede, ya da bakan kişiyi bu anlamda etkilemede illüstratif bir unsur olarak görmek demektir. Yazı ve dolayısıyla tipografi (verilen örneklerde olduğu gibi daha serbest formlarda el yazısı/hand lettering ya da lettering uygulamaları da dahil) yalnızca metinsel olarak bilgi aktarmaya, okunmaya, okutmaya kısacası bu anlamda salt işlevsel olarak sözel unsur olmaya mahkum değildir.

Reklam Grafiğinde Tipografi Uygulamalarında Yaratıcı Çözüm Örnekleri

Daha önce de belirtildiği gibi, ürün/hizmet reklam kampanyası için özel tasarlanmış yazı tipi ve uygulamaları bu konu içine dahil edilebilir. Özel olarak tasarlanan bu yazı tipleri, söz konusu ürün ile eşleştiği için, reklamın ve dolayısıyla ürünün çarpıcılığı ve akılda kalıcılığı artar.

Sadece tipografik uygulamalar ile oldukça basit referanslar, özellikle tanınır markalar için, prestij reklamlarında ürüne/hizmete gönderme yapabilir. Bu strateji ürün ve müşteri/alıcı arasından farklı bir iletişim ve bağ kurması açısından önemli bir stratejidir. Bu tür örnekler de marka ile eşleştirilen tipografik unsur ya da yazı tipi ile kolaylıkla sağlanabilir.

Bir diğer sıklıkla kullanıldığı halde hala çarpıcı ve akılda kalıcı örneklerine rastlanabilen tipografinin görsel olarak işlendiği, kullanılan fotoğrafın, grafiğin, ya da illüstrasyonun bir parçası niteliğinde bütünleştiği, cisimleştiği, bazen ürünün formunu aldığı, üründen üretildiği çarpıcı kullanımlarıdır.

Yukarıda belirtildiği üzere, tipografi reklam grafiğinde oldukça önemli bir unsur ve iti düşünülüp, iyi planlanıp tasarlanması ve uygulanması gereken önemli bir bileşendir. Bunu sağlamak ise, tipografiyi bilmekten geçer.